Chính quyền 2 cấp sẽ chính thức được vận hành thông suốt từ 1/7

Bảo đảm yêu cầu về sắp xếp tổ chức bộ máy 

Trả lời câu hỏi của phóng viên về lộ trình giám sát của Quốc hội khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp tại cuộc họp báo sau khi Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV bế mạc vào trưa 27/6, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy nêu rõ, việc thực hiện chủ trương tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã theo Nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 đã cụ thể hóa các chủ trương, định hướng lớn của Trung ương và Bộ Chính trị từ đầu năm đến nay.

"Đây là quá trình thực hiện liên tục với tiến độ khẩn trương, quyết liệt, nhanh gọn. Đến thời điểm hiện tại, các nhiệm vụ cơ bản đã bám sát tiến độ đề ra, bảo đảm yêu cầu về sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả", bà Thủy nói.

Quốc hội đã thông qua: Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và một loạt các luật, nghị quyết khác có liên quan, để làm cơ sở pháp lý cho việc thực hiện chủ trương về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Cùng với việc này, hiện tại, Chính phủ cũng như các cơ quan liên quan hết sức khẩn trương, gấp rút chuẩn bị các điều kiện cần thiết khác để đảm bảo cho chính quyền địa phương 2 cấp sẽ chính thức được vận hành một cách suôn sẻ, thông suốt từ ngày 1/7/2025.

Với tư cách là cơ quan thực hiện quyền giám sát tối cao, bà Thủy cho biết, Quốc hội sẽ thường xuyên theo dõi, xem xét và đánh giá quá trình triển khai thực hiện các luật, nghị quyết của Quốc hội về nội dung này để kịp thời hoàn thiện thể chế, chính sách cũng như tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nếu có trong quá trình thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Nghiên cứu, tổ chức giám sát bằng các hình thức phù hợp

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội cũng thông qua Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026. Trong đó, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và các đại biểu Quốc hội, chủ động xây dựng, triển khai thực hiện chương trình giám sát của mình. 

Trong đó, nghiên cứu, tổ chức giám sát các nội dung liên quan trực tiếp đến việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bằng các hình thức phù hợp hoặc lồng ghép với các hoạt động giám sát khác bảo đảm hiệu quả và báo cáo kết quả thực hiện theo quy định của pháp luật.

Trong quá trình thực hiện này, nếu có vấn đề phát sinh những, được dư luận xã hội, cử tri quan tâm nhiều, Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng sẽ yêu cầu Chính phủ có báo cáo tổng kết chi tiết về nội dung đó để báo cáo với Quốc hội thảo luận và xem xét tại kỳ họp tiếp theo.

Bà Thủy nhấn mạnh, việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã là vấn đề hết sức hệ trọng và được tất cả các cơ quan trong bộ máy chính trị từ Trung ương đến địa phương cũng như mọi tầng lớp nhân dân hết sức quan tâm. 

"Do đó, trên cơ sở chương trình giám sát đã được Quốc hội thông qua, trong thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội sẽ xây dựng chương trình giám sát của mình. Đây sẽ là một nội dung ưu tiên trong thời gian sắp tới", bà Thủy nói. 

Liên quan đến kế hoạch đột phá của Quốc hội đảm bảo các luật, nghị quyết sớm đi vào cuộc sống, bà Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua một khối lượng văn bản đồ sộ.

Để triển khai thực hiện các luật, nghị quyết này, đòi hỏi Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan trong hệ thống chính trị phải nỗ lực tối đa để có thể bảo đảm thi hành một cách nghiêm chỉnh các luật, nghị quyết vừa mới được Quốc hội thông qua. Trong số các luật, nghị quyết, phần lớn là văn bản do Chính phủ trình.

Tại Kỳ họp thứ 9 đã áp dụng các quy định mới của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Theo đó, các cơ quan trình chịu trách nhiệm đến cùng với dự án trình lên Quốc hội. 

Trong khi, Quốc hội hỗ trợ, tạo điều kiện một cách tối đa để các văn bản, luật, nghị quyết nếu đủ điều kiện sẽ thông qua tại kỳ họp.

Việc tổ chức triển khai thi hành các luật, nghị quyết là trách nhiệm chính của Chính phủ, theo đúng quy định của Hiến pháp. 

Tuy nhiên, trong quá trình này, Quốc hội đã giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan, tổ chức có liên quan, phải kịp thời triển khai thi hành các luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ 9 bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật, công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả.

Đồng thời, Quốc hội cũng yêu cầu Chính phủ chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành liên quan xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành các luật, nghị quyết bảo đảm luật, nghị quyết được thi hành ngay sau khi có hiệu lực.

Trong số các luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ 9, nhiều văn bản có hiệu lực ngay từ thời điểm thông qua hoặc có thời điểm từ ngày 1/7 để phục vụ việc triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

"Với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức có liên quan, quá trình triển khai thực hiện các luật, nghị quyết Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 trong thời gian tới sẽ có nhiều điểm thuận lợi", bà Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh.