Sân chơi bên... mồ mả
Ba anh em ruột Kiều Minh Tiến (3 tuổi), Kiều Minh Được (14 tuổi) và Kiều Minh Vũ (11 tuổi) đang rượt đuổi quanh những ngôi mộ nô đùa cùng nhau. Thoáng thấy người lạ đến, cả ba dừng chơi lễ phép chào. Tôi tò mò: "Sao lại chơi ngoài mộ vào giờ trưa như thế này". Được mím môi cười: "Đây là nhà tụi con mà". "Thế các con có sợ không?". Được đáp: "Không, tụi con quen rồi".
Nếu không chứng kiến, có lẽ sẽ chẳng bao giờ người ta có thể tin được một căn chòi bằng lá tạm bợ mà như Vũ nói "trời mưa trút xuống là cả nhà ướt hết, còn trời nắng thì nắng hắt hơi nóng vào hầm hập" nằm ở giữa những ngôi mộ này là nơi mà 3 anh em Được đã sống hơn 4 năm nay.
Vũ kể tiếp: "Có những hôm tụi con đang ngủ, giữa đêm khuya thì trời mưa to, phải dậy chạy tìm những ngôi mộ được xây cất khang trang mà ngủ tạm ngoài đó, lạnh lắm chú à. Khổ nhất là vào mùa mưa, trời mưa hoài, lại mưa lớn, người ướt mèm". Còn Được thì kể: "Bình thường tụi con ngủ trong nhà, nhưng nhiều muỗi lắm, cứ 5h chiều là muỗi đã kêu "o o" rồi, nhưng không có tiền mua thuốc, sáng nào ngủ dậy cũng bị chích đầy người".
Tiến thì ngồi bệt trên ngôi mộ, hồn nhiên ôm con chó vào lòng vuốt ve. Đưa mắt sang em, Vũ nhanh nhảu: "Em con còn nhỏ chưa đi học, tụi con sáng đi học thì em chỉ biết chơi với con chó này thôi".
Đang trò chuyện, trời bỗng đổ mưa, ba anh em Vũ nắm lấy tay tôi, kéo vội vào núp dưới mái che của một ngôi mộ khang trang. Trời vừa nắng gắt lại mưa đột ngột khiến mùi đất xộc lên khó chịu, ở bên cạnh là hàng chục ngôi mộ chôn cất tạm bợ, phủ lấp bằng những mảng đất đang dần bị lở lói khiến mùi tanh nồng nặc hơn.
Cách đó gần trăm ngôi mộ là "nhà" của hai anh em Lâm (9 tuổi) và Chuột (3 tuổi). "Nhà" của các em khiến khách ớn lạnh sống lưng khi muốn vào, phải leo qua mộ trước cửa, mộ trên thềm và mộ ở cả dưới nền. Lúc tôi vừa đến thăm cũng là lúc hai anh em vừa chui ra từ dưới... gầm bàn thờ Phật sau giấc ngủ trưa, để lộ khoảng trống đầy ẩm thấp. Được biết, từ khi sinh ra đến nay, tuổi thơ Lâm, Chuột đã gắn chặt với nghĩa trang mênh mông là mộ, là nhang đèn, khói hương nghi ngút mỗi ngày.
Lâm đang học lớp 2 tại Nhà may mắn (cơ sở nuôi dưỡng, dạy nghề cho người khuyết tật và trẻ em mồ côi, phường Bình Hưng Hòa A) nên biết đọc biết viết. Thấy tờ báo có đăng lại tin về ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6, Lâm ngơ ngác hỏi: "Ngày Quốc tế thiếu nhi là ngày gì vậy chú" khiến người nghe không khỏi bối rối. Sau khi được nghe giải thích, Lâm buồn bã: "Con không biết, từ hồi nhỏ tới giờ con không biết đến ngày đó".
Lâm kể, đã được nghỉ hè vài ngày rồi, chỉ biết ở nhà và chơi với em bên những ngôi mộ. "Con ước gì ngày nào cũng là ngày mà người ta đi cúng, đi thắp nhang nhiều (ngày thanh minh, tảo mộ - PV) để được ăn nhiều kẹo bánh", Lâm hồn nhiên nói về ước mơ ngây thơ của mình.
Anh em Được, Vũ cũng nhớ lại: "Những ngày mọi người đi thăm mộ đông, chúng con vui lắm, mỗi đứa mỗi bịch, chạy khắp nghĩa trang là có kẹo ăn cả tuần".
Tuổi thơ cơ cực
Bà ngoại của anh em Lâm, Chuột, trầm ngâm: "Ba má nó làm phụ hồ, chỉ đủ kiếm ăn lay lắt qua ngày, không hợp nhau nên chia tay, tụi nó sống với tui ở nghĩa trang này từ nhỏ". Bà nói tiếp: "Muốn cháu mình có được ngôi nhà như bao đứa nhỏ khác nhưng khó quá vì không một tấc đất cắm dùi, ra thuê nhà thì tiền đâu đóng hằng tháng, phải dựa vào nghĩa trang mà sống thôi".
Được biết, bà Dung đang làm công việc quét dọn ở nghĩa trang Bình Hưng Hòa, mỗi ngày kiếm được chừng 3- 4 chục nghìn đồng. Ngày tảo mộ, thanh minh, bà Dung bán thêm nước, hoa, nhang đèn để mưu sinh.
Tôi hỏi bà rồi tương lai của hai anh em Lâm, Chuột sẽ như thế nào thì bà nhìn xa xăm rồi buông giọng: "Chẳng dám nghĩ đến ngày mai nữa. Chú không biết đấy thôi, chứ tụi nhỏ còn chưa có giấy khai sinh nữa mà". Bà rơm rớm nước mắt nhìn ra phía trước thềm "nhà", nơi Chuột đang nhờ anh hái bông hoa dại mọc trên nấm mồ ngay sát chỗ phơi đồ.
Còn cô Liên, mẹ của ba anh em Tiến, Được, Vũ thì kể trong nước mắt: "Cha tụi nó thấy cực quá đã bỏ khi ba anh em còn nheo nhóc. Chúng lớn lên ở đây từ nhỏ đến giờ. Làm mẹ, xót lắm khi thấy con mình suốt ngày đùa vui bên những ngôi mộ như thế này. Nhưng khổ cực quá phải chịu. Cái ăn cái mặc còn phải xin thì làm sao dám nghĩ đến ngày sau hả chú. Cũng có nghĩ nhưng chỉ càng thêm đau đầu vì biết không bao giờ với tới. Giờ chỉ biết ôm tay ngồi chịu".
Vũ sà vào lòng mẹ rồi nhớ lại, có lần Vũ bị sốt giữa đêm khuya, không có tiền, mẹ phải chạy xin từng viên thuốc về uống, may mắn là qua khỏi. Hay Được, vốn được sinh ra thiếu tháng, ốm yếu, lại bị hư mắt phải, đi không thấy đường, bị té mỗi ngày, có hôm trời mưa đường mòn trơn, đi té vào nền xi măng của mộ khiến chân tay sưng tấy, chảy máu. Nhưng vì không có tiền đi bệnh viện, 4 mẹ con chỉ biết ôm nhau ngồi khóc bên hiên mộ.
Nhá nhem tối, tôi chia tay các em về nhưng trong lòng vẫn day dứt với hình ảnh Được nắm chặt tay tôi gặng hỏi: "Chú ơi, con nghe người ta đi thăm mộ bảo sắp di dời nghĩa trang này, có phải thật vậy không chú? Lỡ thế, tụi con sẽ ở đâu đây?".
Thanh Nam
