Theo đó, đại thi hào Nguyễn Du mất năm 1820 khi đang là quan triều Nguyễn và an táng tại Huế. Các tài liệu lịch sử đều chép nơi án táng là Bàu Đá, xã An Ninh, huyện Quảng Điền, thuộc dinh Quảng Đức (tức Thừa Thiên - Huế ngày nay). Thông tin tưởng là rõ, nhưng giới nghiên cứu cả nước tìm kiếm từ lâu nay vẫn chưa ra.
Sau nhiều giả thiết đưa ra với nhiều ý kiến trái ngược nhau, sáng 22/1, UBND TP.Huế đã tổ chức một cuộc tọa đàm để bước đầu tập trung các ý kiến của giới nghiên cứu, nhằm làm rõ một trong những dấu tích của đại thi hào Nguyễn Du trong gần 11 năm sống tại Huế, làm quan triều Nguyễn đến chức Hữu Tham Tri Bộ Lễ (tương đương thứ trưởng ngày nay).
Nhà nghiên cứu Dương Phước Thu trình bày tại cuộc tọa đàm (ảnh Trần Văn Dũng).
Theo báo Tuổi trẻ, 10 năm trước (năm 2008), nhà nghiên cứu Hồ Đắc Duy ở TP.HCM đã công bố công trình nghiên cứu "Đi tìm nơi an táng của thi hào Nguyễn Du tại Huế", xác định Bàu Đá là cánh đồng nằm sau chùa Linh Mụ, nay thuộc 2 làng Lựu Bảo và An Ninh Thượng, huyện Hương Trà, Thừa Thiên - Huế. Sau khi con cháu cụ Nguyễn cải táng hài cốt cụ về quê, một thời gian sau (năm 1887), quan thượng thư bộ Công tên Hoàng Hữu Thường đã được an táng ngay vị trí huyệt mộ của Nguyễn Du (đã cải táng) và tồn tại cho đến ngày nay. Giả thiết này gây sự chú ý nhưng chưa thuyết phục được giới nghiên cứu Nguyễn Du.
Trong khi đó, nhà nghiên cứu Trần Viết Điền (Huế) đã đưa ra giả thiết cánh đồng Bàu Đá không phải nằm ở vị trí mà ông Hồ Đắc Duy đưa ra, mà nó nằm ở Hậu Thôn của làng Kim Long - TP.Huế. Từ giả thiết này, nhà nghiên cứu Dương Phước Thu đã cất công tìm hiểu đầy đủ hơn. Tại cuộc tọa đàm, ông Dương Phước Thu đã trình bày kết quả nghiên cứu của ông.
Dựa trên các căn cứ văn bản là gia phả họ Nguyễn ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh (tức họ Nguyễn của cụ Nguyễn Du), sách sử của triều Nguyễn, các tài liệu làng xã, dòng họ liên quan, cùng kết quả nghiên cứu thực địa, nhà nghiên cứu Dương Phước Thu đi đến xác định: Nơi nguyên táng cụ Nguyễn Du đặt tại cánh đồng Bàu Đá, còn gọi là Thạch Bàu, Bàu Thôn, thuộc xóm Hậu Thôn, làng Kim Long, nay thuộc tổ 2 - phường Kim Long, TP.Huế. Vị trí này nằm gần đường Lý Nam Đế (phường Kim Long), gần nhà thờ họ Mai Khắc (tức cách vị trí mà ông Hồ Đắc Duy đặt ra khoảng 2km đường chim bay) .
Trước vấn đề này, ông Cao Huy Hùng, Giám đốc Bảo tàng lịch sử Thừa Thiên Huế cho rằng phải xác định được vị trí chính xác để tiến hành thám sát khảo cổ học. Nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa cho rằng các lập luận của ông Dương Phước Thu lẫn ông Hồ Đắc Duy trước đó vẫn nặng tính suy diễn, thiếu tính chính xác của khoa học. Ông đề nghị cần phải thành lập một nhóm nghiên cứu và xây dựng một bộ hồ sơ khoa học cho vấn đề này.
Báo Thừa Thiên Huế đưa tin, kết luận cuộc tọa đàm, ông Nguyễn Đăng Thạnh, Phó Chủ tịch UBND TP.Huế cho biết, việc tìm kiếm nơi nguyên táng đại thi hào Nguyễn Du cũng như các dấu tích của ông tại Huế, không chỉ là mong ước của hậu thế mà còn thỏa mãn nhu cầu tham quan của du khách đến Huế. Và đây mới chỉ là bước đầu trong cuộc tìm kiếm đó.
Ông Thạnh thông tin sẽ tổ chức một cuộc hội thảo khoa học với sự tham gia giới nghiên cứu trong và ngoài nước. Sau đó, mới tiến hành việc nghiên cứu khảo cổ học trên hiện trường. Trong khi chờ đợi các nghiên cứu đó, ông Thạnh đề nghị chính quyền địa phương phải bảo vệ nguyên tạng khu vực nghi vấn là nơi nguyên táng của đại thi hào Nguyễn Du.
Hà Giang (Tổng hợp)
