Trao đổi tại tọa đàm khoa học các dự án BOT – chính sách và giải pháp vừa diễn ra ngày 9/8, ông Nguyễn Sỹ Dũng cho rằng, trước vấn đề về thu phí BOT hiện nay không thể không xử lý, khi vấn đề đang gia tăng. Ông Dũng quả quyết “không thể cân điêu cho người dân”.
Tài xế trả tiền lẻ để phản đối việc thu phí khi đi qua QL5.
Lấy ví dụ những bức xúc của người dân tại trạm thu phí Cai Lậy (Tiền Giang) thời gian qua, ông Dũng nhận định, việc làm đường tránh một nơi nhưng đặt trạm thu phí trên con đường đã có sẵn, trong khi người dân đã trả tiền phí bảo trì đường bộ hàng năm, chủ đầu tư chỉ tráng lại, mở rộng con đường cũ nhưng lại thu phí như đường mới khiến người dân phản ứng. Ông Dũng nhấn mạnh “cần phải minh bạch, không thể thu phí như anh xây cả một con đường mới”.
Nhất là đối với những người dân xung quanh trạm thu phí, họ sống xung quanh đó nhưng không đi trên đường, mỗi lần người dân khu vực này đi qua mà thu phí tức là "cân điêu" cho họ, phải miễn phí, thậm chí tài trợ cho họ vì trạm thu phí đặt ở đó còn khiến cuộc sống của họ bị đảo lộn.
Theo ông Dũng cần phải rà soát và xem xét lại tất cả các hợp đồng BOT, khoản chi phí nào bất hợp lý cần phải loại bỏ.
Ông Dũng cho rằng, để minh bạch chỉ có cách áp đặt chế độ thu tự động nhằm có được số liệu chính xác nhất, nếu cứ để tình trạng thu phí BOT bất hợp lý như hiện nay thì chỉ khổ người dân “è cổ ra để chi trả”, trong đó có cả việc chi trả cho bộ máy thu phí.
Còn theo ông Nguyễn Nam Cường, nguyên Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Lào, nhiều nhà đầu tư đang thực hiện dự án BOT theo hình thức “tay không bắt giặc”. Bởi thực tế có nhà đầu tư không cần kinh nghiệm, không cần quá nhiều vốn. Sau khi vào được dự án, hầu hết vốn sẽ đi vay, thực hiện thì thuê đơn vị thi công.
Bên cạnh đó còn có tình trạng các dự án BOT và nhà đầu tư, cơ quan có thẩm quyền phớt lờ ý kiến của người dân. Ông Cường ví dụ ngay tại QL5 có người đưa con đi học, ăn bát phở với 4 lần qua trạm cũng phải trả phí, điều vô lý này chỉ có ở Việt Nam.
Ông Cường cũng cho rằng việc người dân phản ứng tại trạm BOT QL5 hay trạm Cai Lậy (Tiền Giang) là đúng, bởi họ đã trả phí bảo trì đường bộ nhưng cũng không biết còn phải trả phí khi đi qua những tuyến đường này đến bao giờ.
Đại biểu Quốc hội, LS. Nguyễn Văn Chiến, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Chủ nhiệm đoàn Luật sư Hà Nội nhận định, BOT là một xu hướng phát triển, yếu tố tích cực trên thế giới và cũng mang lại nhiều lợi ích kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, khi về Việt Nam về chính sách, kêu gọi dự án, đấu thầu, chỉ định thầu, có sự biến tướng dẫn đến sai lệch, làm méo mó về BOT, do vậy cần phải nhận diện về bộ mặt thật của BOT Việt Nam.
Ông Chiến cũng khẳng khái nhận định, phản ứng trả phí BOT bằng tiền lẻ là một phản ứng chẳng đặng đừng, bởi nó tác động trực tiếp tới người dân, trong đó có cả người nghèo. Cần phải có sự vào cuộc để xác định rõ con đường BOT đến từ đâu và đích của nó đến điểm nào.
Thiên Di
