Biết chúng tôi muốn được gặp với những phạm nhân vốn là một trí thức, Trung tá Phạm Mạnh Quê - Đội trưởng Đội giáo dục dẫn chúng tôi đến gặp phạm nhân Nguyễn Văn Chung - người được phạm nhân trong trại gọi vui là "giáo sư" bị kết án 20 năm tù về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Phạm nhân Nguyễn Văn Chung
Thời oanh liệt của một đại gia
Ở tuổi 59, trải qua 13 năm cải tạo trong trại giam này, nhưng Nguyễn Văn Chung vẫn toát lên diện mạo của một người trí thức với mái đầu hói, tóc chải ngược bóng mượt và gương mặt hiền hậu nho nhã.
Bị án Chung tâm sự: "Tôi ở đây được 13 mùa hè, ăn trọn 13 cái Tết trong trại. Quãng thời gian dài đằng đẵng này đã làm tôi thấm thía những mất mát của cuộc đời. Một lần vấp ngã giúp mình thận trọng hơn trong mọi vấn đề của cuộc sống".
Biết chúng tôi ở Hà Nội vào, như có sự đồng cảm, phạm nhân Chung thổ lộ mình cũng là trai phố cổ, nhà ở phố Bát Đàn - nơi có quán phở số 5 Bát Đàn nổi tiếng đất Hà Thành. Ký ức thời trai trẻ oanh liệt chợt ùa về, Chung cho hay nhà mình có 6 anh em (Chung là con cả). Bố Chung làm cán bộ Sở Văn hóa thông tin Hà Nội, mẹ làm bên ngành Hải quan nên kinh tế gia đình khá giả, con cái có điều kiện học hành.
Năm 1972, cũng như nhiều thanh niên Hà Nội, Nguyễn Văn Chung lên đường nhập ngũ, làm tân binh ở Bộ tư lệnh Thủ đô. Sau một thời gian huấn luyện, mắt của Chung bị kém thị lực trông thấy nên được xuất ngũ về địa phương tiếp tục học tập và thi đỗ vào trường Quản lý y tế (nay là Đại học Y Hà Nội). Ra trường, Chung được nhận vào làm việc ở Bệnh viện Bạch Mai. Tạo hóa xoay vần, làm việc ở bệnh viện một thời gian, Chung vào TP HCM sinh sống, lấy vợ, sinh con.
Sớm nhạy bén trong kinh tế thị trường, năm 1990, Chung và vợ cùng nhau đi du lịch sang Singapore và tham dự khóa học về thị trường chứng khoán của Ngân hàng Standaro Chatrebank (Anh). Khóa học này dài 6 tháng, học phí 1.800 USD, tương đương 10 cây vàng vào thời điểm đó. Về nước, Chung được mời làm Trưởng đại diện Tập đoàn Kotobuki (Nhật Bản) ở Việt Nam, lương 2.500 USD /tháng. 2 năm sau (năm 1992), Chung chuyển công tác sang làm Trưởng đại diện tập đoàn IPP (Mỹ) tại Việt Nam, lương tháng hơn 3.000 USD.
Vào thời điểm này, thị trường bất động sản tại TP HCM chưa mấy sôi động, đất đai rẻ như bèo. Vốn có đầu óc của một nhà kinh tế, Nguyễn Văn Chung đã lặng lẽ bỏ ra hàng trăm cây vàng mua hơn chục căn biệt thự, nhà, đất ở trong nội thành. Sau một thời gian ngắn làm việc cho các tập đoàn kinh tế nước ngoài và kinh doanh bất động sản, Nguyễn Văn Chung trở thành một đại gia ở TP HCM, có trong tay hàng chục tỷ đồng với vô số nhà lầu, đất đai, xe hơi...
Những chiếc xe hơi đời mới láng coóng Chung đi không chỉ khiến người dân TP HCM ngưỡng mộ, mà giới doanh nhân ở đây cũng ngước nhìn. Kiếm được tiền nhiều như nước, nhưng cách chi tiêu, vung tiền qua cửa sổ của đại gia Chung cũng là câu chuyện đàm tiếu của nhiều người thời đó. Có người không ngoa khi ví Chung như công tử Bạc Liêu.
