Trong quá trình xây dựng một nút giao nhau giữa các đường cao tốc cách Tel Aviv 50 km, các công nhân Israel đã đào được một con đường đi vào "thế giới ma" với những thứ kỳ lạ bao gồm một ngôi đền, các ngôi mộ và xương cốt là dấu tích của các lễ hiến tế động vật bị đốt cháy. Những dấu tích đó đã đưa đến một trong các phát hiện khảo cổ vĩ đại nhất thế giới.
Thành phố dưới lòng đất được xác định là một khu định cư trù phú thời đồ đồng với dân số lên đến 6.000 người.
Nhà khoa học Yutzhak từ Cơ quan Cổ vật Israel nói: "Chúng tôi có một công trình đô thị rộng lớn, được quy hoạch với những con đường ngăn cách các khu phố và những không gian công cộng".
"Thành phố ma" nhìn từ trên cao.
Theo các chuyên gia, thành phố ước tính tới 5.000 năm tuổi này đang trong quá trình đô thị hóa.
Khoảng 4 triệu mảnh cổ vật đã được tìm thấy, bao gồm đồ gốm, lọ bằng đá và đá bazan, công cụ bằng đá lửa.
Đáng ngạc nhiên hơn, trong quá trình khai quật thành phố cổ dưới lòng đất này, người ta phát hiện dấu vết của một thành phố thô sơ khác nằm bên dưới thành phố vừa được đào lên. Các bằng chứng ban đầu cho thấy đó là một khu định cư còn cổ xưa hơn, ước tính tới 7.000 năm tuổi.
Hàng ngàn năm sau, thành phố xây sau tiếp tục bị chôn vùi một cách bí ẩn, khiến 2 "thành phố ma" bị xếp chồng lên nhau dưới lòng đất và cùng bị quên lãng.
Để đưa thành phố bí ẩn này ra ánh sáng, các nhà chức trách đã phải nhờ đến 5.000 tình nguyện viên tham gia khai quật. Dự án xây dựng đường cao tốc đang bị hoãn vô thời hạn và có thể được sửa đổi để bảo tồn khu vực khảo cổ đặc biệt này.
Vào đầu năm 2020, một dự án nhà ở tại Anh đã biến thành cuộc khai quật khảo cố kéo dài suốt nửa năm, vì các công nhân đã lọt ngay vào một thế giới công nghiệp đáng kinh ngạc cuối thời La Mã.
Khu vực khảo cổ là địa điểm thuộc một dự án nhà ở, sẽ được xây nên trong địa phận công viên Priors Hall ở Quận Corby, Northamptonshire (Anh).
Nhiều công trình thời La Mã chiếm đóng Anh quốc từng được tìm thấy, nhưng chủ yếu là mộ cổ, nhà ở.
Các nhà khảo cổ tại hiện trường khai quật
Khảo sát cho thấy cấu trúc phổ biến nhất là các lò nung kim loại, bằng chứng cho thấy công nghiệp luyện kim rất được chú trọng. Ngoài ra, còn có vô số hiện vật làm bằng xương động vật, đồ gốm và đồ kim loại được phát hiện, cả các dụng cụ lẫn trang sức. Điều này cho thấy các nghề thủ công cũng rất phổ biến. Trình độ của họ rất đáng nể so với thời kỳ đó, bởi đồ gốm và kim loại cho thấy công nghệ tạo hình cực kỳ công phu.
Nhiều sản phẩm được tạo ra từ khu công nghiệp này sẽ phục vụ cho việc trang trí các biệt thự của nhà cầm quyền, thứ từng được tìm thấy ở khu vực lân cận từ những năm 1950.
Đặc biệt nhất là những viên gạch men được chế tác độc đáo có "chữ ký" là dấu vân tay của người làm ra chúng, hoặc một cái tên.
Tổ chức khảo cổ mang tên Oxford Archaeology East đang chịu trách nhiệm chính về việc làm vệ sinh các hiện vật, lập danh mục và gửi đi phân tích. Dự kiến sau khi khai quật xong, di tích sẽ được lấp lại, tiếp tục bảo quản trong lòng đất để các dự án hiện đại có thể mọc lên.
Nguyên Anh (Nguồn Oxford Archaeology East/Northamptonshire Telegraph)
