Tại phiên chất vấn Chánh án Nguyễn Hòa Bình vào sáng 20/3, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) nêu việc thực tế cho thấy vẫn còn nhiều cán bộ, thẩm phán vi phạm pháp luật. Báo cáo của TAND tối cao cho thấy, từ năm 2021 đến nay đã có 106 trường hợp cán bộ, công chức ngành tòa án bị kỷ luật, trong đó có 7 cán bộ tham nhũng, tiêu cực.
Do đó, vị đại biểu đề nghị làm rõ những giải pháp căn cơ về công tác đấu tranh, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực?
Đại biểu Nguyễn Tạo chất vấn từ đầu cầu ĐBQH tỉnh Lâm Đồng (Ảnh: Quochoi.vn).
Trả lời, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết từ năm 2021, số lượng cán bộ tòa án bị xử lý kỷ luật, thậm chí xử lý hình sự là hơn 100 vụ.
Ông Bình khẳng định không bao che và tất cả các thẩm phán vi phạm đều bị xử lý nghiêm với nguyên tắc không có vùng cấm. Ông cho biết ngành toà án liên tục kiểm tra, giáo dục đạo đức công vụ, trách nhiệm cho thẩm phán. TAND Tối cao cũng ban hành bộ quy tắc cho thẩm phán, đã được giảng dạy trong trường của hệ thống toà án.
"Đặc biệt, các trường hợp vi phạm chúng tôi còn chủ động chuyển cho cơ quan thanh tra, điều tra chứ không bao che", ông Bình nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Chánh án đã ban hành Quy định 120 về xử lý những vi phạm của thẩm phán và rất nghiêm, thậm chí vượt quá yêu cầu của Quốc hội. Trong đó, nghị quyết của Quốc hội cho phép tòa án được hủy sửa 1,5% số vụ án, nhưng Quy định 120 chỉ cho 1,16% án hủy sửa. Nếu thẩm phán nào vượt quá sẽ không được tái bổ nhiệm.
Theo ông Bình, hiện biên chế của toàn ngành toà án là 15.500 người. Trong khi đó, số cán bộ nghỉ hàng năm khoảng 4,5% (khoảng 700-800 người). Trong khi đó, mỗi năm Học viện Toà án chỉ được tuyển 300 người nên còn khoảng một nửa chỉ tiêu toà án phải tuyển người ngoài ngành.
"Thông thường chúng tôi sẽ ưu tiên tuyển các sinh viên trường ngoài hệ thống toà án có học lực giỏi, xuất sắc để không làm ảnh hưởng đến chất lượng tuyển dụng", ông Bình nói.
Chánh án Nguyễn Hoà Bình trả lời chất vấn tại phiên họp sáng 20/3 (Ảnh: Quochoi.vn).
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (đoàn Đắk Lắk) đặt câu hỏi về báo cáo xét xử vụ án hình sự cho thấy có việc xét xử sai tội danh, áp dụng không đúng hình phạt, tình tiết tăng nặng dẫn tới tuyên không đúng khung hình phạt hoặc quá nhẹ.
Nữ đại biểu đề nghị làm rõ trong những trường hợp này có hay không lỗ chủ quan hay chủ đích của thẩm phán?
Trả lời câu hỏi này, ông Bình nói thực trạng này có lỗi chủ quan nhưng tỉ lệ chỉ dưới 1,5%, đảm bảo theo yêu cầu của Quốc hội.
Hàng năm, các tòa án phải xử lý khoảng 80.000 vụ án hình sự và với các vụ án bị hủy, sửa theo lỗi chủ quan của các thẩm phán sẽ bị xử lý nếu vượt quá ngưỡng tòa tối cao và Quốc hội đề ra.
"Nếu lỗi nghiêm trọng, thẩm phán bị kỷ luật, nếu lỗi không nghiêm trọng sẽ bị dừng xét xử, không tái bổ nhiệm, không xếp loại thi đua. Các thẩm phán rất lo lắng về không tái bổ nhiệm. Phấn đấu cả đời được thẩm phán nhưng tỉ lệ hủy, sửa cao hơn yêu cầu Quốc hội, của tòa án sẽ không tái bổ nhiệm", ông Bình cho hay.
Trả lời thêm câu hỏi về các vụ việc, vụ án quá thời hạn, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho rằng, có chủ quan là do áp lực công việc quá lớn, phải giải quyết khối lượng công việc gấp đôi quy định, làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết các vụ án.Tuy nhiên tình trạng này đang từng bước được khắc phục, giảm thiểu xuống mỗi năm dưới 200 vụ.
Một số nguyên nhân chủ quan khác, theo ông Bình là về năng lực, tinh thần trách nhiệm của các thẩm phán, hoặc do các yếu tố chủ quan khác. Tòa án sẽ tiếp tục khắc phục các nguyên nhân này trong thời gian tới.
