Chuyên gia nêu lý do ngày càng nhiều người Việt mắc ung thư

Nhiều nguyên nhân hợp lại

Bên lề Hội nghị Khoa học thường niên lần 23 và Lễ kỷ niệm 60 năm thành lập Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam, GS.TS Mai Trọng Khoa, Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, Phó Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam cho biết, số ca mắc ung thư ở Việt Nam mỗi năm có xu hướng tăng lên về số lượng và loại ung thư.

Theo GS.TS Khoa, ung thư gan là ung thư đứng đầu ở cả 2 giới nam và nữ, xét theo giới thì ung thư phổi đứng đầu ở nam giới.

Ông thông tin, ở một số nước trên thế giới, tỉ lệ mắc ung thư tăng tuy nhiên  một số loại ung thư, tỉ lệ tử vong hàng năm giảm. Nhưng số mắc và số ca tử vong do ung thư tại Việt Nam đều tăng.

Ông Khoa cho rằng đây là điều đáng báo động. Bởi điều này là gánh nặng về kinh tế, thách thức cho nước ta trong công tác phòng chống ung thư.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến tỉ lệ mắc ung thư ở Việt Nam ngày càng gia tăng, GS.TS Khoa chỉ rõ do nhiều nguyên nhân tổ hợp lại.

“Nguyên nhân thứ nhất là gia tăng dân số, hiện dân số Việt Nam đang gần 100 triệu người. Dân số tăng lên dẫn tới số người mắc các bệnh không lây nhiễm, trong đó có ung thư cũng tăng theo, điều này kéo theo số người tử vong do ung thư cũng tăng”, ông Khoa chia sẻ.

Nguyên nhân thứ hai được ông Khoa chỉ ra là do Việt Nam đang đối mặt với sự già hóa dân số, tuổi càng cao, thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ càng dài thì tỉ lệ mắc ung thư càng cao.

Già hóa dân số dẫn đến tần suất xuất hiện ung thư ở những người có tuổi rất cao, đây là quy luật tự nhiên.

Bên cạnh đó, khi kinh tế khá giả hơn, nhận thức xã hội của người dân tăng lên điều này cũng khiến cho người dân quan tâm đến sức khỏe nhiều hơn, đi khám và tầm soát ung thư.

Cùng với đó, công tác truyền thông về chăm sóc sức khỏe gia tăng, trong đó công tác truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng chống bệnh ung thư ngày càng phổ biến. Vì thế, người dân quan tâm hơn tới việc đi khám sức khỏe, trong đó có việc sàng lọc ung thư nên sẽ phát hiện nhiều trường hợp hơn.

Thêm một nguyên nhân được ông Khoa chỉ ra đó là Khoa học và công nghệ phát triển, với thiết bị máy móc ngày càng hiện đại khiến việc phát hiện các khối u dễ dàng hơn.

“Trước đây, các loại máy móc còn lạc hậu thì việc phát hiện khối u là rất khó. Tuy nhiên, hiện nay máy móc thiết bị nhiều, kỹ thuật công nghệ cao giúp phát hiện ra những khối u rất nhỏ, ở giai đoạn rất sớm. Điều này dẫn đến tình trạng các ca mắc ung thư có xu hướng tăng lên”, ông Khoa nói.

Nguyên nhân khiến tỉ lệ mắc ung thư tăng cao được ông Khoa chỉ thêm đó là do yếu tố môi trường, việc sống thường xuyên trong môi trường bẩn, kém chất lượng, nước, không khí, thức ăn không đảm bảo là một trong những yếu tố rất quan trọng dẫn đến nguy cơ gây ung thư.

Song song với đó, thói quen sống như ít vận động, ăn uống không khoa học, hút thuốc lá, thuốc lào, uống nhiều rượu bia… cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư như: ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư gan…

Hàng nghìn bệnh nhân đã được cứu sống

Về việc phát hiện và điều trị ung thư, ông Khoa cho biết vấn đề quan trọng nhất đối với ung thư là chẩn đoán. Hiện nay, nhờ sự phát triển của kỹ thuật, công nghệ thì điện quang và y học hạt nhân là ngành đóng vai trò chủ đạo nhất trong thiết bị và công nghệ để chẩn đoán, điều trị ung thư.

Đó là sử dụng các kỹ thuật ghi hình tích hợp, ví dụ như kỹ thuật PET-CT, PET-MRI… Sự kết hợp của ngành điện quang (là CT, MRI) và ngành y học hạt nhân (là PET) trong cùng một máy sẽ làm cho độ nhạy, độ đặc hiệu tăng lên tạo điều kiện thuận lợi trong việc chẩn đoán, phát hiện bệnh tật, nhất là ung thư.

GS.TS Phạm Minh Thông, Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam, cho biết hiện với các thiết bị hiện đại, chúng ta có thể chẩn đoán sớm và sâu nhiều bệnh, việc chẩn đoán sớm sẽ giúp việc điều trị sớm và hiệu quả hơn.

Ngoài ra, GS.TS Thông nêu các tiến bộ trong chẩn đoán, điều trị ung thư gan tại Việt Nam. Theo đó, sau khi được chẩn đoán sớm, chúng ta dùng các kỹ thuật can thiệp điện quang như đốt, nút mạch, mô cắt… Từ đó, có những người bệnh sau khi sử dụng kỹ thuật nút mạch điều trị ung thư gan có thể sống 10-20 năm…

“Chúng tôi có bệnh nhân cách đây 20 năm phát hiện, điều trị ung thư gan bằng nút mạch hiện vẫn sống khỏe mạnh. Đó là nhờ các tiến bộ về kỹ thuật”, ông Thông chia sẻ.

Ngoài ra, sự phát triển của điện quang và y học hạt nhân giúp chẩn đoán sớm, can thiệp ngay các trường hợp chảy máu não, đột quỵ bằng CT cộng hưởng từ...

Ông Thông bày tỏ, nếu như trước kia, nhiều bệnh nhân tàn phế, tử vong do khoa học kỹ thuật chưa phát triển thì nay hàng nghìn bệnh nhân đã được cứu sống nhờ kỹ thuật điện quang trong chẩn đoán, đặc biệt là can thiệp điều trị.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng cho rằng với bệnh ung thư, phát hiện càng sớm, tỉ lệ chữa khỏi càng cao, tiết kiệm về chi phí; ngược lại nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì luôn để lại gánh nặng lớn về kinh phí và hiệu quả điều trị cũng giảm đáng kể.

Do vậy, mỗi người dân cần duy trì thói quen khám sức khoẻ định kỳ, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ ung thư cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, phát hiện sớm hoặc loại trừ bệnh ung thư.

Ngoài ra để giảm nguy cơ mắc bệnh, không hút thuốc lá, thuốc lào; không sử dụng rượu bia, chất kích thích; 

Có chế độ ăn uống, dinh dưỡng phù hợp: ăn nhiều rau, quả. Hạn chế sử dụng chất béo, thịt đỏ, thức ăn chứa nhiều muối, tránh đồ uống có đường. Không ăn thực phẩm mốc, ôi thiu, thực phẩm nhiễm hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc tăng trọng...

Xây dựng chế độ tập luyện; nghỉ ngơi hợp lý; giữu tinh thần thoải mái; tích cực; sinh hoạt tình dục lành mạnh, an toàn; thực hiện tiêm chủng đầy đủ: viêm gan B; HPV…