Loại rau nhà nghèo xưa ăn chống đói nay thành đặc sản giá 200.000 đồng

Rau tàu bay còn mang nhiều tên gọi khác như cây Kim Thất, Ngải Rét, Sra tây, Lảo Lộc (theo dân tộc Tày). Loài thực vật này có tên khoa học là Gynura crepidioides Benth, thuộc họ Cúc (Asteraceae).

Rau tàu bay thuộc loại cây thân thảo mập, mọc thẳng đứng, chiều cao khoảng 1m. Thân cây màu xanh, tròn hoặc có khía và mọng nước. Lá hình trứng dài, mỏng, bản lá to. Chóp phiến lá có hình thoi còn phần dưới tạo thành nhiều thuỳ xẻ sâu. Mép lá rau tàu bay mùi thơm nhẹ, có răng cưa; Hoa mọc thành cụm, dạng đầu, ở nách lá hoặc ngọn. Mỗi cụm bao gồm nhiều hoa hồng nhạt, 2 hàng lá bắc hình sợi tạo thành phần bao chung bên ngoài. Hoa rau tàu bay thuộc dạng hoa lưỡng tính, mào lông mịn, trắng và mềm.

Mùa hoa nở là từ tháng 9 đến tháng 2, kết quả từ tháng 10 đến tháng 3. Đầy nhụy hoa khô sẽ biến đổi thành các túm bông nhẹ, dễ dàng bay theo gió để mang theo nhụy và hạt phát tán đến những vùng đất thuận lợi để tiếp tục phát triển thành những cây con.

Ở Việt Nam, loài thực vật này được tìm thấy rộng rãi ở các bãi đất hoang sau nương rẫy, ven đường đi ở những khu vực đồi núi, bìa rừng hoặc ven các khe suối.

Trong ẩm thực, lá và ngọn của rau tàu bay được thu hái quanh năm, có thể luộc, xào hoặc nấu canh, bóp nộm đều rất ngon. Loài cây này xưa toàn nhổ vứt đi, nay thành đặc sản giá 200.000 đồng/kg, còn là một vị thuốc chữa được nhiều bệnh lý.

Công dụng của rau tàu bày: Mặc dù có tên là rau tàu bay nhưng trên thực tế loại rau dại này cũng được coi là một loại dược liệu có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe của con người. Rau tàu bay thường được dùng như một liều thuốc trong y học cổ truyền. Không những thế, các nhà nghiên cứu ý học hiện đại đã phát hiện ra được nhiều thành phần dinh dưỡng có chứa trong loại cây này. Rau tàu bay có chứa khoảng 80% là nước. Bên cạnh đó, người ta cũng phát hiện ra một số chất khác nhưng với hàm lượng thấp như gluxit, protid, vitamin và chất sắt. Nghiên cứu chỉ ra rằng, rau tàu bay cung cấp dồi dào vitamin A, vitamin C vốn là những vitamin cần thiết cho cơ thể. Bởi những loại vitamin này giúp cơ thể chúng ta phòng được nhiều bệnh do đặc tính chống oxy hóa, từ đó phòng tránh được nhiều nguy cơ mắc bệnh.

Một trong những tác dụng của rau tàu bay lên đường tiêu hoá của con người là chống táo bón vì trong loại rau này có chứa hàm lượng chất xơ phong phú. Chất xơ có trong loài thực vật này giúp thúc đẩy co bóp và tống chất thải ra ngoài, chính vì lẽ đó nó có tác dụng hạn chế chứng táo bón ở con người.

Rau tàu bay chứa rất nhiều chất xơ đồng nghĩa với việc nó có tác dụng hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Những người đang trong quá trình ăn kiêng có thể chọn loại rau này bởi nó sẽ khiến bạn no và không có nhu cầu nạp thêm calo từ các thực phẩm khác. Cảm giác thèm ăn cũng không còn, từ đó phòng tránh được tình trạng ăn mất kiểm soát gây thừa cân.

Chống côn trùng, trị vết rắn rết cắn: Một tác dụng khác có thể kể đến là rau tàu bay giúp chống côn trùng. Ngoài ra, theo y học dân gian, người dân thường giã nhuyễn rau tàu bay rồi đắp lên vùng da bị rắn hoặc rết cắn với mục đích để vết thương nhanh chóng lành hơn.

Ngoài những lợi ích trên, trong y học cổ truyền rau còn là một vị thuốc có những công dụng như: Giúp làm mát và bảo vệ gan, làm tăng men gan, chữa bướu cổ, phì đại hoặc u xơ tuyến tiền liệt, điều trị đau nhức xương khớp ở người già, cải thiện tình trạng tiêu chảy, giúp cầm máu và chữa lở ghẻ hoặc bị đỉa cắn.

Một số lưu ý khi sử dụng cây rau tàu bay: Mặc dù rau tàu bay mang lại những lợi ích tốt cho sức khỏe và có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh. Tuy nhiên, khi sử dụng bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

- Trong rau tàu bay có chứa hàm lượng sắt nhỏ vì thế không nên sử dụng quá nhiều.

- Để khử mùi hăng của rau tàu bay, khi nấu canh bạn nên hớt hết phần dầu thừa nổi trên mặt nước rồi mới nêm gia vị.

- Các bài thuốc từ rau tàu bay được đề cập chỉ mang tính hỗ trợ điều trị và là phương pháp dân gian. Vì vậy, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng, nhất là trẻ em, người có bệnh mãn tính.

Trên đây là những thông tin cơ bản về rau tàu bay. Hy vọng với những chia sẻ trên sẽ giúp cho bạn hiểu rõ hơn về tác dụng của rau tàu bay và sử dụng thảo dược này một cách phù hợp.

Quỳnh An (t/h)