Dấu hiệu nhận biết đột quỵ
Theo PGS.TS Mai Duy Tôn, đột quỵ là một trong những bệnh lý phổ biến sau tim mạch và ung thư. Ba dấu hiệu chính để nhận biết cơn đột quỵ: Thứ nhất, người bệnh đột ngột hôn mê, tê bì tay chân, mất ý thức, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội. Thứ hai, bệnh nhân đột ngột nói khó hoặc không nói được, mồm méo. Thứ ba, đột ngột mất hoặc giảm thị lực 1 trong 2 mắt.
Các bác sĩ khuyến cáo, thời điểm giao mùa, thời tiết đột ngột chuyển nóng hoặc chuyển lạnh là lúc người bệnh dễ mắc đột quỵ, đặc biệt đối với các bệnh nhân có các bệnh lý nền như huyết áp, tim mạch thì nguy cơ đột quỵ sẽ cao hơn.
Thời gian vàng để cấp cứu bệnh nhân đột quỵ là 6 giờ đầu.
Khi bệnh nhân có một trong ba dấu hiệu bất thường phải nghi ngờ đột quỵ, đặc biệt nếu có cả 3 dấu hiệu thì nhanh chóng gọi cấp cứu đến cơ sở y tế can thiệp càng sớm càng tốt. Thời gian vàng để cấp cứu bệnh nhân đột quỵ là 6 giờ đầu. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân đến bệnh viện Bạch Mai cấp cứu sớm trong khung giờ này chỉ chiếm gần 7%.
Có người thân bị đột quỵ, người nhà cần làm gì?
Khi có dấu hiệu trên, việc đầu tiên người nhà cần làm là gọi 115. Khi gọi 115 người bệnh sẽ được cấp cứu ban đầu và 115 sẽ giúp bạn đưa người bệnh vào cơ sở y tế điều trị tốt nhất, chuyên sâu về đột quỵ.
Trong khi đợi xe cấp cứu, người nhà sơ cứu cho bệnh nhân bằng cách: Để phần đầu và lưng bệnh nhân nằm nghiêng 45 độ so với cơ thể (để nếu bệnh nhân bị nôn đờm dãi, thức ăn sẽ không chui vào mũi, miệng và vào phổi người bệnh); mặc quần áo thoáng, mở phần cổ áo để kiểm tra hô hấp. Nếu bệnh nhân ngừng tim phải xoa bóp tim ngoài lồng ngực và gọi trợ giúp của người xung quanh.
Bệnh nhân bị đột quỵ thường ảnh hưởng nhiều tới hô hấp. Do đó việc tiếp theo, người nhà phải dùng chiếc khăn tay quấn vào ngón tay trỏ để lấy sạch đờm, dãi trong miệng người bệnh ra ngoài.
Nếu người bệnh bị co giật, người nhà phải lập tức lấy chiếc đũa đã được quấn lớp vải để ngáng ngang miệng bệnh nhân. Việc quấn vải quanh đũa để người bệnh khỏi bị cắn vào lưỡi.
Sai lầm trong cách cấp cứu bệnh nhân đột quỵ
TS. Nguyễn Văn Chi, Phó trưởng khoa Cấp cứu – A9, bệnh viện Bạch Mai thông tin báo An ninh thủ đô: Thói quen của nhiều người Việt Nam là khi thấy người thân trong gia đình nghi ngờ có dấu hiệu đột quỵ thường cho uống ngay viên An Cung. Đây là điều cực kỳ nguy hiểm cho người bệnh.
Bởi lẽ, khi bệnh nhân bị đột quỵ thường rơi vào trạng thái rối loạn nuốt. Việc uống nước còn khó đối với bệnh nhân chứ chưa kể đến việc nuốt viên thuốc, có thể gây sặc và viên thuốc sẽ trở thành dị vật đường thở cho người bệnh. TS. Nguyễn Văn Chi khuyến cáo: Khi phát hiện người có biểu hiện nghi ngờ đột quỵ, tuyệt đối không cho họ uống bất cứ loại thuốc nào khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Cách phòng tránh đột quỵ
GS.TS Lê Ngọc Thành - Giám đốc bệnh viện E khuyến cáo, trong thời tiết chuyển mùa, lạnh đột ngột như hiện nay, người già nên đi ngủ và thức dậy đúng giờ, thường xuyên tập thể dục, uống nhiều nước vào sáng sớm, ăn đủ bữa trong ngày, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia…
GS. Thành cũng cho rằng, “thời gian vàng” trong cấp cứu đột quỵ là vô cùng quan trọng, nếu phát hiện và tiến hành chữa trị sớm trong khoảng 6 giờ ngay sau khi xảy ra đột quỵ, thì việc “thoát hiểm” khỏi tình trạng tử vong là rất cao, tránh được nguy cơ bị tàn phế sau đột quỵ cho bệnh nhân...
Bên cạnh đó, người mắc bệnh mãn tính cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, mỡ máu, đường huyết, stress, giữ cân nặng hợp lý, tập thể dục thể thao thường xuyên. Đặc biệt, tránh lạm dụng rượu bia bởi nếu uống nhiều trong thời tiết giá lạnh khiến chất cồn lưu lại trong máu lâu do khả năng bài tiết qua đường mồ hôi giảm khiến huyết áp tăng cao, dễ dẫn tới đột quỵ…
Phong Linh (tổng hợp)
