Bàn về công dụng cây, quả lạc tiên, chia sẻ với PV Infonet, TS. Lương Y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết, lạc tiên không còn xa lạ gì với người dân Việt Nam, không chỉ là cây hoang dại, mà dương xỉ, lạc tiên cũng là những cây có thể ăn được và còn được dùng để làm thuốc trong y học cổ truyền.
Cây lạc tiên (Passiflora foetida L.), thuộc họ lạc tiên (Passifloraceae). Trong dân gian, lạc tiên còn được gọi là chùm bao, nhãn lồng, dây lưới, mắn nêm, dây bầu đường, tây phiên liên…
Lạc tiên là loại dây leo bằng tua cuốn, rỗng. Lá mọc so le, dài khoảng 7cm, rộng tới 10cm, chia làm 3 thùy nhọn. Lá kèm rách ở mép. Tua cuốn mọc từ nách lá. Hoa trắng, có tràng phụ hình sợi, màu tím. Quả tròn, bao bởi lá bắc tồn tại như là một cái bao ở ngoài. Quả chín vàng, ăn được. Toàn cây có lông.
Vị thuốc lạc tiên được sử dụng rộng rãi trong dân gian làm thuốc chữa hồi hộp, lo âu, mất ngủ.
Cây Lạc tiên có nguồn gốc ở khu vực Trung Mỹ và Nam Mỹ. Hiện nay, loại cây này khá dễ sống và phân bổ ở nhiều khu vực. Ở Việt Nam, có thể dễ dàng tìm được lạc tiên mọc rải rác ven đường hoặc trong rừng hay các vùng núi cao từ 100m trở lên.
Lương Y Phùng Tuấn Giang cũng cho biết thêm, vị thuốc lạc tiên được sử dụng rộng rãi trong dân gian làm thuốc chữa hồi hộp, lo âu, mất ngủ. Loài này cũng đã được đưa vào Dược điển Việt Nam và đã có nhiều chế phẩm chăm sóc sức khỏe từ Lạc tiên.
Quả lạc tiên có vị ngọt, hương thơm đặc trưng, là một nguồn cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào như vitamin A, vitamin C, polyphenol, beta-cryptoxanthin và carotenoid cũng như các khoáng chất khác. Quả lạc tiên là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất tự nhiên, chống lão hóa, tốt cho da và thần kinh.
Thông tin trên báo Dân tộc, cây lạc tiên có những công dụng cơ bản sau:
Chữa mất ngủ, tim hồi hộp: Sử dụng lạc tiên tươi, chặt thành khúc nhỏ, phơi hoặc sấy khô, bảo quản trong hũ thủy tinh kín nắp để tránh ẩm, mốc. Mỗi lần sử dụng 50g lạc tiên khô, rửa với nước nhiều lần để loại bỏ bụi bẩn. Đun lạc tiên khô cùng khoảng 1,5 – 2 lít nước, tới khi sôi thì tắt bếp, hãm thêm 5 – 10 phút. Lọc nước lạc tiên sử dụng mỗi ngày, có thể thay thế nước lọc. Để cảm nhận hiệu quả, nên uống lạc tiên tối thiểu 1 tháng.
Hoặc dùng lạc tiên 50g, lá vông 30g, lá dâu tằm 10g, tâm sen 2g, đường 90g, sắc uống ngày 1 thang. Dùng 7-10 ngày.
Suy nhược thần kinh, mất ngủ: Lấy 50g lạc tiên khô, kết hợp với 2,2g liên khô, 10g lá dâu tằm, 90g đường phèn, 100ml nước. Cho toàn bộ các loại dược liệu trên vào bình sắc, đun lửa nhỏ cho tới khi hỗn hợp hoá thành cao lỏng. Bỏ vào bình sạch và bảo quản ở nơi có nhiệt độ thấp như tủ lạnh. Trước khi ngủ khoảng 30 phút – 1 tiếng, pha ba thìa cao hỗn hợp đã sắc từ trước cùng với 1 cốc nước ấm. Áp dụng cách dùng này trong vòng 2 tuần – 1 tháng sẽ nhận thấy sự cải thiện rõ rệt.
Lạc tiên là cây thuốc quý, được ví như "thần dược"
An thần, dịu thần kinh, giúp ngủ ngon: Lạc tiên 20g, lá vông nem 2g, cam thảo 6g, xương bồ 6g, táo nhân sao 10g, hạt sen 12g, lá tre 10, lá dâu 10g. Đổ 600ml nước sắc còn 200ml nước, uống ngày 1 thang. Dùng 7-10 ngày.
Người cao tuổi khó ngủ, đau mỏi người: Cây lạc tiên (cả rễ, dây lá, quả non) 500g, hoa thiên lý 300g, lá mướp đắng non 100g. Tất cả sao khử thổ, tán nhuyễn dạng bột, cho thêm 50g đậu xanh (để cả vỏ), rang chín, cũng tán nhuyễn. Mỗi ngày pha 3 thìa cà phê vào 100ml nước sôi để nguội, uống thay trà hàng ngày.
Lưu ý khi sử dụng:
Cần sử dụng đúng liều lượng để đảm bảo không gây hại cho sức khỏe.
Ngoài ra, do không thực sự hiểu rõ về thảo mộc, nhiều người sẽ nhầm lẫn giữa cây lạc tiên và cây chanh leo. Cây chanh leo tuy có hình dáng giống nhưng lại không có tác dụng chữa mất ngủ.
Tất cả các bài thuốc đều cần có sự kiên trì sử dụng trong một thời gian dài để có hiệu quả tốt và phòng chống tái phát.
Hồng Anh (Tổng Hợp)
