Bộ Tài chính nêu "kẽ hở" dẫn tới tình trạng mua bán hoá đơn khống

Bộ Tài chính vừa có văn bản trả lời đại biểu Quốc hội Lê Tất Hiếu (đoàn Vĩnh Phúc) về tình trạng mua bán hoá đơn hàng nghìn tỷ đồng.

Theo phản ánh của đại biểu Lê Tất Hiếu, tình trạng mua bán hóa đơn hiện nay có thể nói như một vấn nạn của các doanh nghiệp. Cụ thể, các cơ quan chức năng đã phát hiện những vụ án mua bán hóa đơn hàng ngàn tỷ đồng.

Do đó, ông Hiếu đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết nguyên nhân tình trạng trên và các giải pháp để ngăn chặn.

Theo Bộ Tài chính, hiện vẫn diễn ra tình trạng một số tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân thực hiện mua hóa đơn bất hợp pháp để hợp thức chi phí mua vào hàng hóa dịch vụ trôi nổi trên thị trường và khấu trừ thuế nhằm mục đích trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế từ ngân sách nhà nước.

Theo đó, nhiều đối tượng đã thành lập các công ty không nhằm mục đích hoạt động sản xuất kinh doanh mà chỉ để mua bán hóa đơn, thu lợi bất chính. Các đối tượng này sử dụng thẻ tín dụng, căn cước công dân hoặc chứng minh thư nhân dân của những người dân thiếu hiểu biết, bị mất hoặc vì vụ lợi để thành lập doanh nghiệp hoạt động trong một thời gian ngắn.

Cùng với đó, lợi dụng sự thông thoáng của pháp luật trong việc thành lập doanh nghiệp, các cá nhân đều có thể đăng ký thành lập doanh nghiệp bằng hình thức điện tử, trong khi các cơ quan quản lý nhà nước đang trong quá trình xây dựng kết nối, đồng bộ dữ liệu thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (Bộ Công an) nhằm kiểm soát và xác thực tính chính xác, trung thực, hợp pháp của các giấy tờ có liên quan.

Hiện cũng chưa có quy định của pháp luật và chưa có giải pháp công nghệ để xác định tính xác thực đúng thực tế về danh tính người đại diện pháp luật. Cơ quan đăng ký kinh doanh chưa có quy định chặt chẽ về đối chiếu nhân thân, xác thực nhân thân.

Trước tình trạng này, cơ quan Thuế đã nỗ lực rà soát các doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro về sử dụng hóa đơn để xử lý và chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để xử lý theo quy định của pháp luật. Đến nay, nhiều doanh nghiệp mua bán hóa đơn bất hợp pháp đã bị xử lý hình sự.

Theo Bộ Tài chính, sau khi cấp phép thành lập doanh nghiệp cũng chưa có quy định cụ thể về chế độ kiểm tra hậu kiểm các điều kiện mà doanh nghiệp đăng ký như vốn, cơ sở vật chất, tài sản cố định, nhân công, ngành nghề có đúng như doanh nghiệp đã đăng ký ban đầu khi khai hồ sơ xin cấp giấy phép thành lập doanh nghiệp.

"Do đó rất khó khăn cho các cơ quan chức năng nói chung, cơ quan thuế nói riêng trong việc phát hiện các doanh nghiệp thành lập không nhằm mục đích hoạt động sản xuất kinh doanh", Bộ Tài chính nêu rõ.

Về giải pháp để ngăn chặn tình trạng sử dụng hóa đơn trái pháp luật để gian lận thuế, chiếm đoạt ngân sách Nhà nước, Bộ Tài chính cho biết ngành Thuế đang xây dựng Trung tâm Cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử theo hướng quản lý dữ liệu về hóa đơn điện tử, phân tích rủi ro để áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp; áp dụng công nghệ phân tích dữ liệu lớn (Big data); bước đầu áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào phân tích rủi ro và quản lý hóa đơn, chủ động trong phòng chống gian lận, giả mạo hóa đơn. Bên cạnh đó, tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật về hóa đơn.

Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc phát hành, sử dụng hóa đơn điện tử, phối hợp với cơ quan công an, các bộ, ngành liên quan để phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật, xử lý nghiêm theo quy định.

Đồng thời, kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư sửa đổi, bổ sung Nghị định về đăng ký kinh doanh, Luật Doanh nghiệp theo hướng, đối với người đại diện pháp luật phải được xác thực cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Nếu có vi phạm về thuế hoặc là đại diện của doanh nghiệp đã bỏ địa chỉ kinh doanh thì tạm thời chưa cấp giấy chứng nhận thành lập mới; bổ sung quy định hậu kiểm.