Mới đây, Sở Y tế Tp.HCM vừa có văn bản khẩn gửi UBND Tp.HCM và Bộ Y tế báo cáo về tình hình cung ứng vắc-xin sởi và DPT (bạch hầu - ho gà - uốn ván). Hai loại vắc-xin này thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng (miễn phí) cho trẻ em.
Theo Sở Y tế, nhu cầu vắc-xin sởi và vắc-xin DPT hằng tháng của TP.HCM là hơn 8.000 liều cho mỗi loại. Trước tình hình nguồn cung ứng 2 loại vắc-xin này có dấu hiệu bị gián đoạn từ hồi tháng 5/2022, Sở Y tế Tp.HCM đã 3 lần gửi công văn (tháng 6, tháng 8 và tháng 9/2022) báo cáo Bộ Y tế và đề nghị Bộ Y tế chỉ đạo Chương trình tiêm chủng mở rộng Quốc gia phân bố kịp thời đủ số lượng cho Tp.HCM. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có nguồn vắc-xin cung cấp cho Tp.HCM.
Sở Y tế Tp.HCM cho biết, các mũi vắc-xin cơ bản có thành phần bạch hầu - ho gà - uốn ván tiêm lúc trẻ được 2, 3, 4 tháng tuổi vẫn có đủ. Điều đáng lo ngại nhất chính là do gián đoạn cung ứng vắc-xin sởi nên nguy cơ tái bùng phát dịch sởi trong năm nay là rất lớn.
Theo yêu cầu của Chương trình tiêm chủng mở rộng Quốc gia, tỉ lệ bao phủ vắc-xin sởi phải đạt ít nhất 95% ở trẻ dưới 1 tuổi để có thể kiểm soát được dịch sởi. Thực tế, cứ 4 năm 1 lần, dịch sởi lại xảy ra theo chu kỳ, gần nhất là các đợt bùng phát dịch sởi vào các năm 2013 - 2014 và nhất là dịch sởi năm 2018-2019. Đáng lo ngại hơn là sau 2 năm do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tỉ lệ tiêm vắc-xin sởi tại Tp.HCM rất thấp, nay lại bị gián đoạn nguồn vắc-xin nên nguy cơ xảy ra dịch sởi là rất lớn.
Tại Tp.HCM, tính đến tháng 8/2022, trẻ sinh năm 2020 có tỉ lệ tiêm nhắc sởi mũi 2 (lúc 18 tháng tuổi) chỉ mới đạt 75,3% (thiếu 19,7% so với chỉ tiêu 95%). Còn trẻ sinh năm 2019 tỉ lệ tiêm sởi mũi 2 đạt 83,6% (vẫn thiếu 11,4% so với chỉ tiêu 95%). Mặt khác, trong thời gian qua, tỉ lệ tiêm vắc xin sởi mũi 1 cho trẻ sinh năm 2021 vẫn chưa đạt do nguồn vắc-xin sởi bị gián đoạn, chỉ mới đạt 79,9% (thiếu 15,1% so với chỉ tiêu đạt 95%).
Như vậy, ngoài chu kỳ 4 năm theo thông lệ dịch sởi bùng phát thì 3 năm qua từ 2019 - 2021, tỉ lệ trẻ tiêm vắc-xin sởi đều không đạt do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và mới đây là gián đoạn nguồn cung ứng vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, nên nguy cơ dịch sởi tái bùng phát là lớn hơn rất nhiều lần so với những đợt dịch trước.
Không chỉ ở Tp.HCM, mà theo ghi nhận tại một số trạm y tế trên địa bàn Tp. Hà Nội, nhiều tuần qua 2 loại vắc-xin này cũng đứt nguồn cung.
Chị Hoàng Vân Anh ở quận Đống Đa cho biết con trai chị 20 tháng tuổi, đến thời điểm tiêm vắc-xin DPT mũi 4 nhưng 2 lần ra phường đều không có vắc-xin. Không chờ được, chị đành đưa con đi tiêm dịch vụ.
PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, thông tin, tình trạng thiếu vắc-xin sởi và vắc-xin DPT mũi 4 bắt đầu từ tháng 8/2022. Đây là 2 loại vắc-xin được sản xuất trong nước. Vắc-xin sởi do Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vắc-xin và sinh phẩm y tế (POLYVAC) sản xuất, vắc-xin DPT của Viện Vắc-xin và sinh phẩm y tế (IVAC) sản xuất. Đáng nói là trong kho của các nhà sản xuất có sẵn 2 loại vắc-xin trên nhưng hiện không thể sử dụng do vướng các quy định về thủ tục mua bán, cung ứng. Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đã báo cáo Bộ Y tế về vấn đề này.
TS Dương Hữu Thái, Viện trưởng IVAC, cho biết hiện 800.000 liều vắc-xin DPT đã được đơn vị này sản xuất và được kiểm định sẵn sàng đưa vào sử dụng bất cứ lúc nào.
"Theo đơn đặt hàng mới nhất mà chúng tôi nhận được, số lượng vắc-xin DPT được đặt hàng là 1,5 triệu liều. Trong số này, hiện đã có 800.000 liều được bảo quản trong kho sẵn sàng cung cấp, số còn lại đã sản xuất và đang đợi kết quả. IVAC chỉ là cơ sở sản xuất, khi được Bộ Y tế yêu cầu, đơn vị sẽ lập tức cung ứng vắc-xin", ông Thái nói.
Trong khi đó, ông Nguyễn Đăng Hiền, Giám đốc POLYVAC, cho biết, trung tâm đang có 1,5 triệu liều vắc-xin sởi đã được kiểm định chất lượng từ giai đoạn tháng 4/2022 và sẵn sàng xuất xưởng. "POLYVAC đang phối hợp với Bộ Y tế hoàn tất các thủ tục cần thiết để cung cấp vắc-xin đến các điểm tiêm chủng", ông Hiền nói.
Tại thông báo mới nhất Bộ Y tế cũng cho biết theo báo cáo của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương và một số địa phương, đang thiếu một số loại vắc-xin DPT và sởi do chưa hoàn thiện thủ tục đặt hàng, ký hợp đồng. Theo Bộ Y tế, hằng năm, trên cơ sở nhu cầu của các đơn vị, địa phương, Bộ Y tế giao Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đặt hàng và ký hợp đồng với các đơn vị sản xuất vắc-xin trong nước để cung ứng một số loại vắc-xin phục vụ cho Chương trình tiêm chủng mở rộng. Các vắc-xin được quản lý, điều phối theo quy trình nghiêm ngặt để bảo đảm chất lượng giao cho các Viện Pasteur/ Vệ sinh dịch tễ khu vực, sau đó cung cấp cho các địa phương, đơn vị triển khai tiêm chủng. Việc cung ứng vắc-xin được thực hiện theo các quy định của pháp luật về giá và đặt hàng.
Bộ Y tế đã và đang quyết liệt chỉ đạo, đôn đốc Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương và các đơn vị sản xuất vắc-xin khẩn trương hoàn thiện các thủ tục đặt hàng để có vắc-xin cung ứng cho công tác tiêm chủng. Bộ Y tế cũng yêu cầu các đơn vị sản xuất vắc-xin khẩn trương xây dựng phương án giá vắc-xin năm 2022 để Bộ Y tế thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt, làm cơ sở thanh toán, quyết toán theo quy định.
Minh Hoa (t/h theo Thanh Niên, Người Lao Động)
