DA hành lang ven biển ‘cú hích’ cho kinh tế hay nỗi thất vọng lớn?

Dự án đường hành lang ven biển phía Nam thể hiện sự khao khát, kỳ vọng của Nhà nước và Chính phủ VN về một tuyến đường sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế biển, giúp xóa đói giảm nghèo, nhất là vùng ven biển thuộc bán đảo Cà Mau. Song hành vi của Cty Ssangyong đã gây nỗi thất vọng lớn… 

"Cú hích" cho chuỗi đô thị ven biển 

Nam bộ hiện nay chỉ có tuyến hành lang Đông - Tây duy nhất là tuyến đường Xuyên Á nối từ thành phố Hồ Chí Minh đi Phnom Penh (Campuchia), đã được đầu tư xây dựng hoàn chỉnh và đưa vào sử dụng. 

Còn tuyến đường ven biển phía Nam sẽ là hành lang thứ hai xuyên qua 3 quốc gia thuộc tiểu vùng Mekong là Việt Nam, Campuchia và Thái Lan. 

Toàn bộ tuyến hành lang ven biển nối liền 3 quốc gia có tổng chiều dài khoảng 1.000km, từ thủ đô Bangkok (Thái Lan), qua Koh Kong, Sihanoukville (Campuchia) về Hà Tiên, Rạch Giá (Kiên Giang) và Cà Mau. 

Hiện tuyến đường trên địa phận Thái Lan đã được xây dựng, đoạn qua Campuchia chỉ còn khoảng 34 km từ KamPongTrach đến cửa khẩu Lorg.

Còn trên địa phận Việt Nam, tuyến đường này bắt đầu từ cửa khẩu Hà Tiên, chạy theo quốc lộ (QL) 80 hiện hữu, đi qua các thị trấn, thị tứ ven biển phía Tây như: Kiên Lương, Hòn Đất, Sóc Sơn (Kiên Giang). Đến Rạch Giá, tuyến đường sẽ đi tránh thành phố và sân bay Rạch Sỏi, trở thành tuyến đường vành đai của thành phố Rạch Giá. 

Sau đó, tuyến đường sẽ nối vào QL61 để đi đến Minh Lương, rồi từ ngã ba Minh Lương (giao giữa QL61 - QL63), tuyến đường sẽ đi theo QL63, vượt qua hai con sông Cái Lớn và sông Cái Bé (phà Xẻo Rô và phà Tắc Cậu) để đến An Biên và thị trấn Thứ Bảy (Kiên Giang). Từ thị trấn Thứ Bảy, tuyến hành lang không đi theo QL63 nữa, mà sẽ xây dựng một tuyến hoàn toàn mới, đi dọc theo sông Trẹm (vùng đệm của U Minh Thượng và U Minh Hạ) để đến thị trấn Thới Bình, rồi đến thành phố Cà Mau (tỉnh Cà Mau). Từ đây tuyến sẽ nối tiếp QL1A đoạn Cà Mau - Năm Căn. 

Tuyến đường đi qua hai tỉnh Kiên Giang và Cà Mau với tổng chiều dài 220km, trong đó đoạn qua tỉnh Kiên Giang dài 166,8km. 

Dự án đường giao thông liên quốc gia “khủng” mang sự kỳ vọng cho cả ba nước tiểu vùng song Mekong như một đòn bẩy vực dậy các vùng ven biển nghèo khó. Riêng Việt Nam, tuyến hành lang ven biển phía Nam không chỉ có hai tỉnh là Kiên Giang và Cà Mau, mà còn tác động đến cả vùng có liên quan đến cả vùng đồng bằng song Cửu Long, gồm: thành phố Cần Thơ, các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Bạc Liêu và Sóc Trăng. 

Tuyến đường sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế biển, giúp xóa đói giảm nghèo, nhất là vùng ven biển thuộc bán đảo Cà Mau. Đây là vùng từ trước tới nay chưa có trục giao thông đường bộ chính, toàn bộ vùng U Minh Thượng chưa có đường bộ, giao thông chủ yếu là đường thủy, đa số người dân còn nghèo khó. Khi xây dựng xong các tuyến tránh các thị trấn, thị xã và thành phố, tuyến hành lang này sẽ hỗ trợ cho quy hoạch phát triển các chuỗi đô thị hình thành ven biển. 

Biểu tượng cho sự hợp tác bền vững, nhưng… 

Về quy mô tuyến đường, đối với các đoạn tuyến do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Australia tài trợ vốn (chủ yếu là đoạn tuyến mới) sẽ có nền đường rộng 9m và mặt đường rộng 7m; còn các đoạn tuyến do Hàn Quốc tài trợ vốn sẽ có nền đường là 12m, mặt đường 7m. Giai đoạn 2 của dự án cũng đang được chuẩn bị, sau khi tiếp nhận khoản viện trợ không hoàn lại của ADB sẽ đầu tư hoàn chỉnh lại dự án giai đoạn 2, để triển khai thực hiện sau khi kết thúc giai đoạn 1, chủ yếu là xây dựng các tuyến đường tránh các thị trấn: Kiên Lương, Hòn Đất, Sóc Sơn và mở rộng QL80 hiện hữu đoạn từ Rạch Giá - Hà Tiên. 

Tổng số vốn đầu tư dự án này thuộc hai tỉnh Kiên Giang và Cà Mau khoảng 440 triệu USD. Dự án được phân kỳ thành hai giai đoạn. Giai đoạn 1 từ thành phố Rạch Giá đến thành phố Cà Mau bao gồm 3 dự án thành phần. Hai trong số 3 dự án thành phần đó là tuyến Minh Lương – thị trấn Thứ 7 và tuyến tránh thành phố  Rạch Giá với tổng vốn đầu tư là 133 triệu USD được Chính phủ Hàn Quốc tài trợ đầu tư thông qua Quỹ hỗ trợ phát triển kinh tế Hàn Quốc (EDCF). Đây cũng là dự án đầu tiên và lớn nhất từ trước tới nay do Chính phủ Hàn Quốc đầu tư cho hạ tầng giao thông của Việt Nam. 

Và, một số gói thầu trong dự án thuộc khu vực này đã được giao cho Công ty TNHH tư vấn và xây dựng Ssangyong (gọi tắt Cty Ssangyong) của Hàn Quốc làm thầu chính. Nhà thầu này đã “xé” ra nhiều gói thầu nhỏ giao cho các thầu phụ phía Việt Nam thi công. 

Tuy nhiên ngay trong giai đoạn đầu nhận làm thầu chính, Cty Ssangyong đã có dấu hiệu của sự không minh bạch. Họ đã cố tình cố tình đưa ra những chi phí vô lý, bất thường, nếu không nói là “nhạy cảm” phát sinh ngoài hợp đồng để buộc nhà thầu phụ phía Việt Nam phải gánh chịu. 

Đức Mỹ

Đón đọc kỳ 3, lúc 16:30 cùng ngày (24/10): Nhà thầu phụ Việt Nam có thể khởi kiện Công ty Ssangyong (3)