Đó là cụ bà Phan Thị Ngọc Huệ (SN 1936) ngụ tại quận 4, TP.HCM. Cụ bà không ngờ câu nói bâng quơ: "Dân mình chết trên cây thuốc" mà không hay biết đó là câu nói của một vị bác sĩ mà cụ Huệ nghe từ thuở nào, giờ đây lại trở thành niềm suy tư, ấp ủ của cụ trong nhiều năm liền.
Cụ bà Phan Thị Ngọc Huệ tìm thuốc nam gần đường ray tàu hỏa
Năm 2000 ,cụ bà Ngọc Huệ đã biến câu nói của vị bác sĩ ấy thành cơ duyên duy nhất khiến cụ gắn quãng tuổi già còn lại vào công việc rong ruổi khắp bờ bụi Sài Gòn để tìm kiếm các loại cây thuốc nam. Có thể nói, niềm đam mê sưu tầm cây thuốc nam đã trở thành động lực chính thôi thúc người đàn bà ở cái tuổi gần bát tuần này.
Cụ Huệ tưởng như bước sang cái tuổi gần đất xa trời, với chút sức lực còn lại thì cụ không làm được việc gì cho đời. Nhưng hơn 10 năm qua, bất kể ngày nắng hay ngày mưa, cụ Huệ vẫn đều đặn hai buổi sáng, chiều cùng chiếc xe đạp cũ hết ngược lên quận 12, qua cầu Bình Lợi rồi lại xuống quận Thủ Đức, hay len lỏi vào các kênh mương, bờ kè, những con hẻm vắng người, thậm chí mạo hiểm tính mạng của mình để băng qua những quãng đường sắt ở quận Phú Nhuận với mục đích duy nhất là tìm các loại cây cỏ mực, chó đẻ răng cưa, mằn ri, cam thảo…
Tất cả các loại cây thuốc trên sau khi hái về được cụ Huệ cẩn thận rũ sạch bùn đất, chặt nhỏ và đem phơi khô. Sau đó, cụ bà lại lọc cọc một mình đạp từng vòng xe qua các ngã đường để đích thân trao tận tay những cây thuốc mà bà thu gom được biếu cho các chùa ở TP.HCM cắt thành thang cho người bệnh.
Với cụ Huệ, phía sau việc làm đầy nghĩa cử cao đẹp là câu chuyện về cuộc đời lắm truân chuyên, trắc trở. Cụ Huệ sinh ra và lớn lên ở quận 4 (TP.HCM), trong một gia đình gồm 13 anh em với hoàn cảnh hết sức khó khăn. Do đó, từ tấm bé, cụ Huệ đã phải tự bươn chải để kiếm từng đồng bạc lẻ đỡ đần cha mẹ. Bước vào cái tuổi thiếu nữ, bà lại thường xuyên chứng kiến cảnh chị ruột bị chồng đánh đập, hành hạ. Chính những kí ức về chị ruột của mình nên bà Huệ cảm thấy sợ hãi trước số phận của những người làm dâu… Kể từ đó, bà Ngọc Huệ bỏ ý định lấy chồng.
Cuộc sống đơn độc của cụ Huệ cứ thế ầm thầm, lặng lẽ trôi đi với cái nghề bán buôn thịt bò, thịt heo ở chợ. Cụ Huệ bật mí: "Tui bán buôn lời mười đồng thì chỉ dám ăn hai đồng và để dành tám đồng tích góp cho người kém may mắn. Có lẽ, do mình sinh ra trong gia cảnh bần hàn nên tự dưng thấy thương cho những số phận hẩm hiu trong xã hội". Và chính ý nghĩ đó một thời giúp cụ gắn bó, và nguyện chung một phần sức lực của mình cứu giúp những người kém may mắn ở Trung tâm tàn tật Thị Nghè, trại dưỡng lão, trại tâm thần và cả những chuyến hành trình dài ngày cứu trợ lũ lụt tại miền Trung.
Tuy nhiên, niềm vui chỉ đến với cụ bà này khá ngắn ngủi. Năm 1992, cụ Ngọc Huệ trở nên trắng tay khi kẻ trộm đột nhập vào nhà vơ sạch toàn bộ tài sản sau nhiều năm chắt chiu dành dụm. Cả đời mình chẳng dám làm điều ác, chẳng gây hại cho ai vậy mà ngày đó, trong người không có một xu dính túi, cuộc sống khốn khó vô cùng. "Bí quá không biết xoay xở thế nào, tôi đành phải đi ở nhà do chính quyền mướn giúp", cụ Huệ tâm sự.
Đứng trước việc sưu tầm thảo dược của cụ Phan Thị Ngọc Huệ, nhiều người đã đặt ra câu hỏi: "Cụ Huệ sẽ đi hái thuốc đến bao giờ?". Với nụ cười trìu mến và ánh mắt hiền từ trên khuôn mặt đầy nếp nhăn vì tuổi già, cụ Huệ chỉ cười xòa mà bảo rằng: "Ông trời còn cho mình sức khỏe đến khi nào thì lúc đó mình còn làm".
Bà Trần Ngọc Thùy, quản lý phòng dược Chùa Quan Âm Tu Viện (TP.HCM) cho biết, hiếm ai có tấm lòng thơm thảo như cụ Huệ. Dù tuổi cao, sức yếu nhưng cụ vẫn đều đặn mang thuốc tới chùa để phát cho người bệnh. Những cây thuốc này đã giúp ích cho rất nhiều người bệnh. Đồng thời, việc làm của cụ góp phần không nhỏ trong việc hướng người Việt đến sử dụng thuốc nam để chữa bệnh.
Quyên Triệu