Say tiền sa chân phạm pháp và hành trình phục thiện
Cuộc sống có ai nào biết trước định mệnh, đang đứng trên đỉnh cao sự nghiệp ở tuổi 40, ai có thể ngờ được rằng Nguyễn Văn Chung lại dính vào vào một vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản của công dân và lĩnh án 20 năm tù giam.
Vụ án lừa đảo do Nguyễn Văn Chung làm "đạo diễn" bắt đầu từ những năm 1996- 1997 khi UBND tỉnh Thái Nguyên có chủ trương cải tạo nâng cấp khách sạn Thái Nguyên. Thời điểm này, dự án đang ở giai đoạn chuẩn bị (tiền khả thi), chủ đầu tư chưa ký hợp đồng với bất kỳ đơn vị nào vì chưa có dự án và giấy phép đầu tư của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép.
Lợi dụng chủ trương của UBND tỉnh Thái Nguyên, Nguyễn Văn Chung lúc này đang là Trưởng đại diện Tập đoàn Ba long ga (Malaixia) đã có hành vi gian dối giới thiệu mình là chủ đầu tư, tự soạn thảo văn bản tóm tắt danh mục dự án cải tạo nâng cấp khách sạn Thái Nguyên và ký tên là giám đốc điều hành. Theo đó, Chung đã chiếm đoạt của ông Liao Chun Chich (tức Liêu, quốc tịch Trung Quốc) 40.000 USD và 500 triệu đồng của ông Trần Tiến Đạt (nói dối là tiền đặt cọc để 2 ông này được dự thầu dự án nói trên).
Xét hành vi phạm tội của bị cáo Nguyễn Văn Chung là đặc biệt nghiêm trọng, chiếm đoạt số tiền trên 1 tỷ đồng, tại phiên tòa bố bị cáo đã nộp trả cho ông Đạt 100 triệu đồng, HĐXX Tòa phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Chung 20 năm tù giam, thời hạn tính từ ngày 13/3/1998.
Từ một đại gia tiêu tiền như nước, ăn sung, mặc sướng, một bước lên xe hơi, Nguyễn Văn Chung vào trại giam chẳng khác nào vào một thế giới khác. "Ngày đầu tiên vào trại, tôi hơi bất ngờ và nản chí, không biết sức khỏe có chịu được án 20 năm tù không?" - Nguyễn Văn Chung nhớ lại.
Năm đầu tiên ăn Tết trong trại giam, Nguyễn Văn Chung mới thấm thía về cái giá phải trả do hành vi phạm tội của mình gây ra. Chung tâm sự: "Mỗi khi Tết đến, trông hoa đào nở, tôi nhớ cái giá lạnh se se ngày Tết của Hà Nội, nhớ vợ con, bố mẹ ghê lắm. Lúc đó, tôi thèm được nghe giọng nói người Bắc. Cảm giác nao nao không thể tả nổi...".
Trong câu chuyện, Nguyễn Văn Chung nhiều lần nhắc đến lòng nhân ái, bao dung của cán bộ trại giam trong quản lý giáo dục phạm nhân ở đây. Chung cảm động kể lại một kỷ niệm để đời: "Năm 2004, tôi bị sốt thương hàn, nhiệt độ trong người 39- 400C, huyết áp cao 110/180, lạnh toát trong người nhưng mồ hôi vẫn vã ra như tắm. Lúc đó, sợ nằm bệt luôn, tôi cố gượng dậy đi bộ. Biết tôi ốm, cán bộ Quê (Trung tá Phạm Mạnh Quê) đã đi mua 3 thang thuốc của một thầy lang cho tôi uống. Gặp thầy, hợp thuốc, uống xong 3 thang thuốc này, tôi khỏi ốm luôn".
Với học thức nổi trội so với đa phần phạm nhân trong trại, nên Chung được giao công việc giúp cán bộ quản giáo quản lý sổ sách, bưu kiện... của phạm nhân. Những lúc rảnh rỗi, Chung lại lấy sách kinh dịch, sách chuyên ngành y tế, kinh tế ra nghiên cứu. Do cải tạo tốt, Nguyễn Văn Chung nhiều lần được hưởng lượng khoan hồng giảm án.
Đón chờ ngày trở về với cộng đồng xã hội đang đến gần, Nguyễn Văn Chung hào hứng khoe: "Ra tù, tôi sẽ mở một công ty cho thuê, mua tài chính và mở Trung tâm bảo vệ sức khỏe cho người cao tuổi".
Thiên Long
