Thuế VAT là biện pháp để điều tiết giá thành phân bón trong nước

Ngày 7/12, Hội thảo: “Vai trò của chính sách thuế trong sự phát triển của thị trường vật tư nông nghiệp Việt Nam” đã được tổ chức.

Áp dụng thuế VAT cần phù hợp với từng thời điểm

Dưới góc nhìn của nhà quản lý, ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) chia sẻ phân bón là một trong những vật tư quan trọng nhất trong sản xuất nông nghiệp. Việc sử dụng phân bón hàng năm của Việt Nam rơi vào khoảng 10 triệu tấn, và vẫn phải nhập khẩu các loại phân bón chưa tự sản xuất được. 

Để thấy, những chính sách về thuế về vật tư nông nghiệp, đặc biệt liên quan đến phân bón rất quan trọng, ảnh hưởng đến toàn bộ xâu chuỗi thành phần tham gia chứ không chỉ liên quan đến giá.

Từ đó, ông Đạt cho rằng, chính sách đưa ra cần có sự điều tiết hài hòa, đi từ những gì ưu việt nhất trong sản xuất nông nghiệp, để tất cả các thành phần tham gia đều có những lợi ích chung, bền vững, duy trì được sự ổn định. Chủ trương trong chính sách là để điều tiết những phần rủi ro nhất trong sản xuất, đặc biệt liên quan đến nông dân. 

Theo ông Đạt, thuế giá trị gia tăng (VAT) ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất đến nhà sản xuất kinh doanh trong nước, đặc biệt là phân bón. Đồng thời cũng làm tăng giá, người nông dân cũng chịu ảnh hưởng. 

“Tuy nhiên, biến động giá không phải chỉ từ chính sách thuế. Thời gian qua, biến động giá phân bón đã thay đổi liên tục do ảnh hưởng bởi các yếu tố như biến động địa chính trị, đứt gãy cung cầu. Giá phân bón thế giới tăng cũng làm giá phân bón trong nước tăng”, ông Đạt nói.

Ông Đạt nhấn mạnh, chính sách thuế VAT là một trong những giải pháp để điều tiết được giá thành phân bón trong nước, bảo hộ sản xuất trong nước. Giúp các nhà sản xuất trong nước để ổn định sản xuất để chủ động cung cấp cho nông nghiệp.

Với quan điểm của mình, ông Đạt cho rằng, việc áp dụng thuế VAT cần phù hợp với từng thời điểm, để không ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất trong nước nói chung và với nông nghiệp nói riêng.

Việc điều chỉnh thuế VAT sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc thay đổi thói quen cách thức, quy mô sản xuất, công nghệ để tiết giảm chi phí sản xuất đem lại lợi ích cao nhất cho sản phẩm nhằm giảm hoặc giữ giá thành.

"Chuyển phân bón vào đối tượng chịu thuế VAT 5%"

Theo PGS.TS. Nguyễn Thị Thuỳ Dương - Viện Ngân hàng, Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc Dân), với các mặt hàng vật tư nông nghiệp là phân bón và thức ăn chăn nuôi, thức ăn thuỷ sản nên có sự đối xử về thuế khác nhau. Mặt hàng thức ăn chăn nuôi và thức ăn thuỷ sản vẫn nên đưa vào diện không chịu thuế trong bối cảnh Việt Nam đang muốn ưu tiên tạo thuận lợi cho nông dân. 

“Chuyển phân bón vào đối tượng chịu thuế VAT với thuế suất 5%. Tuy nhiên, cần xem xét hài hoá với các thuế khác đánh vào mặt hàng phân bón như thế xuất khẩu, thuế nhập khẩu”, bà Dương nói.  

Đồng thời, cần kiểm soát hoạt động xuất khẩu phân bón để không làm ảnh hưởng đến nguồn cung trong nước. Thuế suất thuế xuất khẩu phân bón cần thống nhất theo mã HS và duy trì ở mức cao hơn 0% (phân bón DAP, NPK hiện vẫn có mức 0%).

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Văn Phụng - Chuyên gia cao cấp về Thuế và Quản trị doanh nghiệp cho biết: “Hàng hóa, dịch vụ là đầu vào của sản xuất nông nghiệp bao gồm nhiều loại nhưng thị phần trị giá lớn nhất vẫn là các mặt hàng là phân bón; máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp; thức ăn chăn nuôi”. 

Từ năm 2008 trở về trước các mặt hàng này thuộc diện chịu thuế VAT với mức thuế suất 5%, đồng thời thuế VAT của nguyên liệu, vật tư đầu vào được khấu trừ toàn bộ. Tuy nhiên, tại lần xem xét sửa đổi các Luật về thuế (năm 2014), các doanh nghiệp thuộc ngành sản xuất phân bón, cơ khí nêu ra rất nhiều khó khăn và các Hiệp hội doanh nghiệp các ngành hàng này đã có đề xuất rất gay gắt, quyết liệt là đưa vào diện chịu thuế suất 0%. 

"Sau 8 năm thực hiện, quy định không chịu thuế đã gây khó khăn cho cả nông dân và các doanh nghiệp sản xuất vì 2 lý do. Thứ nhất chúng ta đã hạ dần mức bảo hộ về thuế đối với các mặt hàng này và áp thuế VAT thống nhất giữa hàng nhập khẩu với hàng cùng loại sản xuất trong nước nên hàng nhập khẩu luôn bám theo hàng trong nước để hưởng lợi", ông Phụng nói. 

Thứ hai, nền kinh tế của Việt Nam chuyển dần sang kinh tế thị trường nên giá bán do doanh nghiệp và người mua đồng thuận, khi các doanh nghiệp sản xuất phân bón và máy nông nghiệp không được khấu trừ thuế VAT đầu vào buộc phải cộng vào giá thành, tăng giá bán cho nông dân. 

Từ đó, theo ông Phụng, sẽ không phải đề cập thêm vì Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ trình lên Ủy ban thường vụ Quốc hội cho sửa đổi thuế VAT đối với phân bón theo hướng quay trở lại như năm 2008 trở về trước.

Ông Phụng bày tỏ: “Không chỉ sửa đổi đối với phân bón mà nên áp dụng đối với cả máy móc thiết bị chuyên dùng cho sản xuất nông nghiệp. Việc đưa vào diện chịu thuế VAT với mức thuế suất 5% không chỉ phù hợp với thực tiễn của nền kinh tế, mà cũng là mở rộng diện chịu thuế, mở rộng cơ sở thuế như Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2021 – 2030”.