Phải chứng minh rõ quãng thời gian 'bất minh' của ông Chấn

Trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về cơ quan điều tra

Trao đổi với PV Nguoiduatin.vn, một cán bộ điều tra công an tỉnh Nghệ An, người từng có nhiều năm công tác trong lĩnh vực phá án hình sự phân tích: "Sau khi Hội đồng thẩm phán TANDTC  quyết định hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm để điều tra lại thì việc tiếp theo là cơ quan điều tra phải củng cố hồ sơ, đầy đủ chứng cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với đối tượng Lý Nguyễn Chung (người được xác định là nghi can giết người thực sự trong vụ án), lúc đó mới chứng minh được ông Chấn vô tội".

Nói như vị cán bộ điều tra trên thì sau khi có quyết định tái thẩm, hồ sơ vụ án sẽ được giao lại cho cơ quan điều tra để điều tra lại. Khi đó, việc chứng minh tội phạm trong vụ án thuộc trách nhiệm của cơ quan điều tra, ông Chấn không có nghĩa vụ phải chứng minh.

Cũng theo vị cán bộ điều tra này, nếu ông Chấn nói rằng bị cơ quan điều tra bức cung, thì khi tiến hành điều tra lại, mọi việc phải bắt đầu từ lời khai của ông Chấn. Trong quá trình điều tra lại, cơ quan điều tra sẽ phải tìm hiểu, thu thập tài liệu xem có chứng cứ gì chứng minh việc trước đây ông Chấn bị ép cung dẫn đến phải nhận tội oan hay không. Giả sử nếu có thì ép cung trong trường hợp nào, ép trong giai đoạn nào của quá trình điều tra, giải quyết vụ án… Trước đây, cũng có một số trường hợp khi ra tòa, bị cáo khai rằng bị cơ quan điều tra bức cung nên phải nhận tội, tuy nhiên, bị can, bị cáo đó lại không đưa ra được chứng cứ để chứng minh rằng mình bị ép cung, bức cung, dùng nhục hình….

"Trong vụ án này, tôi cảm thấy lăn tăn ở 2 điểm, đó là cần làm rõ chứng cứ buộc tội ông Chấn vì theo cơ quan điều tra, ông này có một quãng thời gian bất minh và việc cơ quan điều tra không thu được chuôi dao gây án. Cả hai vấn đề này cần phải làm rõ. Và, tôi cũng tin rằng, chắc chắn khi điều tra lại, các cơ quan tiến hành tố tụng cũng sẽ mời ông Chấn lên, ghi lại tất cả lời khai, kể lại toàn bộ diễn biến sự việc xảy ra trong đêm xảy ra án mạng và các tài liệu khác có liên quan. Về phía đối tượng Lý Nguyễn Chung thì cơ quan điều tra cũng phải ghi lại lời khai, điều tra xem vào thời gian án mạng xảy ra, Chung đang ở đâu, làm gì, có ai biết chứng cứ buộc tội có liên quan, ví dụ như quần áo đối tượng có dính máu…", vị cán bộ công an Nghệ An nhấn mạnh.

Về chứng cứ gỡ tội cho ông Chấn, cán bộ điều tra này phân tích: "Nếu trong khoảng thời gian từ 19h đến 19h30' tối 15/8/2003, tức là trong khoảng thời gian vụ án mạng xảy ra, nếu việc thực nghiệm hiện trường tiến hành thật chuẩn xác thì rất khó để xảy ra oan sai, còn nếu chủ quan, không thực nghiệm hiện trường chuẩn xác thì dễ dẫn đến sai lệch sự việc. Có khi thực nghiệm hiện trường chỉ chênh lệch về thời gian vài phút là đã có thể khiến cho bản chất của vụ án thay đổi.

Chính vì thế, phải thực nghiệm đoạn đường đi múc nước, xem ông Chấn múc bao nhiêu lần và thực nghiệm lại việc ông Chấn bấm điện thoại cho khách, phải xem xét kỹ là bấm điện thoại lên có gọi được ngay hay không, hay là phải bấm vài lần thì đầu dây bên kia mới có tín hiệu bắt được sóng, bởi vì khi máy gọi được, có tín hiệu thì bên kia mới báo giờ cuộc gọi - cái đó thể hiện ở bảng kê điện tử của bưu điện. Nếu ông Chấn bấm máy vài lần mới bắt được tín hiệu thì thời gian sẽ khác với việc bấm một lần mà có tín hiệu ngay…  Giả sử, toàn bộ thời gian ông Chấn bấm điện thoại cho khách, thời gian đi sang nhà hàng xóm xin nước mà phủ kín khoảng thời gian nạn nhân bị giết thì chứng tỏ ông Chấn có chứng cứ ngoại phạm và vô tội".

