Trong 2 năm đại dịch, nhiều hoạt động giao lưu kết nối chuyển sang hình thức trực tuyến, việc dạy và học cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Về mặt tích cực, đây cũng là cơ hội để các nhà khoa học, chuyên gia, các trường thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số trong hoạt động quản lý, giảng dạy, trao đổi chuyên môn.
Nhằm chia sẻ kinh nghiệm đào tạo trực tuyến, những biến đổi của hình thức học tập này trong thời gian tới, sáng nay (15/12) trường Đại học Mở Hà Nội kết hợp với Hiệp hội Các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam đã tổ chức hội thảo với chủ đề: “Đào tạo trực tuyến cho giáo dục đại học Việt Nam”.
Mở rộng cách nhìn về đào tạo trực tuyến
Trong phiên thảo luận, GS.TS Hồ Tú Bảo, Giám đốc Phòng Thí nghiệm khoa học dữ liệu, Viện Nghiên cứu ao cấp về toán đã đánh giá: “Chúng ta nói đến hạn chế của việc học online nhưng nếu không có đào tạo trực tuyến thì học sinh đã ngồi nhà 2 năm”.
Đào tạo trực tuyến tác động lên tất cả hệ thống giáo dục bao gồm giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học, giáo dục phổ thông, giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.
Ông Bảo cho rằng bản chất là dạy và học từ trước đến nay từ lý thuyết đến ứng dụng. Nhưng khi chuyển sang dạy trực tuyến là hoạt động dạy và học dựa trên kết nối mạng và không tiếp xúc trực tiếp.
Khách mời tham gia hội thảo
Với sự phát triển như hiện nay, người học có nhiều nguồn tiếp thu kiến thức, thói quen của người học dùng các thiết bị thông minh nhiều hơn, giảm thời gian đọc sách.
GS.TS Hồ Tú Bảo bày tỏ: “Hiện nay chúng ta mới khai thác được kết nối giữa người học và người dạy, còn môi trường dữ liệu trong đào tạo trực tuyến chưa được triển khai”.
Việc chuyển sang giáo dục đào tạo số khiến phải thay đổi nội dung giáo dục đào tạo, thay đổi phương pháp dạy học, vai trò của người dạy và học, hành lang pháp lý.
Ông Bảo đánh giá trong những yếu tố trên: “Nội dung đào tạo phù hợp với tương lai là quan trọng nhất, cần xác định lượng kiến thức và kỹ năng người học cần ở thời đại đó.
Hiện nay, kiến thức phổ thông ổn định nhưng kiến thức đại học thay đổi rất nhanh, cần được thay đổi thường xuyên. Nhưng hiện nay chúng ta vẫn sử dụng giáo trình của chục năm trước”.
Chuẩn đầu ra của đào tạo trực tuyến
Trong buổi hội thảo, TS.Nghiêm Xuân Huy, Viện trưởng Viện đảm bảo chất lượng, ĐHQGHN đã có một vài đánh giá về việc đảm bảo chất lượng trong đào tạo trực tuyến.
Chuyên gia khuyến cáo chuẩn đầu ra là tiêu chuẩn để đánh giá chất trong đào tạo trực tuyến. Bởi điều này sẽ tác động trực tiếp đến phương pháp dạy và học.
Ngoài ra, cần tránh trường hợp áp dụng quy chuẩn đầu ra của việc học trực tiếp giống như học trực tuyến. Quan trọng hơn chuẩn đầu ra này phải phù hợp với khung trình độ Quốc gia Việt Nam.
“Hiện nay chúng ta tổ chức đào tạo trực tuyến vẫn dùng nguyên đề cương học phần của trực tiếp để áp dụng, điều này khó có thể hiệu quả.
Cần có sự thay đổi chương trình đào tạo khi có sự thay đổi phương thức truyền tải, thực tế hiện nay vấn đề này chưa được chú trọng”, ông Huy bày tỏ.
Bài trình bày của TS.Nghiêm Xuân Huy tại hội thảo
Ông Nghiêm Xuân Huy cũng đi sâu vào vấn đề chưa được giải quyết hiện nay, đó là chuyển đổi từ học trực tiếp sang trực tuyến vô cùng khó khăn. Việc đào tạo phẩm chất, kỹ năng cho người học đang bị thiếu hụt nếu học sinh và thầy cô chỉ nói chuyện với nhau qua màn hình.
Để giải quyết vấn đề trên, các chuyên gia đều cho rằng bàn luận học trực tuyến thời dịch bệnh chỉ là ngắn hạn, về lâu dài trong xu hướng chuyển đổi số giáo dục cần có phương thức kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp.
Về góc độ học trực tuyến để đảm bảo chất lượng cần 4 yếu tố: người học tham dự các buổi học, có học liệu, cần có hoạt động trao đổi và đánh giá, tham vấn của giáo viên. Nếu chúng ta chỉ tham dự buổi học và nghe hướng dẫn thì mới đạt được một phần của yêu cầu.
Vai trò của giáo viên được đề cao khi cần xây dựng kế hoạch giảng dạy, thiết kế các hoạt động, kịch bản giảng dạy chi tiết; Xây dựng lịch trình học tập, cách thức tổ chức các hoạt động học tập khác nhau; Có các video bài giảng để người học có thể chủ động tiếp cận.
Tuy nhiên, hiện nay giáo viên gặp khó khăn về nền tảng công nghệ hỗ trợ. Các thầy cô cần có thời thích nghi với công nghệ mới.
Ngoài ra, ông Huy cho rằng nguyên nhân khó khăn trên là do thiếu nguồn lực hỗ trợ: “Chúng ta đang thiếu cơ sở vật chất và tài chính để giảng viên có thể xây dựng học liệu chủ động đòi hỏi phải có phần mềm”.
Ngoài ra, bên lề cuộc hội thảo, các trường cũng đã có những trao đổi kinh nghiệm về việc tổ chức các môn học thực hành cho sinh viên. Ở đây, vẫn cần có sự sáng tạo, chủ động của các trường nhằm đảm bảo chất lượng dạy học.
Về phía Đại học Quốc gia HN đã có sự kết hợp giữa dạy học trực tuyến, hướng dẫn thực hành và gửi bài kiểm tra bằng hình thức video. Trường Đại học Mở Hà Nội tuy tổ chức phần thi năng khiếu trực tuyến nhưng mỗi thí sinh vẫn được nhận giấy thi của nhà trường có dấu niêm phong, sau khi làm bài sẽ gửi lại để các thầy cô chấm điểm.
TS.Đinh Tuấn Long, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và học liệu, Đại học Mở Hà Nội đã đưa ra một vài đánh giá trong hội thảo:
Theo ông, đào tạo trực tuyến không phải là phương án tạm thời mà là xu thế của giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng.
Vai trò của lãnh đạo cơ sở giáo dục mang tính chất quyết định cho sự thành công của việc triển khai đào tạo trực tuyến .
Cần xác định rõ mô hình, quy trình tổ chức dạy, học trực tuyến để có được các giải pháp phù hợp về mặt công nghệ.
Triển khai kết hợp giữa mô hình đào tạo trực tuyến đồng bộ về thời gian và không đồng bộ về thời gian mang lại hiệu quả cao cho chất lượng đào tạo.
