Xót xa trẻ quên sinh vì những lý do vớ vẩn
Dư luận cả nước mấy ngày qua xôn xao trước việc ba nữ sinh Nguyễn Thị Cẩm Nh., Nguyễn Nữ Mỹ H. và Lê Thị Bích L. (xã Đắk Sắk, Đắk Mil, Đắk Nông) cùng rủ nhau uống thuốc độc tự tử. Những học sinh chứng kiến sự việc đau lòng kể lại, hôm đó, sau khi học hết tiết 4, ba em khoác tay nhau đi xuống nhà vệ sinh và mang theo một chai nước cam. Một lát sau, H. chạy lên lớp và ngã vào tay các bạn nam, còn Nh. Và L. gục ngã dưới sân trường. Cái chết nhiều uẩn khúc của ba nữ sinh khá giỏi và ngoan ngoãn của lớp 7A2 trường THCS Phan Chu Trinh đặt ra nhiều câu hỏi cho người lớn. Khi nguyên nhân của sự việc hé lộ đã khiến cho nhiều người không khỏi bàng hoàng, chỉ vì những ý nghĩ chán chường trong cuộc sống tuổi mới lớn, các em đã rủ nhau tìm đến cái chết, coi đó là một sự giải thoát bế tắc.
Nhiều bậc cha mẹ đã quan tâm mở mang kỹ năng sống cho con mình bằng cách đăng ký cho trẻ theo các khóa học hè - Học kỳ quân đội.
Trước đó, báo chí đã đăng tải rất nhiều vụ tự tử mà đa số nạn nhân là học sinh cấp hai, cấp ba. Bị nghi ngờ ăn cắp quần jean trong một shop quần áo, em L.T.H học sinh trường THCS Cẩm Điền (Cẩm Giàng - Hải Dương) đã tìm đến cái chết. Cũng chỉ vì chứng minh sự trong sạch của mình khi bị bạn cùng phòng KTX nghi ngờ lấy trộm đồ, nữ sinh M.T trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong (Nam Định) đã thắt cổ tự tử tại phòng KTX. Ngày 7/1 nữ sinh K.O của trường THPT Đông Quan (Thái Bình) đã nhảy lầu tự tử vì cô giáo mắng và bắt chép phạt.
Mới đây nhất, ngày 22/3, em Trương Văn S. học sinh lớp 12 tại T.P Tuy Hòa, Phú Yên, chỉ vì sợ bố la mắng khi em lỡ mang chiếc xe máy của gia đình đi cầm cố, S đã uống thuốc độc tự vẫn. Cũng giống như nạn nhân những vụ tự tử thương tâm gần đây, em Trương Văn S. được các thầy cô trong trường đánh giá là học sinh ngoan ngoãn, học lực khá và chưa từng bị kỷ luật.
Tại Khoa Tâm thần trẻ em, Bệnh viện Tâm thần Trung ương, hàng ngày tiếp nhận rất nhiều trường hợp trẻ em mắc các chứng bệnh về tâm thần, rất nhiều trong số đó đã từng tự tử nhưng không thành hoặc đã nghĩ đến kế hoạch tự tử. Qua tìm hiểu của PV, đa số các em trước lúc mắc bệnh đều khá ngoan, học lực khá. Tuy nhiên, chỉ cần vấp phải một cú sốc tâm lý hoặc bị gia đình từ chối những đòi hỏi nào đó, hoặc bị bố mẹ ngăn cấm nhiều thứ cũng có thể rơi vào trạng thái trầm cảm, hoang tưởng và suy nghĩ tiêu cực.
Bác sĩ Nguyễn Thị Hương Xuân, trưởng khoa Tâm thần trẻ em, Bệnh viện Tâm thần Trung ương kể lại: "Tôi đã từng điều trị cho một học sinh lớp 12 trường chuyên ở Lạng Sơn, cậu này học rất khá. Khi bạn bè có điện thoại xịn, cậu đề nghị bố mua cho một chiếc giống của bạn, nhưng bị bố từ chối và còn mắng về tội đua đòi. Sau lần ấy, cậu phản ứng bằng cách bỏ nhà đi, rơi vào trạng thái trầm cảm, suy nghĩ tiêu cực và có các hành vi gây tổn hại đến cơ thể. Sau khi đưa vào điều trị tại bệnh viện, các bác sĩ đã mất rất nhiều thời gian để canh chừng, làm các biện pháp trị liệu tâm lý đối với cậu bé".
Cũng theo bác sĩ Xuân, trường hợp trên còn may mắn khi được gia đình quan tâm kịp thời và đưa đến bệnh viện điều trị. Nhiều em khác, vì những lý do khác nhau mà gia đình không quan tâm để ý đến những biểu hiện khác thường. Có trường hợp còn la mắng, dọa nạt và cấm đoán. Điều đó vô tình đẩy trẻ vào bước đường cùng, giọt nước tràn ly dẫn đến những kết cục thương tâm.