Ông Nguyễn Thanh Chấn (đứng giữa) - người vừa được tạm tha sau khi ngồi tù 10 năm.

Có không, những diễn biến kịch tính tiếp theo

Liên quan đến quy trình tố tụng của vụ án trên, PV Nguoiduatin.vn cũng đã có cuộc trao đổi với luật sư Phạm Văn Kha, Chủ nhiệm đoàn Luật sư tỉnh Ninh Bình, Ủy viên thường vụ Liên đoàn Luật sư Việt Nam, nguyên Chánh án TAND tỉnh Ninh Bình. Luật sư Kha cho rằng: "Về nguyên tắc, chưa ai nói vụ án trên là oan sai chính thức mà chỉ nói là có dấu hiệu oan sai. Khi xuất hiện một người ra đầu thú, thừa nhận rằng mình là hung thủ gây ra vụ án mạng trên thì cơ quan điều tra phải tiến hành điều tra lại.

Tuy nhiên, cũng chưa thể kết luận ngay vụ án trên là oan sai. Tất cả đều phải tuân thủ theo đúng trình tự tố tụng. Vì thế khi xem xét vụ án theo trình tự tái thẩm, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã tuyên hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm, yêu cầu điều tra lại từ đầu. Bước tiếp theo là hồ sơ vụ án sẽ được TANDTC gửi về các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bắc Giang. Sau đó, hồ sơ sẽ được chuyển tiếp đến cơ quan điều tra công an tỉnh để điều tra lại. Nếu sau khi điều tra lại, thấy có dấu hiệu phạm tội thì cơ quan điều tra tiếp tục chuyển hồ sơ sang VKS, đề nghị truy tố bị can ra trước TAND cùng cấp.

Sau đó, TAND tỉnh Bắc Giang sẽ tiếp tục trình tự xét xử lại từ đầu, nghĩa là xử sơ thẩm, nếu có kháng cáo thì TANDTC xử phúc thẩm… Và, giả sử nếu thấy cần thiết thì sẽ tiếp tục khiếu nại lên giám đốc thẩm. Chỉ khi nào tòa tuyên đình chỉ điều tra đối với ông Chấn thì lúc đó ông Chấn mới chính thức được coi là vô tội".

Như vậy, theo phân tích của luật sư Kha, ông Chấn sẽ còn phải trải qua rất nhiều giai đoạn tố tụng nữa. Việc tạm đình chỉ thi hành án đối với ông Chấn hiện nay là hợp lý, tuy nhiên sau này, nếu giả sử quá trình điều tra cho thấy ông Chấn vẫn phạm tội thì các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ tiếp tục ra quyết định thi hành án đối với ông. 

Về vấn đề bồi thường oan sai, nguyên chánh án TAND tỉnh Ninh Bình phân tích: "Sau khi tiến hành điều tra lại, nếu cơ quan điều tra thấy không đủ yếu tố buộc tội ông Chấn thì họ sẽ ra quyết định đình chỉ vụ án đối với ông này. Giả sử ông Chấn bị oan thật, nếu Hội đồng Thẩm phám TANDTC xử tái thẩm quyết định đình chỉ vụ án, tuyên ông Chấn vô tội thì Tòa phúc thẩm TANDTC (cơ quan ra phán xét cuối cùng) sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường cho ông Chấn.

Nhưng ở đây, kết quả xử tái thẩm là tuyên hủy 2 bản án để trả hồ sơ, điều tra lại, vì vậy đơn vị nào chịu trách nhiệm bồi thường thì sau này, khi điều tra, xét xử lại mới rõ. Có trường hợp cơ quan CSĐT chuyển hồ sơ sang VKS, VKS đã đồng ý và đề nghị truy tố nhưng bị tòa hủy kết quả, tuyên bị cáo vô tội thì VKS phải chịu trách nhiệm. Anh nào ra quyết định sai thì anh ấy phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người ta. Trong trường hợp vụ án này là hủy bản án để điều tra lại nên cũng có thể những người làm công tác điều tra trước đây tham gia vào vụ án cũng phải chịu trách nhiệm nếu để oan sai xảy ra".   

Nhóm PV