Bị ho đến mất ngủ, F0 phải làm sao?

Chia sẻ với Infonet, chị Nga (Nam Từ Liêm) cho biết, đến hôm nay kể từ ngày chị phát hiện nhiễm Covid-19 đã được 10 ngày. Ban đầu chị chỉ có biểu hiện ngạt mũi, ngày hôm sau hơi đau rát họng kèm sốt rét.

“Từ đó đến nay, tôi ho như xé vải, ho khan, liên tục. Ho đến tức hết cả lồng ngực, lan xuống cơ bụng, xuyên qua lưng. Nhiều lúc ho xong cảm giác như muốn gãy cả xương sườn”, chị Nga cho biết.

Tương tự, chị Hoa (Long Biên) cũng bị cơn ho hành hạ đến không ngủ nổi. Chị phải dùng thuốc ho có codein để ngủ.

Lý giải về triệu chứng ho ở người nhiễm SARS-CoV-2, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy Cao áp Việt - Nga, Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, Bộ Quốc phòng, cho rằng về bản chất, đây là phản ứng để bảo vệ cơ thể:

“Việc cơ thể ho sẽ khiến mầm bệnh bị tống xuất ra khỏi đường hô hấp. Tuy nhiên, nếu tình trạng ho quá nhiều hoặc kéo dài gây mệt mỏi, khó ngủ, chúng ta sẽ phải điều trị”.

Theo vị chuyên gia này, người bệnh cần phân biệt rõ 2 loại ho gồm ho khan và ho có đờm bởi cách xử lý sẽ khác nhau.

“Với trường hợp ho khan thì có thể dùng thuốc giảm ho. Ngược lại, ho có đờm thì không nên dùng thuốc giảm ho, lựa chọn đúng lại là thuốc long đờm”, bác sĩ Hoàng thông tin.

Phân tích cụ thể, bác sĩ Hoàng cho biết ho khan thường xuất hiện khi người bệnh nhiễm virus. Chúng xâm nhập và gây kích ứng đường hô hấp, dẫn đến ho khan. Với tình trạng này, người bệnh nên sử dụng các loại thuốc giảm ho. 

Lựa chọn đầu tiên là mật ong, bạc hà và các loại thảo dược. Các thành phần tự nhiên này có tác dụng giảm kích thích đường hô hấp, từ đó hạn chế tình trạng ho khan do virus. Chúng hiện cũng được sản xuất nhiều dưới dạng siro, kẹo, bổ phế,...

Lựa chọn thứ hai là uống các loại thuốc giảm ho thông qua ức chế trung khu hô hấp. Các loại thuốc này thường chứa một trong 2 hoạt chất là codein và dextromethorphan.

“Codein có tác dụng giảm ho do ức chế trực tiếp trung tâm ho nhưng làm khô và tăng độ quánh của dịch tiết phế quản. Chúng ta chỉ nên dùng thuốc chứa codein trong trường hợp ho khan gây khó chịu, mất ngủ và có tình trạng đau nhẹ, vừa”, bác sĩ Hoàng cho biết.

Thuốc giảm ho chứa hoạt chất này chống chỉ định với trẻ em dưới 1 tuổi, người mắc bệnh gan, suy hô hấp, phụ nữ có thai.

Dextromethorphan cũng có hiệu quả giảm ho tương tự codein nhưng ít gây tác dụng phụ hơn. Hoạt chất này cũng không gây nghiện, không có tác dụng giảm đau và ít an thần. Dextromethorphan được chỉ định dùng trong trường hợp ho khan, mạn tính. Thuốc chống chỉ định với các trường hợp quá mẫn với thuốc, trẻ em dưới 2 tuổi, đang điều trị bằng thuốc ức chế monoamin oxydase (MAO). Đồng thời cần thận trọng khi sử dụng ở người có nguy cơ hoặc đang suy giảm hô hấp, tiền sử bị hen, dị ứng.

Lựa chọn cuối cùng khi ho khan là uống các loại thuốc chống dị ứng nhóm kháng sinh histamin thế hệ cũ. Loại này có thể bao gồm 2 hoạt chất là alimemazin và diphenhydramin.

Các loại thuốc này được chỉ định khi ho khan do dị ứng, kích thích, nhất là về ban đêm. Chúng cũng có tác dụng gây buồn ngủ.

Về ho có đờm, bác sĩ Hoàng cho biết dạng ho này thường do có bệnh mạn tính về đường hô hấp hoặc nhiễm vi khuẩn. Lúc này, bệnh nhân nên dùng thuốc long đờm thay vì giảm ho.

Đối với thuốc long đờm, theo bác sĩ Hoàng có 2 loại, là làm tăng dịch tiết đường hô hấp và làm tiêu nhầy, loãng đờm.

