Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng vừa ký quyết định về việc bổ sung điểm di tích Nhà làm việc của nhà bác học Alexandre Yersin trên núi Hòn Bà, xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa vào chuỗi các di tích lưu niệm cấp quốc gia về bác sĩ A.Yersin.
Khu vực bảo vệ di tích được xác định theo biên bản và bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích trong hồ sơ. UBND các cấp nơi có di tích được xếp hạng, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý Nhà nước đối với di tích theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.
Cách đây 33 năm, di tích lịch sử lưu niệm nhà bác học Alexandre Yersin đã được Bộ Văn hóa – Thông tin, Thể thao và Du lịch (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là di tích quốc gia theo Quyết định số 993-QĐ ngày 28/9/1990.
Di tích là một quần thể các địa điểm riêng lẻ, tiêu biểu, nổi bật, gắn bó trực tiếp với cuộc đời và sự nghiệp của nhà bác học A.Yersin, bao gồm thư viện tại Viện Pasteur Nha Trang (đường Trần Phú, phường Xương Huân, Tp.Nha Trang); chùa Linh Sơn và mộ bác sĩ A.Yersin đều ở xã Suối Cát, huyện Cam Lâm.
Ngôi nhà được xây dựng lại trên nền móng cũ với kiến trúc, thiết kế, vật liệu tương tự như căn nhà trước đây. Ảnh: Hội những người ái mộ bác sĩ A.Yersin tỉnh Khánh Hòa.
Hòn Bà cao 1.578m so với mặt nước biển, là một ngọn núi nằm giữa 2 xã Khánh Phú (huyện Khánh Vĩnh) và xã Suối Cát (huyện Cam Lâm) thuộc tỉnh Khánh Hòa, cách Tp.Nha Trang 60km về phía Tây Nam.
Năm 1914, bác sĩ A.Yersin đã tiến hành khảo sát Hòn Bà, đưa một số cây công nghiệp vào trồng thí nghiệm và đã thành công với cây thuốc quinquina, giống cây cao su – một loại cây có ý nghĩa chiến lược rất quan trọng trong công nghiệp.
Hòn Bà là nơi có khí hậu mát mẻ quanh năm, thích hợp cho rất nhiều loại cây thuốc nên ông đã quyết định xây dựng ngôi nhà gỗ lớn tại đỉnh núi này để nghiên cứu thuốc chữa bệnh.
Trên khu vực Hòn Bà trước đây có căn nhà gỗ, bể chứa nước để bác sĩ A.Yersin sử dụng làm nơi ở. Tuy nhiên, sau đó, khu vực này bị bỏ hoang, ngôi nhà chỉ còn lại nền móng. Sau này, UBND tỉnh Khánh Hòa cho dựng lại căn nhà mới trên nền móng cũ với kiến trúc, thiết kế, vật liệu tương tự như căn nhà trước đây.
Đầu tháng 2/2023, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có tờ trình gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị xếp hạng bổ sung địa điểm nhà làm việc của bác sĩ A.Yersin trên đỉnh Hòn Bà vào di tích cấp quốc gia lưu niệm bác sĩ A.Yersin.
Châu Tường
