Chiếc bóng đèn sợi đốt đặc biệt phát sáng 120 năm vẫn chưa hỏng

Centennial Light là bóng đèn dây tóc được thiết kế bởi kỹ sư người Pháp Adolphe Chaillet, sản xuất bởi công ty Shelby Electric tại Ohio (Mỹ) vào cuối thập niên 1890.

Năm 1901, công ty Điện và Ánh sáng Livermore đã tặng bóng đèn cho sở Cứu hỏa Livermore. Đến nay, Centennial Light đã phát sáng trong hơn 1 thế kỷ, trừ những lần bị tắt do mất điện hoặc chuyển đi nơi khác, tức nó có tuổi thọ lâu hơn hàng triệu giờ so với bất kỳ bóng đèn nào ngày nay.

Xuyên suốt lịch sử, Centennial Light đã được treo tại ít nhất 4 nơi khác nhau. Ban đầu, sở cứu hỏa đặt nó trong một căn nhà chứa vòi chữa cháy, rồi chuyển đến một nhà xe do sở cảnh sát và cứu hỏa dùng chung tại trung tâm Livermore. Sau đó, Centennial Light được mang đến tòa thị chính mới xây của thành phố.

Năm 1937, bóng đèn lần đầu tiên bị tắt trong 1 tuần để cải tạo trạm cứu hỏa. Ngoài ra, những đợt mất điện cũng khiến Centennial Light bị tắt trong thời gian ngắn.

Năm 1976, sở cứu hỏa dời Centennial Light đến trạm số 6 (ở bang California, Mỹ), nên phải tạm ngắt điện để bảo đảm an toàn. Bóng đèn được đặt trong chiếc hộp được thiết kế đặc biệt, vận chuyển bằng xe cứu hỏa. Thời gian bóng đèn bị tắt do di chuyển là 22 phút. Từ khi đến trạm cứu hỏa mới, Centennial Light tiếp tục hoạt động bền bỉ cho đến nay.

Năm 1972, Centennial Light được sách kỷ lục Guiness ghi nhận là "bóng đèn bền nhất", vượt qua một bóng đèn tại Fort Worth, Texas. Centennial Light được ghi nhận kỷ lục trong 16 năm tiếp theo. Từ năm 1988-2006, bóng đèn này không được liệt kê trong danh sách, trước khi trở lại vào năm 2007. Năm 2001, nhiều quan chức Mỹ (bao gồm Tổng thống George W. Bush) đã gửi thư chúc mừng sinh nhật lần thứ 100 của bóng đèn.

Ngày 20/5/2013, Centennial Light từng bị tắt trong một khoảng thời gian. Hôm sau, thợ điện xác nhận lỗi do nguồn điện chứ không phải bóng đèn. Khoảng 9 giờ 45 phút sau khi bị tắt, bóng đèn đã sáng trở lại. Năm 2015, nhà chức trách địa phương tổ chức tiệc kỷ niệm 1 triệu giờ phát sáng của Centennial Light.

Lý giải cho sự "bền bỉ" khác thường của Centennial Light, có người cho rằng bóng đèn này được làm dựa trên một kỹ thuật bí mật hay yếu tố tâm linh nào đó. Song thực tế, nó chỉ có cấu tạo đơn giản gồm một sợi đốt carbon và vỏ kính được thổi bằng tay.

Số khác thì thắc mắc nếu các nhà sản xuất có thể tạo ra bóng đèn có tuổi thọ cao như vậy tại sao bóng đèn bây giờ chỉ tồn tại trong vài chục nghìn giờ. Lợi nhuận và doanh số bán hàng có thể chính là câu trả lời.

Theo một bài báo được công bố trên tạp chí Khoa học Thế giới, các bóng đèn thời nay thường "được thiết kế để hỏng" sau 10.000 giờ. Đây không phải là giới hạn của khoa học, mà là một cách để thúc đẩy nền kinh tế. Bóng đèn có thời gian sử dụng nhất định sẽ đảm bảo người tiêu dùng phải tiếp tục mua thêm sản phẩm.

Dù vậy, việc bóng đèn Centennial Light có thể thắp sáng tới nay một phần nhờ vào công sức chăm sóc của đội ngũ nhân viên ở sở Cứu hỏa Livermore. Ban đầu, bóng đèn có thể phát sáng với công suất 30 W (hoặc 60 W). Nhưng giờ đây nó chỉ có thể phát ánh sáng như đèn ngủ, công suất 4 W nhằm giảm tỷ lệ hỏng hóc và tăng tuổi thọ. Hiện, Ủy ban Bóng đèn Centennial chịu trách nhiệm bảo dưỡng chiếc bóng này, với sự hợp tác của sở Cứu hỏa Livermore-Pleasanton, Hiệp hội Di sản Livermore, phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Livermore và phòng thí nghiệm Quốc gia Sandia.

Đối với cư dân thành phố Livermore, Centennial Light không chỉ là một bóng đèn thông thường mà được xem là biểu tượng của ánh sáng, là bùa may mắn, tượng trưng cho niềm hy vọng, ước mơ của không thể bị dập tắt.

Minh Hoa (t/h)