Câu hỏi:
Cha tôi mới mất và mọi người trong nhà tìm thấy một bản di chúc được ông soạn và lưu trên máy tính cá nhân lúc còn sống, vậy thì trong trường hợp này di chúc có hiệu lực hay không ?
Trả lời:
Theo quy định của Bộ luật Dân sự, di chúc phải được lập thành văn bản, nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng. Như vậy di chúc chỉ có 2 hình thức là văn bản hoặc di chúc miệng.
Theo Điều 628 Bộ luật Dân sự 2015 di chúc bằng văn bản sẽ gồm:
1. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.
2. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
3. Di chúc bằng văn bản có công chứng.
4. Di chúc bằng văn bản có chứng thực.
Điều 633 Bộ luật Dân sự quy định: Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng thì “Người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc”.
Bên cạnh đó theo Điều 629 quy định về di chúc miệng thì:
1. Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.
2. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.
Ngoài ra, di chúc hợp pháp có hiệu lực theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 được quy định như sau:
Điều 630. Di chúc hợp pháp
1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Như vậy, nội dung được soạn thảo trên máy tính không đủ điều kiện về hình thức để được coi là di chúc.
Mặt khác, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi qua đời. Cho nên, tài liệu lưu trữ trên máy vi tính chưa thể chứng minh được đó có phải là ý chí của người đã khuất hay không. Vì vậy, trường hợp này không thể coi đây là một bản di chúc hợp pháp.
Minh Hoa (t/h)