Trong đó, các thuốc làm tăng dịch tiết là chất kích thích niêm mạc dạ dày hoặc bản chất là tinh dầu, có tác dụng kích thích các tế bào niêm mạc đường hô hấp tăng tiết dịch. Có thể kể đến một số hoạt chất như guaiphenesin, terpin, eucalyptol… Khi dùng các thuốc này cần uống nhiều nước.

Nhóm các thuốc tiêu nhầy gồm các hoạt chất N-acetyl cystein, ambroxol, bromhexin… Tuy nhiên, cần lưu ý là thuốc có thể gây co thắt phế quản nên chống chỉ định cho người hen phế quản. Thuốc làm tiêu màng nhầy bảo vệ dạ dày nên có thể làm bệnh nhân dạ dày tá tràng bị nặng hơn. Bệnh nhân không dùng các thuốc long đờm quá 10 ngày trừ khi có chỉ định của bác sĩ.

Đối với trường hợp ho khan nhất là những bệnh nhân sau khi âm tính vẫn tiếp tục ho khan kéo dài, bác sĩ Huy Hoàng cho rằng cơ thể vẫn còn virus chưa hết hẳn, hoặc nhiễm virus đường hô hấp khác hoặc ho do dị ứng, do khói thuốc, hóa chất...

“Cách xử lý là dùng giảm ho bổ phế + thuốc chống dị ứng thế hệ cũ như alimemazine, diphenhydramine… Một số trường hợp là do trào ngược dạ dày thực quản, do khi bị Covid-19, dễ lo lắng, mất ngủ, suy nghĩ nhiều... có thể gây tăng tiết acid dạ dày, gây rối loạn co thắt dạ dày thực quản, cũng gây ho khan. Trường hợp này cần dùng kháng acid để trung hòa dịch vị dạ dày, thuốc an thần nhẹ để giảm lo lắng, căng thẳng”, BS Hoàng tư vấn.

Nếu người bệnh ho có đờm, bác sĩ này cho rằng nguyên nhân có thể là viêm phế quản, viêm phổi bội nhiễm vi khuẩn. Do đó, các trường hợp này sẽ phải được thăm khám để bác sĩ chỉ định dùng kháng sinh, thuốc long đờm.

Một số bệnh phổi như hen phế quản, phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản cũng có thể gây ra tình trạng ho có đờm. Lúc này, bệnh nhân cũng cần đi khám chuyên khoa hô hấp để xử lý triệt để.

Một nguyên nhân khác cũng có thể dẫn đến ho kéo dài là nấm đường hô hấp. “Việc dùng kháng sinh, thuốc ức chế hệ miễn dịch có thể tạo điều kiện cho một số loại nấm phát triển, gây ho dù trước đó chúng thường không gây bệnh”, bác sĩ Hoàng nói.

Theo đó, nếu dùng các biện pháp trên nhưng vẫn ho kéo dài, chúng ta có thể nghĩ đến nhiễm nấm. Lúc này, người bệnh sẽ cần bác sĩ chuyên khoa thăm khám và sử dụng thuốc chống nấm (thường hại gan) để điều trị. “Từ kinh nghiệm của cá nhân tôi, việc điều trị ho kéo dài không dễ dàng. Thậm chí đôi khi điều trị mãi không hết. Nhiều trường hợp để tự nhiên lại hết ho”, bác sĩ Hoàng chia sẻ.

Liên quan đến vấn đề này, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Bệnh viện Nhi đồng Tp.Hồ Chí Minh, thông tin thêm, những người cơ địa dị ứng sẽ bị kích thích ho khi có tác động dị ứng, những người bị suyễn, những người bị trào ngược, người sống trong môi trường nhiều khói bụi sẽ dễ bị ho hơn người khác, đặc biệt sau khi mắc Covid-19 thì tình trạng ho có thể sẽ kéo dài hơn. Theo chuyên gia, nếu tình trạng ho kéo dài có 2 việc phải làm.

Trong trường hợp người vừa khỏi Covid-19 nếu ho không tới mức khó chịu thì từ từ sẽ hết, áp dụng các biện pháp thông thường.

Tình huống thứ 2, không phải ho do Covid-19 mà do lao phổi, có thể bị viêm phổi. Bởi trên thực tế có người cứ tưởng ho do Covid-19 nhưng đi khám thì ra lao phổi, phải chữa lao mới hết.

Ho do Covid-19 mà nhẹ thì dần dần sẽ hết, nhưng nếu quá khó chịu thì phải điều trị. Đặc biệt không hẳn bệnh nhân mắc Covid-19 chỉ ho khan mà nhiều trường hợp còn ho có đờm. Đây là tình trạng virus đẩy ra theo đờm kết hợp với cơ thể bị bội nhiễm thêm. Theo bác sĩ Khanh, cách xử lý với những trường hợp này là phải đi khám, uống thuốc dần dần sẽ hết.

Minh Hoa (t/h theo Zing, Infonet)