Con trai tôi năm nay vào lớp 10, cháu có nguyện vọng học ban A để thi đại học vào trường giao thông, sau này ra làm kỹ sư cầu đường. Nhưng vợ chồng tôi không muốn cháu theo nghề đó vì vừa vất vả, lại xa nhà thường xuyên. Nhà hiếm muộn nên chỉ có mình cháu, vợ chồng tôi muốn cháu chọn ngành nghề có thể về làm gần nhà xin việc: Giáo viên, lập trình viên,... nhưng cháu có vẻ không thích.
Xin chuyên gia cho chúng tôi lời khuyên, nên làm thế nào để hướng nghiệp cho con tốt nhất?
(Đức Mạnh, Hưng Yên).
Tôi không biết nên làm thế nào để hướng nghiệp cho con (Ảnh minh họa).
TS. Vũ Thu Hương (ĐHSP Hà Nội) tư vấn:
Mến chào anh!
Vấn đề hướng nghiệp cho con của các bậc cha mẹ vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn do các cha mẹ hoang mang và lúng túng. Lý do đơn giản: Ai cũng đợi đến khi con lớn rồi mới quan tâm. Khi đó, cả con lẫn bố mẹ đều không biết được phải làm thế nào mới hợp lý mà không bị ân hận sau này. Vì thế, lời khuyên của tôi gồm có mấy điểm như sau:
1. Hãy hướng nghiệp cho con từ hồi con nhỏ. Các cha mẹ đừng đợi con lên cấp 2 rồi mới hỏi: Con muốn theo nghề nào. Việc đó sẽ khiến con hoang mang vô cùng. Mọi việc thuộc về hướng nghiệp phải bắt đầu từ khi con còn rất nhỏ.
2. Việc hướng nghiệp cho con ngay từ nhỏ là hãy đặt cho con các câu hỏi: Sau này lớn lên, con sẽ làm gì. Để trả lời được câu hỏi đó, hãy cung cấp các dữ liệu cho con bằng cách hướng dẫn con quan sát các ngành nghề khác nhau. Ví dụ: Đố con biết chú mặc áo bộ đội kia làm công việc gì?
3. Cho con tập làm các công việc dưới dạng đơn giản. Ví dụ: Khi con đang quét nhà, các cha mẹ có thể hỏi con: Chổi của con có giống chổi của bác lao công quét ngoài phố không? Tại sao chổi lại khác nhau? Theo con, các bác ấy quét phố có mệt không? Có cách gì quét nhanh hơn? Nếu có điều kiện, các cha mẹ cho con vào một cơ quan nào đó để làm việc thử cho quen như: Gấp giấy tại xưởng giấy, bê cát tại các địa điểm xây dựng nhỏ... Việc này sẽ giúp con hình dung rất rõ ràng về các công việc trong xã hội và con sẽ định hình suy nghĩ về khả năng và sở thích của mình.
4. Hướng dẫn con đọc tin tức và phân tích tin tức. Đây là cách thức rất hay để con khám phá thêm về các nghề nghiệp khác. Trong phần tin tức, hướng dẫn con đánh giá điểm hay và dở trong phần tin, những gì nên học tập và những gì không nên quan tâm. Con sẽ để ý hơn đến thế giới xung quanh, từ đó tầm quan sát và học hỏi của con cũng tăng lên.
5. Liên tục yêu cầu con suy nghĩ nghiêm túc về nghề nghiệp cá nhân từ khi con nhỏ cho đến lúc trưởng thành. Đặt vấn đề nghiêm túc thì trẻ cũng sẽ thực hiện nghiêm túc. Vì thế, cha mẹ đừng đùa cợt khi làm việc này nhé.
6. Trân trọng mọi nghề nghiệp con chọn và đừng sốt ruột. Mỗi cháu nhỏ sẽ đưa ra vài cái nghề dự kiến từ nhỏ đến lớn. Sau mỗi trải nghiệm các cháu sẽ rút ra được kinh nghiệm và biết nên làm nghề đó hay là không. Vì thế, nếu con có bốc đồng phát biểu là: Con thích làm tổng thống, thì cha mẹ cũng đừng cười hoặc sốt ruột. Con sẽ suy nghĩ và điều chỉnh sau nhé.
Lựa chọn nghề nghiệp là việc của từng người. Việc này cần có thời gian cân nhắc và suy xét lâu dài. Vì thế, tớ mong các phụ huynh hãy nghiêm túc đặt vấn đề, kiên nhẫn quan sát và trợ giúp con đúng lúc nhé.
Phong Linh (Ghi)
