Xét xử khi chưa khởi tố vụ án
Khoảng giữa năm 2016, huyện Bình Chánh (TP.HCM) được nhắc đến nhiều trên báo chí, do nhiều vụ án bất thường bị đưa lên mặt báo. Từ đây, nhiều số phận con người thoát khỏi vòng lao lý và phiền hà. Bởi, sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan chức năng có thẩm quyền.
Sau vụ kinh doanh trái phép của ông chủ quán cà phê Xin Chào được xác định là không có tội, VKSND Tối cao đã chỉ đạo các cơ quan tố tụng trong cả nước rà soát lại các vụ án tương tự, trong đó có vụ án của ông Nguyễn Văn Thành (63 tuổi, ngụ quận 5, TP.HCM).
Ông Thành là chủ doanh nghiệp Trường Thành nằm trên địa bàn xã Tân Kiên, huyện Bình Chánh, chuyên mua bán máy công nông ngư, máy phát điện, thiết bị xây dựng, mô tơ bơm nước.
Ngày 19/3/2013, đội CSĐT Tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ, Công an huyện Bình Chánh phối hợp với Công an xã Tân Kiên (huyện Bình Chánh) kiểm tra hộ kinh doanh do ông Thành đại diện.
Tại đây, tổ công tác phát hiện 12 máy phát điện trị giá hơn 2,7 tỷ đồng, đã qua sử dụng nên tiến hành niêm phong, lập biên bản tạm giữ với lý do: “Ông Thành khai mua lại của người khác, không có hóa đơn chứng từ để bán lại kiếm lời”.
Kết quả điều tra khẳng định ông Thành có dấu hiệu vi phạm về thuế. Ông Thành sau đó bị khởi tố về hành vi kinh doanh trái phép.
Trong quá trình điều tra, ông Thành khai nhận, 12 máy phát điện cũ ông Thành mua của người khác không có hóa đơn chứng từ. Sau khi mua thì sửa chữa lại, rồi cho thuê kiếm lời.
Kết luận điều tra do Đại tá Nguyễn Văn Quý ký được VKSND huyện Bình Chánh chấp thuận. Hồ sơ vụ án chuyển qua tòa cùng cấp đề nghị xét xử nhưng bị trả lại để điều tra bổ sung.
Trong quá trình điều tra bổ sung nhiều lần, Công an huyện Bình Chánh xác định trong thời gian từ tháng 11/2008 đến tháng 4/2014 ông Thành có hành vi bán 17 tổ máy phát điện có giá trị trên 100 triệu đồng.
Toàn bộ hồ sơ kê khai, quyết toán thuế của hộ kinh doanh Trường Thành, trong đó có hồ sơ thuế về việc bán 17 tổ máy phát điện này đều được lưu trữ tại chi cục Thuế huyện Bình Chánh.
Từ đó, VKSND huyện Bình Chánh truy tố ông Thành tội Kinh doanh trái phép liên quan tới hai hành vi là bán 17 tổ hợp máy phát điện trước đó và 12 máy phát điện cũ bị tổ công tác phát hiện và đã niêm phong, tạm giữ khi kiểm tra tại hộ kinh doanh do ông Thành đứng tên.
Ngày 25/9/2015, ông Thành bị đưa ra xét xử sơ thẩm tại TAND huyện Bình Chánh. Bản án hình sự sơ thẩm số 255/2015/HSST ngày 25/9/2015 của TAND huyện Bình Chánh tuyên bị cáo Nguyễn Văn Thành phạm tội Kinh doanh trái phép đối với hành vi bán 17 tổ máy phát điện nêu trên. Và tuyên phạt ông Thành 1 năm tù nhưng cho hưởng án treo và tuyên tịch thu 12 máy phát điện còn lại để xử lý.
Vụ án này sau đó được TAND TP.HCM xét xử phúc thẩm và tuyên y án. Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, ông Thành cho rằng mình không có tội nên đã có đơn xin kháng nghị giám đốc thẩm và được VKSND Cấp cao chấp nhận.
Được minh oan sau khi bị hai cấp tòa tuyên có tội
Sau khi nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án, VKSND Cấp cao tại TP.HCM đã quyết định ra kháng nghị giám đốc thẩm theo hướng ông Thành không có tội.
Theo quyết định kháng nghị, ban đầu, ông Thành bị khởi tố và xét xử về tội Kinh doanh trái phép với 12 máy phát điện, nhưng sau đó tòa trả hồ sơ điều tra bổ sung và ông Thành không bị xét xử về hành vi này vì không có căn cứ.
Trong quá trình điều tra bổ sung, phát hiện trong thời gian từ tháng 11/2008 đến tháng 4/2014 ông Thành có hành vi mua bán 17 máy phát điện có giá trên 100 triệu đồng.
Về hành vi này, ông Thành bị VKSND khởi tố và bị TAND huyện Bình Chánh xét xử, tuyên có tội. Tuy nhiên, hành vi mua bán 17 máy phát điện chưa được cơ quan điều tra Công an huyện Bình Chánh khởi tố vụ án hình sự. Việc chưa khởi tố vụ án nhưng vẫn đưa ra xét xử là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng hình sự.
Cũng theo kháng nghị của VKSND Cấp cao, 17 máy phát điện đã bán từ ngày 17/11/2008, tính đến ngày phát hiện (8/4/2014) đã quá 5 năm, là đã hết thời hạn để truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng VKSND và TAND huyện Bình Chánh vẫn truy tố, xét xử là vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Hình sự.
Sau khi xem xét quyết định kháng nghị của VKSND Cấp cao, xem xét vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm, Hội đồng thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM chấp nhận kháng nghị của viện KSND Cấp cao, tuyên hủy cả 2 bản án sơ thẩm (TAND huyện Bình Chánh) và phúc thẩm (TAND TP.HCM), tuyên đình chỉ vụ án đối với ông Nguyễn Văn Thành.
Công Thư