Dự án làm sạch sông Tô Lịch: Bị chuyên gia Việt hoài nghi, chủ dự án phản bác

Ngày 21/5, phóng viên báo Người Đưa Tin đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Tuấn Anh, Chủ tịch HĐQT công ty Cổ phần cải thiện môi trường Nhật Việt (JVE), cựu Lưu học sinh học bổng toàn phần Monbukagakusho (MEXT) Chính phủ Nhật Bản, người có 15 năm sống và làm việc tại Nhật Bản - người vận động, cũng là người đã đưa công nghệ Nano Bioreactor về Việt Nam để giúp làm sống lại sông Tô Lịch.

Nhiều ngày qua, dự án thí điểm công nghệ Nano đang được triển khai, nhiều chuyên gia cho rằng thiếu tính khả thi, thậm chí có những lời lẽ nặng nề. Ông nghĩ sao về những ý kiến này?

Tôi đã đọc trên báo những phát biểu của giới chuyên gia, nhà khoa học trong nước, có nhiều hoài nghi về công nghệ Nano mà chúng tôi đang thực hiện. Với tư cách là nhà đại diện tại Việt Nam, chúng tôi đã dịch và chuyển cho chuyên gia Nhật Bản những ý kiến trên. TS. Tadashi Yamamura (chuyên gia Nhật của dự án) ông ấy đã có những phản biện, cảm xúc của ông đầu tiên là buồn, ông cho rằng, những chuyên gia Việt Nam chưa tìm hiểu kĩ công nghệ Nano nên mới đưa ra quan điểm cá nhân như vậy.

Dự án đã được thực hiện từ ngày 16/5, theo báo cáo của phía ông thì sau 3 ngày sông Tô Lịch sẽ có những hiệu quả đầu tiên, đến nay thì kết quả như thế nào?

Đánh giá chuyên môn của chuyên gia Nhật Bản báo cáo với Thủ tướng Chính phủ và cũng đã thông tin báo chí, hiệu quả của việc đặt máy lọc nước, sau 3 ngày mùi hôi sẽ giảm hẳn; sau 1 tháng, 1 số chỉ số trong 36 chỉ số sẽ giảm và sau 2 tháng lượng bùn sẽ giảm hẳn và nước sẽ trong trở lại.

Kết quả thử nghiệm theo đánh giá của chính người dân sống quanh khu vực đặt máy, thì chưa đến 3 ngày mà sau 1 ngày người dân đã cảm nhận được rõ rệt tình trạng hôi thối giảm hẳn.

Có ý kiến cho rằng, muốn công nghệ khả thi, trước mắt phải bịt những cống hiện đang chảy ra sông Tô Lịch, theo ông nghĩ như thế nào?

Theo ý kiến chuyên gia Nhật Bản, dọc sông Tô Lịch có gần 300 cống lớn nhỏ, hàng ngày có khoảng 150.000m3 nước thải sinh hoạt qua các cống đổ trực tiếp xuống dòng sông. Nhưng với công nghệ đặt trực tiếp dưới lòng sông Tô Lịch, chúng tôi khẳng định vẫn có thể làm sạch được mà nước thải vẫn có thể đổ trực tiếp ra được.

Với công nghệ này chúng tôi có thể xử lý được hơn 1,3 triệu m3/ngày đêm, tức là gấp 9 lần lượng nước chảy vào, tốc độ xử lý là nhanh bằng 6 lần tốc độ âm thanh, nên lượng nước chảy vào sẽ được xử lý ngay trong ngày và sẽ không còn ô nhiễm. Công nghệ này được ví như “nhà máy xả nước thải” ngay dưới dòng sông.

Nước sẽ được làm sạch hết mùi hôi thối mặc dù nước thải hàng ngày vẫn chảy xả vào sông Tô Lịch. Bởi lẽ, chúng tôi lắp đặt các tấm vật liệu thiên nhiên Bioreactor, các máy sục khí công nghệ nano ở dưới lòng sông, nên dù vẫn có nước thải chảy xả vào sông hồ hàng ngày, nhưng do lượng bùn tích tụ ở tầng đáy gây ra mùi hôi thối đã bị phân hủy nên dưới tác động của các bọt khí kích thước nano và chất xúc tác Nano Bioreactor sẽ kích hoạt các vi sinh vật có lợi, phân giải tức thì các chất bẩn, bùn, vi khuẩn có hại thành khí CO2 và nước H2O. Sẽ không còn khí độc H2S hay NH3 gây ra mùi hôi thối độc hại ảnh hưởng đến cuộc sống người dân xung quanh.

Hơn nữa Công nghệ Nano - Bioreactor Nhật Bản sẽ tiết kiệm ngân sách, hiệu quả xử lý bền vững và không bị tái ô nhiễm. Các tấm Nano Bioreactor được làm chủ yếu từ đá núi lửa Nhật Bản với bí quyết công nghệ đặc biệt là bột đá và không tan trong nước, tồn tại gần như vĩnh viễn. Kết hợp với máy sục khí công nghệ nano với thời gian sử dụng chu kỳ lên đến trên 25 năm không phải mất thêm chi phí định kỳ để xử lý như 1 năm, 2 năm lại phải nạo vét bùn đáy hay hàng tháng, phải bổ sung định kỳ chế phẩm sinh học như công nghệ khác nên rất tiết kiệm cho ngân sách.

