Thủ đô của Mexico ở Trung Mỹ được xem là điển hình xấu cho một siêu thành phố bị ô nhiễm, quả thật là một địa ngục đầy ôtô và khí thải. Trong những năm 1990, khói bụi mịt mù đến mức không còn có thể nhìn thấy những dãy núi ở xung quanh và mặt trời thường bị che khuất sau một tấm màn xám xịt. Vào mỗi buổi sáng, 5 triệu người đổ vào khu nội thành của thành phố 20 triệu dân để đi làm.
Tuy vậy, Mexico City đang trên đường trở thành một mô hình cho bảo vệ khí hậu trong những nước đang phát triển. Nhiều thị trưởng ở khắp nơi trên thế giới đang đặt cuộc chiến chống khủng hoảng giao thông và bảo vệ khí hậu lên hàng đầu. Marcelo Ebrard Casaubón, thị trưởng của Mexico City từ ba năm nay, là một trong những người tiên phong.
Ebrard đã chu du nhiều nơi trên thế giới, đã sống ở Paris và bây giờ đang muốn cải tạo thành phố của ông. “Mexico City phát phần lớn khí thải của đất nước. Chúng tôi muốn tạo một điển hình để thay đổi điều đó. Các thành phố lớn chính là nhóm gây áp lực trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu”.
Xe đạp, người đi bộ và trẻ em...
Ông đã thay đổi chính sách giao thông. Một tuyến tàu điện ngầm mới đang được xây dựng, Ebrard cho thiết lập đường dành riêng cho xe đạp và những khu vực chỉ dành riêng cho người đi bộ, một hệ thống cho thuê xe đạp theo gương của Paris và Barcelona sẽ thành hình trong tháng 1. “Lái ôtô sẽ ngày càng đắt tiền hơn qua việc ban hành thuế và phí đỗ xe - Ebrard nói - Đồng thời, chúng tôi sẽ làm cho giao thông công cộng nhanh hơn để đẩy mạnh cạnh tranh với giao thông cá nhân”.
Người thị trưởng nói nhỏ nhẹ khi ông giảng giải về cuộc cách mạng giao thông: “Chúng tôi cần một viễn tưởng mới của cuộc sống đô thị”. Lối sống đô thị hiện nay “không những đe dọa khí hậu mà còn phá hủy cả cộng đồng nữa. Thay vào đó tôi muốn có giao thông công cộng, xe đạp, người đi bộ và trẻ em trên đường phố nhiều hơn”.
Vào ngày chủ nhật, ôtô sẽ không được phép vào Paseo de la Reforma, một trong những đường giao thông huyết mạch của thành phố, để người Mexico có thể trải nghiệm cảm giác đi xe đạp một cách tự do. Mỗi tháng vào một ngày thứ hai, các nhân viên trong thành phố phải đến công sở bằng xe đạp. Khu nội thành sẽ có 80 điểm cho thuê xe đạp với hơn 2.000 chiếc. Trên những đường lớn, người ta sẽ lấy đi hai làn ôtô để tạo lối đi rộng 1,90m cho xe đạp.
Xe buýt
Nhưng điểm chính của cuộc cải tổ giao thông lại là một mạng lưới của xe buýt nhanh. Hiện giờ, 70km của mạng đã đi vào hoạt động, các xe buýt sơn đỏ này chạy trên làn giao thông riêng. Nhờ vậy mà chúng chạy càng nhanh hơn, xuyên suốt thành phố qua những nơi kẹt xe.
Trong nhiều nước đang phát triển, buýt nhanh trên làn giao thông riêng là một lựa chọn khác ít tốn kém hơn so với những mạng tàu điện ngầm đắt tiền, chi phí xây dựng cho 1km ít tốn kém hơn 10-50 lần. Mexico là một trong những nước đi đầu của phong trào mới này. Lãnh đạo dự án xe buýt Guillermo Calderón chia sẻ: “Phong trào này hiện giờ đang rất thịnh hành, vì đó là một lựa chọn thực tế cho những nước đang phát triển”.
Một mạng lưới xe buýt như thế không những rẻ tiền hơn mà còn có thể xây dựng hoàn tất nhanh hơn một tuyến đường tàu điện ngầm. Qua đó người ta có thể đạt đến một hiệu quả bảo vệ khí hậu nhanh hơn. Theo số liệu đo đạc, hai tuyến buýt nội thành đang hoạt động trong Mexico City đã giúp giảm thải 80.000 tấn CO2 hằng năm.
Phan Ba (The Spiegel Online)
