Phẫu thuật cho 2 bệnh nhi bị biến dạng hộp sọ phức tạp

Bệnh nhi thứ nhất là bé T.P., 17 tháng tuổi. Bé bị dính khớp trán, não úng thuỷ, thoát vị não. Bệnh nhi được phẫu thuật đặt dẫn lưu não thất - ổ bụng do não úng thủy sau sinh 2 tuần và mổ cắt khối thoát vị não chẩm lúc 6 tháng tuổi.

Lần này, ê kíp phẫu thuật của khoa Ngoại Thần kinh, bệnh viện Nhi Đồng 2 mổ tạo hình trán - ổ mắt để chỉnh hình dị tật dính khớp sọ trán. Hiện tại, tình trạng sưng ở vùng đầu bệnh nhi đã giảm dần sau 2 tuần phẫu thuật tạo hình. Bệnh nhi hiện đang hồi phục tốt, nhận thức và sinh hoạt bình thường.

Bệnh nhi thứ 2 là bé G.K., 13 tháng tuổi. Bé bị dính toàn bộ khớp sọ, não úng thuỷ. Bé được phẫu thuật đặt dẫn lưu não thất - ổ bụng do não úng thủy lúc 3 tháng tuổi và phẫu thuật mở rộng sọ chẩm lúc 9 tháng tuổi. Lần này, bé được tạo hình, mở rộng trán ổ mắt. Hiện bệnh nhi đang trong giai đoạn hậu phẫu, còn sưng vùng mặt nhưng đã bớt đau nhiều.

Theo gia đình cho biết, trong quá trình mang thai, mẹ bé đi siêu âm thai không phát hiện bất thường. Sau khi sinh, thấy con thở khó, gia đình đưa bé đến khoa Nhi, bệnh viện tỉnh để thăm khám. Sau đó  gia đình chuyển bé vào bệnh viện Nhi Đồng 2 để điều trị khó thở và nhiễm trùng ối. Xuất viện về nhà, khoảng 3 tuần sau thì gia đình hốt hoảng khi thấy đầu bé ngày càng to ra nên đưa bé trở lại bệnh viện, nhập khoa Ngoại thần kinh để được điều trị não úng thủy do dính khớp sọ.

Khi được bác sĩ thông báo tình hình của con, bố bé là anh T.A. (38 tuổi) chia sẻ: “Lúc đó chúng tôi rất sợ, sốc và hụt hẫng vì đứa con đầu rất khỏe mạnh. Vợ tôi khóc suốt, không biết con mình sẽ như thế nào với đoạn đời còn lại trong một hình hài như vậy. Cô ấy khóc đến nỗi gia đình sợ cô ấy bị trầm cảm, làm điều dại dột”.

“Nhờ các bác sĩ mà giờ con tôi được thay đổi hình dáng bên ngoài. Đầu của con không còn bất thường như trước nữa. Mổ xong, vận động của con dù hơi chậm so với trẻ khác nhưng nhận thức của con rất bình thường”, bố bệnh nhi chia sẻ.

Theo Ths.Bs Đặng Đỗ Thanh Cần, Trưởng khoa Ngoại Thần kinh, BV Nhi Đồng 2, dính khớp sọ là một bệnh lý gây ảnh hưởng rất lớn đến chức năng thẩm mỹ, thần kinh, vận động và khả năng sống ở trẻ. Đây là dị tật tương đối ít gặp ở trẻ em. Tần suất 6/10.000 trẻ. Nguyên nhân do dính sớm các khớp sọ trong thời kì bào thai.

Dính khớp sọ làm biến dạng hộp sọ ở trẻ. Thường gặp nhất là dính khớp dọc giữa làm cho đầu trẻ dài ra theo chiều trước sau, gọi là tật đầu hình thuyền. Khi dính khớp vành một bên hoặc 2 bên sẽ gây đầu bị méo về một bên hoặc bị dẹt sang hai bên. Một số loại dính khớp sọ ít gặp hơn như dính khớp trán gây tật đầu hình tam giác hay dính khớp lambda gây tật đầu dẹt ở phía sau…

Và, dị tật này đôi khi kèm với nhiều dị tật khác ở vùng hàm mặt, đường hô hấp trên, ở các chi tạo thành những hội chứng bệnh rất phức tạp. Đặc biệt, dính khớp sọ thể phức tạp có thể đi kèm với tật não úng thủy trong 30-50% trường hợp, càng kéo dài thời gian điều trị càng gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng thần kinh và có thể gây tử vong cho trẻ nếu không điều trị kịp thời.

Bác sĩ Cần thông tin thêm: "Dính khớp sọ gây biến dạng hộp sọ là dạng bệnh lý đặc biệt nghiêm trọng, gây mất thẩm mỹ nặng nề, ảnh hưởng tâm lý của bệnh nhân và gia đình, làm tăng áp lực nội sọ sớm, ảnh hưởng thị lực, gây chậm phát triển tâm thần – vận động. Nguy hiểm hơn, có thể khiến bệnh nhân ngưng thở khi ngủ, suy hô hấp tiến triển, tử vong".

Cũng theo bác sĩ Cần, điều trị chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ các đường khớp bị dính, tạo hình lại một phần hay toàn bộ hộp sọ, giải phóng sự chèn ép tạo không gian để não bộ phát triển, cải thiện thẩm mỹ cho trẻ sớm, giúp trẻ hòa nhập cuộc sống tốt hơn. Về mặt chức năng, phẫu thuật giúp cải thiện phát triển tâm thần – vận động theo lứa tuổi, tránh tổn thương thị giác không phục hồi.Trong những trường hợp dính khớp phức tạp, thường cần can thiệp nhiều giai đoạn, bắt đầu từ 3 tháng tuổi cho đến 10 tuổi. Mỗi ca phẫu thuật tạo hình thường kéo dài từ 5-8 giờ.

Th.Bs Phạm Ngọc Thạch, Phó giám đốc bệnh viện Nhi Đồng 2 cho biết, hiện nay, không có nhiều cơ sở y tế tại Việt Nam thực hiện điều trị bệnh lý này vì tính chất phức tạp cũng như điều kiện phẫu thuật. Khoảng 5 năm trước đây, nhiều gia đình phải đưa con ra nước ngoài như Mỹ, Singapore để được điều trị với chi phí hàng tỷ đồng và phải đi lại nhiều lần. Nhiều bố mẹ không có điều kiện điều trị đành phải đưa con về và bất lực nhìn con chết dần mòn trong đau đớn.