Vụ chuyển hơn 30.000 tỷ đồng ra nước ngoài, Thống đốc nói gì?

Ngân hàng Nhà nước mới đây đã công bố nội dung văn bản Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ Thủy, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre về vấn đề thị trường chợ đen, mua bán trao đổi ngoại tệ, đặc biệt là về vụ việc chuyển tiền hơn 30.000 tỷ đồng ra nước ngoài.

Ngân hàng Nhà nước cho biết thị trường chợ đen, mua bán, trao đổi ngoại tệ là thị trường ngoại tệ phi chính thức không được pháp luật thừa nhận, vì vậy mọi giao dịch mua, bán ngoại tệ trên thị trường phi chính thức là trái pháp luật không được Ngân hàng Nhà nước cấp phép.

Việc kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm của thị trường phi chính thức cần có sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành liên quan là Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công Thương… và UBND các tỉnh, thành phố.

Theo quy định hiện hành của pháp luật về quản lý ngoại hối, người dân có ngoại tệ được bán cho các tổ chức tín dụng (TCTD) được phép hoặc các tổ chức kinh tế được cấp phép làm đại lý đổi ngoại tệ. Khi có nhu cầu mua ngoại tệ, người dân phải mua tại các TCTD được phép trên cơ sở xuất trình chứng từ chứng minh mục đích sử dụng, đảm bảo giao dịch là hợp pháp, hợp lệ.

Trên thị trường ngoại tệ chính thức, những năm qua, tỷ giá và thị trường ngoại tệ tương đối ổn định, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của cá nhân và tổ chức được các TCTD đáp ứng đầy đủ, thị trường hoạt động thông suốt, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ phát triển kinh tế.

Bên cạnh đó, văn bản trả lời cũng đề cập đến quy định pháp luật điều chỉnh hoạt động thanh toán, chuyển tiền xuyên biên giới, cụ thể với hoạt động thanh toán, chuyển tiền xuyên biên giới hiện nay được quy định tại Pháp lệnh Ngoại hối; Nghị định 70/2014/NĐ-CP của Chính phủ và các văn bản hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước, trong đó có các quy định để kiểm soát giao dịch thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài và trách nhiệm của TCTD, khách hàng khi thực hiện giao dịch.

Theo đó, khi mua, chuyển, mang ngoại tệ ra nước ngoài, khách hàng có trách nhiệm xuất trình các chứng từ theo quy định của TCTD và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính xác thực của các loại giấy tờ, chứng từ xuất trình; TCTD có trách nhiệm xem xét, kiểm tra, lưu giữ các giấy tờ, chứng từ phù hợp các giao dịch thực tế để đảm bảo việc cung ứng các dịch vụ ngoại hối được thực hiện đúng mục đích và phù hợp với quy định của pháp luật.

Đồng thời, TCTD có trách nhiệm báo cáo Ngân hàng Nhà nước: số liệu chuyển tiền thông qua hệ thống báo cáo thống kê; các giao dịch có giá trị lớn; khi nghi ngờ hoặc có cơ sở hợp lý để nghi ngờ tài sản trong giao dịch có nguồn gốc do phạm tội mà có hoặc liên quan tới rửa tiền; giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế ra vào Việt Nam vượt mức giá trị theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (từ 1000 USD trở lên hoặc ngoại tệ khác có giá trị tương đương)...

Về phía Ngân hàng Nhà nước, trên cơ sở kết quả phân tích, xử lý các thông tin nhận được từ các TCTD, cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước, Ngân hàng Nhà nước thường xuyên thanh tra, kiểm tra và cảnh báo, yêu cầu các TCTD kiểm soát chặt chẽ, có biện pháp phòng ngừa sai phạm, đảm bảo các giao dịch chuyển tiền đúng mục đích và phù hợp với quy định của pháp luật; đề nghị các Bộ, ngành liên quan phối hợp với Ngân hàng Nhà nước xác minh, làm rõ các giao dịch đáng ngờ và có biện pháp phát hiện, phòng ngừa việc chuyển tiền bất hợp pháp ra nước ngoài.

Từ năm 2016, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành ba văn bản cảnh báo cho các TCTD liên quan đến việc tăng cường phối hợp ngăn chặn hoạt động buôn lậu, gian lận thuế, trốn thuế, rửa tiền, trong đó có đề cập đến hành vi lợi dụng các hợp đồng ngoại thương để chuyển tiền qua biên giới.