Tạp chí Foreign Policy (Mỹ) dẫn nhận định của thành viên cấp cao chuyên về châu Á của Hội đồng Quan hệ đối ngoại Mỹ, giáo sư Jerome A. Cohen (Đại học Luật New York) về thái độ của Trung Quốc trước phán quyết của Tòa án Trọng tài Quốc tế (PCA) tại Hà Lan vào tháng 6 tới.
Phiên tòa lần này được tổ chức nhằm đưa ra phán quyết cho việc Philippines kiện Trung Quốc về yêu sách “đường 9 đoạn” (hay còn gọi là “đường lưỡi bò”) thể hiện chủ quyền phi lý của Bắc Kinh tại Biển Đông hồi tháng 1/2013. Theo đó, dựa trên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS), phía Philippines mong đợi sẽ sớm có quyết định cuối cùng cho phiên tòa này.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov (trái) và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị (phải)
Giới quan sát quốc tế cho rằng nếu bác bỏ hoặc không tuân thủ theo phán quyết của tòa án, Bắc Kinh sẽ gây tổn hại đến UNCLOS, công ước quốc tế đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán. Họ dự đoán rằng Trung Quốc đang chuẩn bị cách đối phó với những tuyên bố sau phiên tòa, ví dụ như tìm kiếm sự ủng hộ của các nước khác.
Chỉ ngay trong tháng 4, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã tích cực vận động, kêu gọi sự ủng hộ của Nga trong nỗ lực phản đối vụ kiện của Philippines. Ông Vương nói với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov rằng hai nước cần “bắt tay nhau phản đối việc quốc tế hóa” các tranh chấp trên Biển Đông.
Giáo sư Cohen nhận định nếu Bắc Kinh cố gắng tìm cách trốn tránh, ngang ngược không chấp thuận tuân theo UNCLOS thì người dân thế giới có thể theo đó khắc sâu hình ảnh một đất nước không tuân thủ luật pháp quốc tế. Điều này làm hỏng chính lợi ích riêng của Trung Quốc khi ảnh hưởng đến nhiều vấn đề quan trọng khác trong tương lai. Theo đó, ông Cohen cho rằng Trung Quốc nên chấp nhận phán quyết của PCA, coi đó là cơ sở của các cuộc đàm phán nhằm tìm kiếm những thỏa thuận hợp lý.
