Bộ Tài chính quyết tăng kịch khung thuế BVMT, mỗi lít xăng "cõng" thêm bao nhiêu?

Báo Dân Trí đưa tin, tờ trình dự thảo Nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường mới nhất này vừa được người đứng đầu ngành Tài chính – ông Đinh Tiến Dũng ký và vừa gửi tới uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Theo bộ Tài chính, thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu được thực hiện từ năm 2012 đã phát huy được những hiệu quả đáng kể như: Nâng cao trách nhiệm và nhận thức của xã hội đối với môi trường, khuyến khích sản xuất, tiêu dùng hàng hoá, đáp ứng yêu cầu phát triển bên vững; đồng thời đảm bảo lợi ích quốc gia trong điều kiện hội nhập sâu khi thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo cam kết quốc tế.

"Dòng thuế này cũng đóng góp đáng kể vào ngân sách nhà nước. Cụ thể, giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2017, tổng số thu từ thuế bảo vệ môi trường vào khoảng trên 150.000 tỷ đồng, bình quân hơn 25.000 tỷ đồng mỗi năm", bộ Tài chính nêu.

Bộ Tài chính vẫn bảo lưu quan điểm rằng, bối cảnh kinh tế xã hội hiện nay của đất nước, nhất thiết phải nghiên cứu điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường lên mức phù hợp. Bởi, giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam cơ bản đang thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới và một số nước trong khối ASEAN và châu Á. Hiện, giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam đứng vị trí 47 từ thấp đến cao trong tổng số 167 quốc gia và thấp hơn 120 nước, với mức 19.980 đồng/lít.

"Các nghiên cứu cho thấy hàng hoá thuộc diện chịu thuế bảo vệ môi trường như xăng, dầu, mỡ nhờn, than đá, túi nilon… trong quá trình sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Và cũng theo tính toán của các nhà khoa học, để trả lại môi trường thì thuế đối với các mặt hàng kể trên phải được điều chỉnh cao hơn rất nhiều", bộ Tài chính lập luận.

Để bảo lưu quan điểm đánh thuế cao của mình, tờ trình do Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng ký cũng dẫn ra một số liệu thống kê được Bộ lấy ý kiến rộng rãi trên Cổng thông điện tử của ngành. Cụ thể, có 47/77 ý kiến nhất trí hoàn toàn. Các ý kiến còn lại được Bộ giải trình, tiếp thu…

Theo tính toán của bộ Tài chính, nếu thuế bảo vệ môi trường đối với xăng được tăng kịch khung từ mức 3.000 đồng/lít lên 4.000 đồng/lít, các mặt hàng dầu tăng kịch khung lên mức 2.000 đồng/lít, số thu từ dòng thuế này sẽ vào khoảng trên 55.000 tỷ đồng/năm, tăng khoảng 14.368 tỷ đồng/năm.

Với phương án điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường nêu trên và dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2018, bộ Tài chính cho hay việc điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường sẽ tác động đến chỉ số giá tiêu dùng CPI tháng 7/2018 (so với tháng 6/2018) là khoảng 0,27-0,29% và sẽ tác động đến CPI bình quân năm 2018 là khoảng 0,11-0,15%. Báo VietnamNet thông tin thêm.

Tờ Dân trí bình luận, đây không phải là lần đầu tiên bộ Tài chính đưa ra phương án tăng kịch trần khung thế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu. Và lần nào đưa ra, Bộ này cũng bị phản đối kịch liệt. Các ý kiến phản đối đều cho rằng mức thuế tăng rất vô lý.

Bên cạnh đó, các lý lẽ về phương án thuế của bộ Tài chính là bảo vệ môi trường hầu như cũng không được chấp nhận. Bởi, mặt hàng này đã áp dụng mức thuế khá cao từ thời điểm năm 2012. Thế nhưng, cuối tháng 11/2017, tổ chức Y tế Thế Giới (WHO) vẫn xếp Việt Nam là một trong những quốc gia có tình trạng ô nhiễm không khí hàng đầu khu vực Đông Nam Á.

Còn, giữa tháng 2/2018, trang web Aqicn.org (Mỹ) – nơi cung cấp số liệu ô nhiễm không khí các thành phố trên thế giới theo từng giờ – cho biết chỉ số bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội lên tới 256 – tức có 256 hạt bụi PM2.5 trong 1m3 không khí. Đây là mức rất không tốt, cảnh báo tình trạng ô nhiễm khẩn cấp tới tất cả mọi nhóm người.

Vấn đề đặt ra là, không phải mức thuế mà bộ Tài chính định tăng với xăng dầu lên bao nhiêu, mà ở việc số tiền thuế tăng thực sự được chi dùng vào đâu. Không phải ở con số hàng nghìn tỷ đồng được chi vào các dự án môi trường như thế nào, mà ở việc môi trường thực sự đã, đang và sẽ được bảo vệ ra sao. ..

Báo Tiền Phong cho hay, đề xuất sửa luật Thuế BVMT bị phản ứng dữ dội trong suốt 2 năm từ khi dự thảo được đưa ra lấy ý kiến, Bộ Tài chính nhiều lần lặp đi lặp lại quan điểm tăng khung nhưng chưa phải để tăng thuế. Tuy nhiên, khi việc sửa luật để tăng khung phải tạm hoãn, bộ Tài chính lập tức chuyển sang đề xuất tăng thuế BVMT lên kịch khung ngay, dù chỉ năm sau (2019) luật tiếp tục được đưa ra bàn thảo.

Trao đổi với PV Tiền Phong, chuyên gia về giá - PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, các lập luận của bộ Tài chính đưa ra cho đề xuất tăng thuế của mình chỉ mang tính ngụy biện, lập luận chưa thuyết phục và cố đạt được mục đích tăng thuế. Trong khi đó, theo ông Long, việc tăng thuế luôn ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh, kéo giảm tăng trưởng, nên các nước rất ít sử dụng công cụ này, đặc biệt khi chúng ta đang ưu tiên cho tăng trưởng.

“Để bù nguồn thu ngân sách thiếu hụt, giải pháp căn cơ là cơ cấu lại phần chi để giảm chi, mở rộng nguồn thu khác, phải nuôi dưỡng nguồn thu, không nhăm nhăm vào thu thuế từ xăng dầu. Các dự báo thời gian tới giá xăng dầu sẽ còn tăng cao, cộng với việc tăng thuế sẽ khiến giá xăng dầu bị đẩy quá mức”, ông Long nói.

Ngoài ra, theo ông Long, năm nay mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4%, mới hết quý 1 chỉ số giá tiêu dùng đã tăng hơn 2%, nếu tăng thuế xăng dầu chắc chắn lạm phát sẽ khó giữ. Chưa kể, khi nền kinh tế tăng trưởng sẽ kéo theo lạm phát. “Khi thuế giảm, sản xuất phát triển, lợi nhuận tăng thu thuế sẽ tăng, không cần phải tăng thuế bảo vệ môi trường để tăng nguồn thu. Giai đoạn này chúng ta đang ưu tiên phục hồi tăng trưởng, giờ tăng thuế môi trường với xăng dầu có thể làm mất đà tăng trưởng đó. bộ Tài chính cần cân nhắc rõ những điều này”, ông Long góp ý.

H.Y (tổng hợp)