Bệnh nhân N.V.B. (58 tuổi) có tiền sử đái tháo đường điều trị bằng thuốc viên uống theo đơn ngoại trú 5 năm. Ngoài ra, bệnh nhân còn phát hiện bệnh gout 8 năm nay, nhiều lần tiêm thuốc khớp và uống thuốc nam không rõ thuốc.
Thời gian gần đây, bệnh nhân thấy đau nhiều các khớp, mệt mỏi, ăn uống kém, gầy sút cân nên đến Bệnh viện đa khoa huyện Thạch Thất (Hà Nội) thăm khám.
Tại đây, bác sĩ phát hiện bệnh nhân có biểu hiện kiểu hình Cushing như teo cơ tứ chi, béo bụng, rạn da vùng bụng, da mỏng, dễ xuất huyết… và suy tuyến vỏ thượng thận do lạm dụng các thuốc có chứa corticoid để điều trị bệnh lý khớp trong thời gian dài.
Sau thời gian điều trị, hiện sức khỏe bệnh nhân đã ổn định và có thể xuất viện. Tuy nhiên, những tác dụng phụ của corticoid đối với sức khỏe thì vẫn tiếp tục phải theo dõi và thăm khám định kỳ.
Corticoid (hay corticosteroid) là nhóm hoạt chất có tác dụng kháng viêm mạnh, chống dị ứng, ức chế miễn dịch, thường được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau, từ các bệnh về da như kích ứng do côn trùng đốt, eczema, chàm, vảy nến..., đến viêm khớp, viêm phổi, bệnh tự miễn như dị ứng, lupus ban đỏ hệ thống.
Bên cạnh những mặt lợi do nó mang lại thì còn có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ bất lợi: Đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, thay đổi kiểu hình Cushing, suy tuyến vỏ thượng thận nếu lạm dụng. Ngừng thuốc hoặc giảm liều đột ngột cũng khiến bệnh nhân mệt mỏi khó chịu, chán ăn, đau cơ, nhức đầu, bong vảy da...
Các bác sĩ lâm sàng thường sẽ phải cân nhắc rất nhiều khi chỉ định điều trị bằng nhóm thuốc này. Tuy nhiên, hiện nay người bệnh có thể dễ dàng mua được nhóm thuốc này kể cả khi không có đơn của bác sĩ và khả năng tuân thủ điều trị kém của người bệnh thì tình trạng lạm dụng nhóm thuốc này càng đáng lo ngại.
Vì vậy, để phát huy hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng bất lợi của nhóm thuốc này,các bác sĩ khuyến cáo, người bệnh cần tuân thủ liệu trình điều trị và chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc, đặc biệt là thuốc nam, thuốc bắc không rõ nguồn gốc.
Minh Hoa (t/h)
