Ảnh: Mohammed Salem/Reuters.
Trong số nhiều giải pháp mà các quan chức Mỹ và Israel đang cân nhắc có bao gồm lựa chọn đưa những người dân đã tới miền Nam trong giai đoạn đầu của cuộc chiến trở lại miền Bắc khi chiến dịch quân sự tại miền Bắc đã kết thúc. Mặc dù phần lớn miền Bắc Gaza đã bị tàn phá, do chiến sự và không kích, Israel đã nêu rõ quan điểm sẽ hoàn thiện chiến dịch quân sự tại đây.
Cho tới nay, IDF đã khuyến cáo người dân Palestine không nên trở lại miền Bắc. Việc đưa người dân trở lại miền Bắc có thể sẽ đặt ra thử thách không nhỏ về phương diện nhân đạo, vì theo các phân tích hình ảnh vệ tinh từ các nhà nghiên cứu độc lập, khoảng 40% tới 50% các tòa nhà tại miền Bắc Gaza đã bị phá hủy.
Thử thách này là một trong những lý do chính khiến các quan chức Mỹ mong muốn đẩy mạnh đưa hàng hóa cứu trợ nhân đạo vào Gaza. Nhiều quan chức Mỹ cũng đã nhấn mạnh cần phải đề ra những khu vực bảo đảm an toàn cho người dân thường tại miền Nam Gaza.
Một quan chức Mỹ cho biết lý do lớn nhất khiến Israel mong muốn bắt đầu tập trung chiến dịch tại miền Nam Gaza là các thông tin tình báo cho thấy tầng lớp lãnh đạo của Hamas đã di chuyển tới khu vực này. Quan chức này không cho biết thông tin tình báo này là của Mỹ hay Israel.
Một số quan chức đã cho biết, các quan chức Văn phòng Tổng thống Biden – bao gồm chính ông Biden – trước các đối trọng từ Israel đã khẳng định họ không muốn chứng kiến IDF tiếp tục thực hiện các cuộc không kích dẫn tới thương vong và tổn hại khổng lồ. Thay vào đó, Israel cần phải “đặt mục tiêu một cách thận trọng hơn, cẩn thận hơn, có chủ đích hơn và chính xác hơn”.
Mặc dù vẫn chưa rõ liệu Israel có đồng ý với các yêu cầu này hay không, một số quan chức Mỹ đã thể hiện thái độ lạc quan về việc Israel ít nhất có tiếp thu những ý kiến này. “Họ hiểu rằng tại miền Nam họ cần thực hiện một chiến dịch khác với chiến dịch mà họ đã thực hiện tại miền Bắc”.
Mặc dù các quan chức Mỹ và Israel đã giữ liên lạc về các chiến lược quân sự của IDF xuyên suốt cuộc chiến Israel-Hamas, những cuộc thảo luận này đã càng trở nên quan trọng hơn khi cuộc đình chiến mà Mỹ, Qatar và Ai Cập đã đứng ra trung gian sắp đến hồi kết. Israel đã nói rõ với Mỹ về ý định tập trung vào miền Nam Gaza sau khi lệnh đình chiến kết thúc.
Trong các thảo luận tại Doha trong tuần này về kéo dài đình chiến, các quan chức Israel đã khẳng định rõ ngay cả việc toàn bộ con tin được trả tự do cũng sẽ không đủ để đưa ra lệnh ngừng bắn vô thời hạn. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã công khai khẳng định Israel có ý định tiếp tục thực hiện cuộc chiến sau khi lệnh đình chiến kết thúc, tiếp tục theo đuổi mục tiêu loại bỏ khả năng Hamas có thể thực hiện những cuộc tấn công như cuộc tấn công ngày 7 tháng 10.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang nối tiếp các nỗ lực thúc đẩy kéo dài “tạm ngừng chiến nhân đạo” hiện tại của văn phòng tổng thống Biden, và trong thứ Tư đã khẳng định “việc kéo dài thỏa thuận này theo đúng định nghĩa sẽ giúp nhiều con tin được trở về nhà hơn và nhiều hỗ trợ nhân đạo sẽ được đưa tới Gaza hơn”.
“Đó rõ ràng là những điều chúng tôi muốn, và tôi tin rằng đây cũng là những điều Israel muốn”.
Một khi các con tin là phụ nữ và trẻ em được giải phóng, các thảo luận sẽ được đặt ra xung quanh kéo dài đình chiến để giải phóng các con tin là nam giới cao tuổi, và sau cùng là các nam giới tuổi nhập ngũ và các binh lính.
Các kêu gọi của Mỹ được đưa ra khi ông Biden phải đối mặt với chia rẽ ngay trong nội bộ đảng xung quanh Israel.
Các thành viên đảng Dân Chủ tại Capitol Hill đang khó có thể đồng lòng đưa ra viện trợ cho Israel, với nhiều thành viên yêu cầu đặt ra điều kiện liên quan tới tình hình nhân đạo. Những thành viên phản đối đặt ra điều kiện cho viện trợ cho rằng chính quyền đã làm việc chặt chẽ với Israel đủ để đảm bảo luật pháp quốc tế được tuân thủ nghiêm ngặt.
Đồng thời, văn phòng chiến dịch của ông Biden trong ngày thứ Tư đã trích lời ông với nội dung nhấn mạnh cần phải kết thúc cuộc chiến một cách nhanh chóng và hòa bình, đối lập với quan điểm ủng hộ mạnh mẽ quyền tự vệ của Israel mà ông đưa ra ban đầu.
“Hamas đã thực hiện một cuộc tấn công khủng bố vì họ sợ khả năng người Palestine và người Israel sống trong hòa bình và hợp tác. Việc tiếp tục theo đuổi con đường khủng bố, bạo lực, tàn sát, và chiến tranh là mang lại cho Hamas điều họ muốn có. Chúng ta không thể tiếp tục làm như vậy”.
Nhiều câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ về “những ngày sau” cuộc chiến Gaza, bao gồm câu hỏi về việc phe nào sẽ nắm quyền điều hành khu nội phận này. Một nhà ngoại giao châu Âu liên quan tới những thảo luận này trong tháng vừa rồi đã cho biết các đồng minh của Mỹ cho rằng Hamas không thể hoàn toàn bị tiêu diệt về mặt quân sự, nhưng cũng hiểu rằng Israel sẽ không rút khỏi Gaza cho tới khi họ tin rằng an ninh quốc gia không còn rủi ro.
Mỹ đã công khai cũng như riêng tư nhấn mạnh sẽ không chấp nhận việc tái chiếm đóng Gaza, và đã thể hiện quan điểm cho rằng lãnh thổ người Palestine này cần phải được điều hành bởi một chính phủ thống nhất, dưới sự điều hành của Chính quyền Dân tộc Palestine sau khi “được hồi sinh”. Tuy nhiên, Chủ tịch Chính quyền Dân tộc Palestine, Mahmoud Abbas, đã bác bỏ khả năng điều hành Gaza sau khi Israel tổ chức tấn công trên bộ.
Một nhà ngoại giao cấp cao tại châu Âu đã cho biết một ý kiến đã được đề ra có nội dung một lực lượng đa quốc gia hỗ trợ an ninh cho Gaza tạm thời. Theo nhà ngoại giao này, lực lượng này không thể bao gồm binh lính phương Tây. Các đối tác Ả Rập chưa thể hiện mong muốn tham gia ý kiến này, và đã thể hiện họ muốn thấy kế hoạch cụ thể cho tương lai của một nhà nước Palestine trước khi tham gia.
Nguyễn Quang Minh (theo CNN)
