Liên quan đến vụ sửa điểm thi ở Hà Giang, công an tỉnh này vừa khởi tố bị can và bắt tạm giam 3 tháng đối với Vũ Trọng Lương (Phó Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang) để điều tra về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Nhìn nhận vụ việc này dưới góc độ pháp lý, Thạc sĩ, Luật sư Vũ Quang Bá (công ty Luật TNHH Khải Hưng, đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho rằng, xét thấy có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong việc chấm thi THPT quốc gia ở Hà Giang, cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Hà Giang đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Vũ Trọng Lương về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ theo quy định tại Điều 356, Bộ luật Hình sự.
Công an đã khởi tố bị can với Vũ Trọng Lương.
Về tội danh này, thuộc nhóm tội phạm về chức vụ khi người thực hiện hành vi phạm tội có những hành vi xâm phạm hoạt động trong việc chấm thi THPT quốc gia. Về chủ thể tội phạm, tức là người thực hiện hành vi phạm tội phải là người có chức vụ, quyền hạn và chỉ có họ mới có thể thực hiện được hành vi phạm tội nếu vụ án được xác định không có những người đồng phạm khác.
Qua điều tra ban đầu đã xác định ông Vũ Trọng Lương (Phó Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang) là người trực tiếp can thiệp vào kết quả thi của 114 thí sinh. Để xác định được ông Lương có phạm tội này hay không, cần làm rõ việc ông Lương được phân công, giao thực hiện những công việc gì trong hội đồng thi THPT quốc gia tại Hà Giang và với chức vụ, quyền hạn được giao thì ông Lương được quyền làm những gì.
Đồng thời, ông Lương đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được phân công, giao để thực hiện can thiệp trái pháp luật kết quả thi THPT quốc gia tại Hà Giang hay không? Ngoài ra, trong quá trình điều tra nếu có cơ sở xác định có những người khác cùng ông Lương thực hiện hành vi phạm tội thì những người này tùy từng vai trò tham gia thực hiện tội phạm sẽ bị khởi tố cùng tội danh với vai trò người đồng phạm.
Đối với tội danh này hành vi phạm tội phải gây ra hậu quả về vật chất hoặc phi vật chất. Đối với hậu quả về vật chất đã được Điều 356, BLHS quy định rõ với mức tối thiểu từ 10 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng và mức cao nhất là từ 1 tỷ đồng trở lên.
Bên cạnh hậu quả vật chất, thì hậu quả của hành vi phạm tội đối với tội danh này còn được xác định là hậu quả phi vật chất khi gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Hiện nay, chưa có hướng dẫn về việc xác định hậu quả phi vật chất. Tuy nhiên, trong vụ án tại Hà Giang việc xác định hậu quả vật chất khó có thể thực hiện được. Do đó, hậu quả hành vi phạm tội trong vụ án này có thể xác định là những thiệt hại phi vật chất.
Nếu hành vi phạm tội không có tổ chức hoặc không phạm tội nhiều lần thì khung hình phạt ở tội danh này có thể là án treo.
Hậu quả phi vật chất có thể xác định qua việc xét công nhận tốt nghiệp THPT quốc gia 2018 cũng như việc xét tuyển sinh đại học 2018 của những thí sinh bị sửa điểm bị gián đoạn, không đảm bảo đúng thời hạn đã được bộ GD&ĐT ban hành. Hoặc uy tín, hình ảnh của cơ quan có nhiệm vụ trực tiếp thực hiện hoạt động tổ chức thi THPT quốc gia tại Hà Giang… Đặc biệt, điều này ảnh hưởng đến tâm lý cũng như ảnh hưởng tới việc lựa chọn các nguyện vọng đăng ký tại các trường cao đẳng, đại học của các thí sinh, quyền phúc khảo bài thi…
Theo quy định tại Điều 356, BLHS trong trường hợp nếu không có cơ sở xác định hành vi phạm tội có tổ chức hoặc phạm tội nhiều lần thì mức hình phạt đối với tội danh này nếu hậu quả gây ra chỉ là những hậu quả phi vật chất là khá nhẹ khi khung hình phạt được xác định phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Trường hợp hậu quả thiệt hại được định lượng là thiệt hại vật chất thì mức hình phạt cao nhất đối với tội danh này là 15 năm tù.
