Chia sẻ với VietNamNet, chị Nguyễn Thị Thúy (40 tuổi, sống ở Tp.HCM) cho biết chị phát hiện con trai 7 tuổi có nhiều biểu hiện bất ổn sau thời gian học trực tuyến do ảnh hưởng Covid-19. Cậu bé thường nháy mắt, lắc đầu, chun mũi một cách vô thức. Tình trạng kéo dài, dù thể chất không ảnh hưởng nhưng chị quyết định đưa con đi khám.
“Lúc đó mình mới biết con bị loạn thị và mắc hội chứng Tic, dạng rối loạn vận động liên quan đến sử dụng máy tính, điện thoại nhiều. Bác sĩ tư vấn mình thay đổi phương pháp tiếp cận máy tính, giãn thời gian xem cho con”, chị nói.
Sau 2 tháng “kiêng” máy tính, tình trạng đã cải thiện. Tuy nhiên, khi nào xem điện thoại, máy tính nhiều hơn hay mất tập trung, các dấu hiệu lại xuất hiện.
Đây không phải trường hợp cá biệt mắc hội chứng này. Cách đây không lâu, tại Bệnh viện Nhi đồng 1 Tp.HCM, một bé trai 10 tuổi được bà ngoại đưa đến khám vì nghi ngờ bị động kinh. Trẻ thường nheo mắt, lắc đầu, há miệng, giật cơ liên tục không kiểm soát được…
Qua thăm khám và làm các xét nghiệm, trẻ vẫn tỉnh táo, tiếp xúc bình thường. Người bà cho biết, ở nhà, em thường sử dụng điện thoại, máy tính bảng chơi game và xem ti vi rất nhiều. Theo bác sĩ Lý Hiển Khánh, Khoa Nhiễm Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 Tp.HCM, cậu bé mắc hội chứng Tic.
Rối loạn Tic là việc vận động hoặc phát âm xuất hiện các biểu hiện bất thường và lặp đi lặp lại một cách mất kiểm soát. Đây là rối loạn thường xuất hiện trước 18 tuổi, trong đó tuổi khởi phát trung bình từ 4 đến 6 tuổi với mức độ nghiêm trọng giảm dần ở tuổi vị thành niên, đa số giảm nhẹ khi trưởng thành. Những trẻ thường xuyên sử dụng các thiết bị điện tử thông minh (tivi, điện thoại) có nguy cơ bị cao mắc hội chứng này.
Rối loạn Tic liên quan đến các biểu hiện về vận động và âm thanh, thường được chia làm 2 nhóm.
Tic vận động đơn giản bao gồm chớp mắt, nhăn mũi, nhún vai, giât đầu, cổ… Tic âm thanh đơn giản bao gồm ho, hắng giọng, khịt mũi, lầm bầm,… thường gây ra bởi sự co cơ hoành hoặc cơ hầu họng.
Tic phức tạp kéo dài lâu hơn và gồm nhiều nhóm cơ, vận động (nhại động tác của người khác, vuốt tóc, đá chân, nhảy…) hoặc về âm thanh (nói các từ hoặc các câu lặp đi lặp lại và không phù hợp với bối cảnh, la hét,…).
Một số biểu hiện đặc trưng của hội chứng tic như:
- Hành vi: cử động đầu và vai, nhấp nháy, giật, đập, nhấp ngón tay, chạm vào đồ vật hoặc người khác.
- Âm thanh: ho, hắng giọng hoặc rên rỉ, lặp lại các từ hoặc cụm từ.
- Cảm xúc: tức giận, mệt mỏi, lo lắng, phân khích.
Khi thấy trẻ thường xuyên có những biểu hiện như trên, cha mẹ nên đưa con đến bệnh để được chẩn đoán và có hướng điều trị kịp thời.
Một số phụ huynh khi thấy trẻ bị giật miệng, giật tay chân, lắc cổ... trong vô thức thì lo sợ con bị động kinh. Tuy nhiên bác sĩ cho rằng, nếu gặp cơn động kinh bị co giật, gồng tay chân, trẻ bị mất ý thức, nếu cần thiết sẽ đo điện não để chẩn đoán phân biệt.
Trong khi đó, trẻ mắc hội chứng Tic vẫn có thể tiếp xúc, học tập hoàn toàn bình thường, trẻ vẫn thông minh, lanh lợi.
“Điều lo lắng là trẻ mắc tật này thường có hành động như lắc đầu, giật vai, tay chân liên tục không kiểm soát được nên dễ bị kỳ thị, khiến trẻ tự ti và ảnh hưởng đến học tập. Do đó, để phòng ngừa, phụ huynh nên cho trẻ tham gia các hoạt động thể dục thể thao, hạn chế trẻ sử dụng các loại màn hình tivi, điện thoại, máy tính. Nếu cần thiết, trẻ sẽ được sử dụng thuốc mức độ nhẹ. Lưu ý là hội chứng này dễ tái phát”, bác sĩ Khánh nói.
Một số phương pháp cha mẹ có thể áp dụng để giúp con từ bỏ thói quen dùng tivi, điện thoại là:
- Cha mẹ làm gương cho con, không sử dụng các thiết bị điện tử trước mặt con. Thay vào đó hãy nói chuyện và chia sẻ với con nhiều hơn.
- Tìm các trò chơi mới mà con hứng thú như xếp hình, đọc sách, chơi đồ hàng, đá bóng, …
- Khuyến khích và cùng con tham gia các hoạt động, thể dục hoặc làm việc nhà như lau dọn bàn, thu xếp đồ chơi gọn gàng, ...
- Khuyến khích con nên đi chơi với bạn bè, nếu có điều kiện cha mẹ có thể mời bạn bè về nhà và tổ chức các cuộc chơi cho trẻ.
Lưu ý, đối với trẻ đang bị nghiện xem tivi, điện thoại, cha mẹ cần từ từ cắt giảm thời lượng sử dụng cho trẻ. Không nên ép con ngừng chơi một cách đột ngột, không quát mắng con.
Minh Hoa (t/h theo VietNamNet, Phụ nữ Việt Nam)
