Em N.T.G.H. (16 tuổi, ngụ tại tỉnh Bình Dương) vào Bệnh viện Nhân dân Gia Định (Tp.HCM) chiều 30/11/2022 trong tình trạng lơ mơ, co giật vùng cổ, mặt. Người bệnh được chẩn đoán trạng thái động kinh và theo dõi viêm não tự miễn.
Khai thác bệnh sử, trước khi nhập viện khoảng 1 tháng, H. có các triệu chứng rối loạn về tâm thần như ảo thanh (thường xuyên nghe tiếng nhạc bên tai), nói nhảm, kích động. Thiếu nữ được đưa đi điều trị tâm thần, nhưng triệu chứng không cải thiện mà dần dần xuất hiện thêm các cơn co giật. Bệnh nhân được dùng thuốc chống động kinh nhưng triệu chứng không cải thiện.
Người bệnh được đưa vào Khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Ngay lập tức bác sĩ khám và xét nghiệm công thức máu, chụp cộng hưởng từ não, chọc dò dịch não tủy, xét nghiệm miễn dịch… Kết quả xét nghiệm cho thấy, người bệnh dương tính với dấu ấn kháng thể kháng thụ thể NMDA (M-methyl-D-aspatic acid). Người bệnh được chẩn đoán viêm não tự miễn do kháng thể kháng neuron thần kinh và được điều trị, chăm sóc toàn diện.
Sau 2 tuần điều trị tích cực tại khoa Hồi sức tích cực chống độc với 10 chu kỳ thay huyết tương, người bệnh tỉnh táo, hỏi trả lời đúng tên, nói chuyện trực tiếp với người thân qua điện thoại.
Ngày 19/12/2022, người bệnh tiếp tục được điều trị và chăm sóc tại khoa Nội Thần kinh. Hiện tại, tình trạng sức khỏe người bệnh đã ổn định và xuất viện trong một vài ngày tới.
ThS.BS Võ Văn Tân, Trưởng khoa Nội Thần kinh cho biết, viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể NMDA là bệnh lý tự miễn, trong đó cơ thể sản sinh ra các kháng thể có hoạt động chống lại thụ thể của não.
Viêm não tự miễn được chẩn đoán dựa vào các triệu chứng lâm sàng thường gặp, bao gồm thay đổi tính cách, rối loạn tâm thần, loạn động, co giật, rối loạn thần kinh thực vật kết hợp xét nghiệm dịch não tủy, tìm kháng thể kháng thụ thể NMDA, tầm soát u quái buồng trứng đối với nữ hoặc u tế bào mầm tinh hoàn đối với nam. Hầu hết bệnh nhân có rất nhiều các triệu chứng, được ghi nhận thay đổi theo từng trường hợp và lứa tuổi.
6 nhóm triệu chứng chính của bệnh viêm não tự miễn bao gồm:
- Rối loạn hành vi hoặc chức năng nhận thức: Lo âu, mất ngủ, ảo tưởng, hoang tưởng, hung hãn, cáu gắt. Thường theo sau đó là giai đoạn xen kẽ giữa kích động và đờ đẫn bất động.
- Rối loạn lời nói: Bệnh nhân nói huyên thuyên hoặc trở nên ít nói dần và nặng hơn là hoàn toàn không tiếp xúc với xung quanh.
- Giảm ý thức.
- Loạn động:
Loạn động miệng-lưỡi- mặt, đặc trưng là nhai miệng, cắn lưỡi, lưỡi đưa qua lại liên tục trong miệng.
Loạn động ở thân mình gồm gồng cứng cơ toàn thân, múa vờn tay chân, thất điều (cử động vụng về và khó giữ thăng bằng, đi loạng choạng).
- Co giật khu trú hay có thể toàn thể hóa.
- Rối loạn thần kinh thực vật: Sốt cao, nhịp tim thay đổi nhanh chậm từng lúc, huyết áp cao, giảm thông khí dù không hôn mê.
Các bệnh nhân viêm não tự miễn nặng cần hồi sức tích cực kết hợp với thuốc ức chế miễn dịch và globulin miễn dịch, thay huyết tương. Nếu không được chẩn đoán và điều trị thích hợp, bệnh có tỉ lệ tử vong cao. Khi được can thiệp sớm, có 75% bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn, 25% bệnh nhân sẽ để lại di chứng nặng nề hoặc tử vong.
Tình trạng viêm não tự miễn rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý về tâm thần, nếu không được chẩn đoán chính xác và có phác đồ phù hợp. Do đó, khi thấy có những triệu chứng nêu trên, bệnh nhân cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời.
Minh Hoa (t/h)