Có ý kiến còn cho rằng, chỉ cần thu gom nước thải tập trung và cần một trận mưa hoặc thau rửa bằng nước sông Hồng sẽ sạch, ông đánh giá thế nào?

Suy nghĩ của nhiều người, nhiều nhà chuyên gia là phải tách nguồn nước thải sinh hoạt rồi thu gom về nhà máy xử lý nước thải tập trung, việc này rất tốn kém.

Chuyên gia Nhật Bản của chúng tôi phân tích rằng: ”Sông Tô Lịch dài hơn 14km, chúng ta sẽ phải đầu tư đường ống dài như vậy để gom nước thải. Xây dựng nhà máy xử lý nước thải cũng tốn kém kinh phí và mất một diện tích đất lớn. Khi xây xong, nhà máy sẽ phải dùng điện 24/24h để hoạt động, trong khi thiết bị của Công nghệ Nano - Bioreactor Nhật Bản chỉ chạy 6 tiếng/ngày. Trung bình 1 tiếng máy sẽ chạy 15 phút và nghỉ 45 phút”.

Nhiều ý kiến chuyên gia Việt Nam cho rằng, tách nước thải ra khỏi sông Tô Lịch và chỉ cần cơn mưa to, hoặc thau rửa bằng nước sông Hồng như vậy là không khả quan, vì kể cả chúng ta tách được nguồn nước thải sinh hoạt như vậy thì dòng sông vẫn tồn tại 3 vấn đề đó là: mùi hôi, chất lượng nước không thay đổi và lượng bùn vẫn còn.

Tôi cho rằng làm như vậy không những không làm sạch được sông Tô Lịch mà đó còn là hành động “đẩy” nước bẩn sang nhà hàng xóm. Nếu dồn nước bẩn của sông Tô Lịch xuống hạ lưu thì người dân ở khu vực tỉnh Hà Nam sẽ phải hứng chịu.

Hơn nữa, nếu thau rửa bằng một cơn mưa hay nước ở sông Hồng thì cũng không thể rửa trôi đi được 1,5m bùn dưới sông Tô Lịch được. Còn công nghệ Nano - Bioreactor là xử lý nước thải ngay tại dòng sông, chứ không dồn nước bẩn đi nơi khác. Công nghệ này đặt ở đầu nguồn các con sông, phía hạ lưu cũng sẽ được thay đổi và nó xử lý triệt để được 3 vấn đề của sông Tô Lịch.

Được biết thành phần nước thải mỗi nước khác nhau, vậy trước khi quyết định đặt máy, ông và các chuyên gia đã đánh giá mức độ ô nhiễm của sông Tô Lịch như thế nào?

Mỗi thành phố, mỗi đất nước khác nhau, tuy nhiên chỉ số thì giống nhau, ở sông Tô Lịch chủ yếu là nước thải sinh hoạt và lượng bùn dày khoảng 1,5m, khác với các dòng sông của những nước khác là có cả nước thải công nghiệp. Và mùi hôi thối chủ yếu bốc lên từ vi khuẩn có hại NH3, H2S. Với công nghệ Nano này, nước thải công nghiệp còn có thể xử lý được, chính vì sông Tô Lịch có thể sử dụng công nghệ này.

Nếu thành công, ông và các chuyên gia Nhật Bản có muốn nhân rộng để giúp Việt Nam?

Từ trước đến nay, ở Việt Nam chưa có công nghệ nào là giải pháp triệt để, đây cũng là vấn đề nan giải của xã hội, người dân cũng đã chờ gần 20 năm. Nhiều người từ khi sinh ra và lớn lên đã phải sống chung với ô nhiễm. Chính vì thế tôi cũng rất mong muốn một phần nào đó đóng góp công sức của mình cho đất nước.

Cũng trong cuộc gặp Thủ tướng Chính phủ 11/4/2019, thủ tướng Chính phủ chỉ đạo rất rõ, sau khi nghiệm thu bộ TN-MT sẽ tổng hợp đánh giá báo cáo với thủ tướng để quyết định đầu tư hay mở rộng như thế nào, hay như Công văn 142 của UBND TP.Hà Nội do ông Nguyễn Thế Hùng có kí ngày 9/5/2019, điều 5 nói rõ: “Trên cơ sở quá trình thí điểm có kết quả thì UBND TP.Hà Nội sẽ chỉ đạo sở KH-ĐT hướng dẫn các đơn vị đầu tư hoàn thành hồ sơ”.

Mong muốn của chúng tôi là giải quyết những lo lắng, nguyện vọng của người dân về vấn đề nan giải này càng sớm càng tốt.

Với công nghệ Nano - Bioreactor Nhật Bản sẽ xử lý ở đầu nguồn các dòng sông, do đó, hạ lưu các con sông sẽ dần được cải thiện và sinh vật sẽ phát triển được.

Xin cảm ơn ông!