Vỏ Trái Đất không gắn chặt với 2 lớp lõi bên trong như chúng ta từng nghĩ mà đã bị xoay nghiêng trong kỷ Phấn Trắng như một quả cầu lỏng trục và vẫn đang tìm đường tự điều chỉnh.
Theo Daily Mail, phát hiện trên đến từ những phiến đá vôi cổ đại ở dãy núi Apennine của Ý, nơi các hạt từ tính siêu nhỏ trong đá tiết lộ các cực từ của Trái Đất từng bị lệch đi rất lớn và đến hiện tại vẫn chưa tìm được đường về vị trí cũ.
Cực Bắc thật sự của Trái Đất (các hình tròn) đã dịch chuyển khắp một vùng rộng lớn trong suốt 84 triệu năm qua và ít nhất 5 triệu năm nữa mới dừng lại. Ảnh: Nature.
Nhà địa chất học Joe Krischvink từ Viện Khoa học Sự sống Trái Đất của đại học Tokyo (ELSI), người dẫn đầu nghiên cứu, cho biết, cách đây 84 triệu năm (trong cuối kỷ Phấn Trắng), lớp vỏ và lớp phủ của Trái Đất đã bị xoay lệch khỏi lõi, khiến Bắc Cực dịch chuyển một quãng khá xa về phía Nam. Sự kiện đó khiến trục Trái đất nghiêng một góc xấp xỉ 12 độ.
Trong suốt quãng thời gian từ đó đến nay, hành tinh của chúng ta đã loay hoay tìm đường về vị trí cũ, có lúc lại xoay ngược lại tới... 25 độ. Nên suốt 84 triệu năm quá, Bắc Cực và Nam Cực thực sự đã dịch chuyển khắp một vùng rộng lớn. Theo tính toán, cần thêm 5 triệu năm nữa để Trái Đất tự điều chỉnh về đúng vị trí cũ.
Theo các nhà nghiên cứu, quan sát này thách thức quan điểm cho rằng “trục quay Trái đất phần lớn đã ổn định trong hơn 100 triệu năm qua”.
Các phiến đá cổ ở Ý đã tiết lộ các cực từ của Trái Đất từng bị lệch đi rất lớn. Ảnh: Nature.
Tiến sĩ Krischvink giải thích, thật sự các lớp của Trái Đất đã không liên kết đủ chặt chẽ như chúng ta tưởng. Lõi hành tinh gồm một lõi trong bằng kim loại rắn và một lõi ngoài nóng chảy. Chính phần lõi nóng chảy này khiến "lớp áo" ngoài dễ dàng bị trượt đi và xoay nghiêng không đồng nhất với phần lõi. Cùng với đó là việc các núi lửa sẽ trôi dạt đến các vùng xích đạo khi toàn bộ hành tinh quay một cách tự nhiên.
Theo một báo cáo sơ lược trước đó đăng tải trên Nature, khi nhóm nghiên cứu mới xác định được cú nghiêng 12 độ đầu tiên, nguyên nhân dẫn đến sự tách vỏ, dịch chuyển này là do quá trình kiến tạo mảng đã làm thay đổi đột ngột sự phân bố trọng lượng hành tinh. Bên cạnh đó, nhiều giả thuyết cho rằng, vì các mảng kiến tạo va chạm với nhau nên có khả năng toàn bộ bề mặt có thể quy định các điểm nghiêng của Trái Đất và thay đổi trục hiện tại của nó một cách tự nhiên.
Minh Hoa (t/h)