Cần đưa tâm lý học đường vào hệ thống giáo dục
Trao đổi về thực trạng trẻ tự tử tăng trong thời gian qua, các chuyên gia tâm lý cho rằng tự tử chính là biểu hiện rõ nhất của việc trẻ bị trầm cảm. Nguyên nhân chủ yếu là do khi bước vào độ tuổi mới lớn, các em muốn khẳng định cái tôi của mình và rất dễ bị tổn thương. Nếu cha mẹ hoặc thầy cô không hiểu, dễ dẫn đến việc quát mắng, chê bai trẻ.
Có chuyên gia đưa ra ví dụ, đôi khi chỉ là những lý do nhỏ nhặt như bị điểm kém môn toán, bị cô giáo nhắc nhở. Đối với những học sinh bình thường thì không sao nhưng với những đứa trẻ có vấn đề về sức khỏe tâm thần thì lại suy nghĩ theo hướng tiêu cực. Học sinh đó cho rằng cô giáo dạy toán ghét bỏ mình, hay mình chỉ là một học sinh kém cỏi.
Bác sỹ Lê Quốc Nam, Phòng khám Tâm lý Y khoa - Tâm thần kinh Quốc Nam cho biết: "Vấn nạn tự tử được sinh ra từ mối tương tác phức tạp. Trong đó bao gồm bệnh lý tâm thần, các khó khăn trong cuộc sống, công việc. Và trầm cảm là một trong những căn nguyên của tự tử. Những người mắc bệnh trầm cảm có nguy cơ tự tử cao gấp 20,4 lần so với mặt bằng chung".
"Khi nhận được những luồng thông tin (bố mẹ trách mắng, thầy cô than phiền, bạn bè trêu chọc, chuyện buồn trong học tập...) trẻ không biết cách xử lý thông tin, mà chỉ nghĩ theo hướng tiêu cực trước khi có quyết định dại dột. Do vậy, hầu hết các quyết định đó đều sai lầm" - chuyên gia Thu Hiền chia sẻ. Trường hợp tự tử tập thể của ba nữ sinh ở Đắk Lắk, bà Hiền lý giải, đây chính là hiện tượng trẻ thiếu kỹ năng từ chối, nên bị lôi kéo vào những sự việc sai lầm.
Trao đổi với PV, nhà nghiên cứu xã hội học TS.Khuất Thu Hồng (Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội) lý giải những vụ việc đáng tiếc vừa rồi theo hướng khủng hoảng tâm lý lứa tuổi vị thành niên. Bà Hồng cho rằng, lứa tuổi này là giai đoạn giao thời giữa trẻ con sang người lớn, do đó tâm hồn của các em thường mong manh, dễ bị tổn thương. "Khi bị phê bình hoặc đối xử không công bằng, các em dễ suy sụp, tổn thương dẫn đến tự ti, mặc cảm, thậm chí trầm cảm. Bạn nữ sinh tự tử ở Thái Bình có lẽ đã cảm thấy bị đối xử bất công và không tìm thấy sự chia sẻ, hỗ trợ của bất kỳ ai nên em muốn làm điều gì đó để giải tỏa và chứng minh bản thân mình".
TS. Khuất Thị Thu Hồng
Các nhà tâm lý cũng đề xuất việc đưa các phòng tư vấn tâm lý học đường vào trường trung học là một việc làm cần thiết và cấp bách. Theo bà Thu Hiền, hiện nay chỉ một số trường ngoài công lập, hoặc trường quốc tế mới đưa vấn đề tâm lý học đường vào trường học và thành lập các tổ tư vấn tại trường. "Hy vọng trong tương lai gần, những phòng tư vấn tâm lý cho học sinh sẽ được đưa vào tất cả các trường trung học trong hệ thống giáo dục nước ta, để các em coi đó như là một người bạn tâm sự sẻ chia", một nhà tâm lý học đưa ra ý kiến.
| Những "cú sốc tâm lý" do thiếu kỹ năng sống "Ở lứa tuổi mới lớn", bên cạnh việc thay đổi về cơ thể, trẻ có những thay đổi về mặt tâm lý và có nhiều mong muốn, đòi hỏi khác thường. Các bậc làm cha mẹ vì lý do nào đó, không quan tâm, tìm hiểu xem những đòi hỏi đó là gì, mà thường gạt phắt hay phớt lờ. Có trường hợp con gái kể chuyện ở lớp với mẹ, người mẹ tỏ thái độ thờ ơ, coi thường cho rằng đó là chuyện trẻ con. Chính vì vậy, con trẻ nghĩ bố mẹ không thương mình, không hiểu mình, điều đó vô tình đẩy trẻ đến trạng thái chán nản, thậm chí tuyệt vọng. Trong lúc kỹ năng sống còn thiếu, cộng với việc không ai dạy các em cách giải quyết vấn đề, nếu gặp cú sốc tâm lý, hay rơi vào tâm trạng buồn chán, trẻ thường suy nghĩ tiêu cực. Tự tử chính là một trong những lựa chọn nhằm giải thoát khỏi những bế tắc đó". (Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, giám đốc Công ty CP Tham vấn, Nghiên cứu và Tâm lý học cuộc sống (Share) |
Quốc Triều - Đỗ Thơm
