Muốn hạ lãi suất không thể chỉ nói suông

Câu chuyện lãi suất đang trở nên hết sức bức bối trong thời gian qua, theo ông, NHNN phải có những hành động gì để giám sát việc thực hiện cam kết giảm mặt bằng lãi suất trong thời gian tới?

NHNN đã ra thông điệp là sẽ điều hành lãi suất trên thị trường theo xu hướng giảm. Để giảm mặt bằng lãi suất không chỉ bằng chính sách tiền tệ mà cần đến sự đồng thuận của nhiều chính sách khác, kể cả chính sách tài khóa phải hướng vào mục tiêu kiểm soát lạm phát, chính sách tài khóa phải hết sức chặt chẽ, tiết kiệm chi tiêu ngân sách.

Ông Trần Hoàng Ngân

Sự đồng thuận vừa rồi mới có khả năng thực thị. Sự đồng thuận chỉ thực thi được khi có sự tham gia của NHNN. Để giảm được giá bán thì phải giảm được giá thành nghĩa là phải giảm được lãi suất huy động và chi phí của ngân hàng thương mại. Lãi suất huy động, muốn giảm được phải đòi hỏi thời gian vì trước đây các ngân hàng đã huy động với lãi suất rất cao, nếu cho vay 17-19% thì ngân hàng sẽ lỗ. Vì các ngân hàng chủ yếu huy động ngắn hạn nên độ trễ của việc giảm lãi suất cũng sẽ ngắn.

Để hỗ trợ cho việc này, NHNN phải đúng nghĩa là ngân hàng mẹ của các NHTM. Ngân hàng trung ương phải tăng cung vốn trên thị trường, phải cam kết sẵn sàng cung vốn cho các NHTM để các NHTM không sợ thiếu thanh khoản mà nâng lãi suất đầu vào. NHNN cam kết sẵn sàng bơm vốn cho các ngân hàng con để thực hiện mục tiêu chung là kéo mặt bằng lãi suất xuống, hỗ trợ cho các doanh nghiệp, duy trì công ăn việc làm, đảm bảo phát triển xã hội.

Hạ lãi suất cho vay nghĩa là phải hạ lãi suất huy động nhưng làm sao NHTM có thể huy động được vốn với lãi suất 14% khi lạm phát còn đang rất cao như hiện nay?

Nhìn về quá khứ để có cơ sở hành động cho tương lai, không phải nhìn quá khứ để quyết định tương lai. Không thể lấy lạm phát đang là 18-20% để quy chụp lãi suất huy động 14% hiện tại là lãi suất thấp. Phải nhìn mục tiêu điều hành của Chính phủ từ nay đến 2012, hiện nay Bộ Kế hoạch & Đầu tư dự kiến mục tiêu kéo giảm lạm phát năm 2012 là 10%. Khi đó, lãi suất huy động sẽ không còn trần là 14% nữa mà sẽ là 12%.

Hiện tại, với mặt bằng lãi suất 14% là phù hợp với tốc độ kiểm soát giá. Nếu người dân rút tiền tiết kiệm ra cũng không biết đầu tư vào đâu vì những kênh đầu tư khác không an toàn. Nguyên tắc là lãi suất càng cao thì rủi ro càng lớn, lãi suất ngân hàng 14% là một kênh an toàn. Tại sao các ngân hàng nước ngoài vẫn huy động được vốn với lãi suất 14% và cho vay 17-18%? Vì người dân tin ngân hàng đó an toàn. Yếu tố lòng tin, an toàn cho người gửi tiền là yếu tố quan trọng.

Nhiều người lo sợ, nếu hạ mặt bằng lãi suất sẽ góp phần đẩy lạm phát tăng cao, ông có lo sợ điều này?

Về nguyên tắc, khi lượng cung tiền tăng lên sẽ có nguy cơ đẩy lạm phát lên cao. Đó chỉ là nguy cơ chứ không phải đương nhiên lạm phát sẽ tăng. Vấn đề là dòng tiền đi vào đâu, có tạo ra lượng hàng để cân đối giữa tiền - hàng hay không, dòng tiền đó phải đi vào hàng hóa tạo ngoại tệ, đặc biệt nên ưu tiên với ngành lương thực, thực phẩm. NHNN cho NHTM vay thì NHNN có quyền đưa ra yêu cầu NHTM dùng tiền theo đúng mục đích chỉ định, để nguồn tiền đi đúng hướng.

NHNN đã đưa ra thông điệp thì phải có sự thanh tra giám sát và có sự đối thoại với các NHTM, đảm bảo chính sách gắn liền với thực tế cuộc sống. NHTM không thể vì lợi ích riêng tư của mình mà phá bỏ sự thỏa thuận giữa hai bên vì mục tiêu chung của đất nước hiện nay. Đồng thời, NHTM lưu ý rằng, là đơn vị giữ tiền của dân thì phải tôn trọng pháp luật và thực thi pháp luật một cách nghiêm minh nhất, đừng đánh mất niềm tin của dân vì khi niềm tin bị đánh mất, người dân sẽ không bao giờ gửi tiền vào hệ thống cho dù có huy động với một mức lãi suất cao.

Xin cảm ơn ông!

Xuyến Chi (thực hiện)