Tử Cấm Thành hay Cố Cung nằm ngay giữa trung tâm thành phố Bắc Kinh trước kia. Đây là nơi ở của Hoàng tộc từ triều đại giữa nhà Minh tới cuối nhà Thanh. Tổng cộng có 24 vị Hoàng đế từng ở đây, 14 Hoàng đế thuộc triều nhà Minh và 10 Hoàng đế còn lại dưới thời nhà Thanh.
Thông tin trên báo Dân Trí, hiện trong Tử Cấm Thành vẫn còn hơn 70 chiếc giếng cổ lớn nhỏ khác nhau, chưa tính những chiếc giếng đã bị san lấp hoặc hư hỏng. Tương truyền xưa kia, những chiếc giếng được xây dựng dùng để chữa cháy trong Tử Cấm Thành.
Sử sách Trung Quốc ghi lại, vào thời điểm cuối triều nhà Thanh, người trong cung không dùng nước trong giếng để uống mà lấy nguồn nước từ ngoài vào cung. Nguyên nhân được cho rằng, đầu tiên là do nhiều người nghi ngờ chất lượng nước nơi đây.
Cụ thể, họ sợ nước trong giếng bị nhiễm độc và từng chứng kiến không ít trường hợp tự vẫn hoặc người bị ném xuống giếng. Cùng với đó, những giếng này cũng là nơi chứng kiến những thăng trầm của hai triều đại phong kiến Trung Quốc.
Một trong những câu chuyện huyền thoại về giếng ở Tử Cấm Thành phải kể đến "giếng Trân phi". Đây là giếng nước vẫn còn tồn tại tới ngày nay và trở thành điểm thăm quan nổi tiếng tại Tử Cấm Thành.
Sử sách ghi chép lại, vào đêm liên quân 8 nước tấn công vào Tử Cấm Thành, Từ Hi Thái hậu trong lúc tháo chạy vì không muốn mang theo Trân phi - người luôn chống đối mình, do đó đã sai người dìm chết Trân phi xuống giếng.
Bi kịch của Trân phi là một điển hình về những cuộc tranh giành quyền lực vô cùng tàn độc chốn thâm cung trong hàng trăm năm phong kiến trị vì. Những giếng nước được coi là "mồ chôn oan hồn" khiến người ta lo sợ và không bao giờ dám dùng để ăn uống, theo Dân Việt.
Ngoài ra, theo VTC News, các tài liệu nghiên cứu còn chỉ ra, vào cuối thời nhà Thanh (tháng 5/1900), khi liên quân 8 nước đánh chiếm Bắc Kinh, Từ Hi Thái hậu cũng được cho là đã sai người ném nhiều châu báu xuống giếng trước khi tháo chạy khỏi Tử Cấm Thành vì sợ số bảo vật này rơi vào tay kẻ thù.
Tiếp đó, vào năm 1901, sau khi hiệp ước Tân Sửu được kí kết, Từ Hi Thái Hậu mới từ Tây An trở về kinh thành. Tuy nhiên, trái với nhiều suy đoán, bà không ra lệnh vớt số châu báu đã vứt xuống giếng trước đó. Các cung nhân cũng không dám làm vậy vì sợ bị trách phạt nếu bị phát hiện.
Thông tin về các giếng chôn vùi châu báu này phần nào được chứng thực vào năm 1995 khi người ta vô tình trục vớt được một món đồ sứ tinh xảo từ một cái giếng ở phía tây Tử Cấm Thành.
Ngày nay, các chuyên gia đều thống nhất sẽ không trục vớt số châu báu trong giếng do lo ngại việc sử dụng máy móc có nguy cơ phá hủy các di tích hàng trăm năm tuổi này.
Kể cả khi trực vớt thành công, các cổ vật trong giếng cũng không còn giữ được hiện trạng ban đầu do nhiều năm bị chôn vùi dưới đáy giếng.
Quốc Tiệp (t/h)