Cứ đến dịp giáp Tết Nguyên đán, những bếp lửa nướng cá xã Diễn Vạn, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An đỏ lửa suốt ngày đêm. Người dân nơi đây tất bật từ khâu sơ chế đến đóng hàng gửi đi cho khách hàng, khắp đường làng, ngõ xóm luôn thoảng mùi thơm cá nướng than hoa.
Diễn Vạn là một trong những làng chế biến cá nướng nổi tiếng của Nghệ An. Đây là nơi cho ra đời những mẻ cá nướng tươi ngon, thơm phức được chế biến từ cá tươi và các công đoạn nướng vất vả. Trước khi nướng, cá sẽ được làm sạch. Tuỳ từng loại, người dân sẽ để cả con hay cắt ra từng khúc đều đặn rồi đem phơi cho ráo nước rồi mới đem vào nướng.
Nướng cá là một nghề phải luôn tay rất vất vả. Từ khi lửa than đượm hồng, người nướng cá liên tục ngồi bên bếp than chịu cái nóng rát mặt để trở cá, gắp cá. Điều quan trọng là phải canh chừng cẩn thận để cá chín đều và không cháy.
Ông Hoàng Tuấn, trú tại xóm Trung Hậu, xã Diễn Vạn, chủ lò nướng cá cho biết, ngày thường, gia đình nướng từ 3-5 tạ cá. Vào dịp cận Tết, lượng khách đặt nhiều hơn, có ngày nướng hơn 1 tấn cá. Ngoài hai vợ chồng, gia đình ông phải thuê thêm 5 người làm mới kịp giao hàng cho khách.
Gần Tết, lượng khách đặt hàng tăng lên nên gần như phải làm từ sáng đến đêm khuya. Một điều đặc biệt là trong xã chỉ có phụ nữ làm nghề nướng cá.
Theo những thợ nướng cá, ngày trước, phải quạt tay bằng quạt giấy hoặc mo cau, ngày nay quạt điện thay thế nên đỡ vất vả hơn. “Nghề nào cũng vất vả cả. Mặc dù mùa đông nhưng ngồi bên bếp than này người khi nào cũng toát mồ hôi. Công việc của chúng tôi tuy không nặng nhọc nhưng phải ngồi, khom lưng cả ngày. Người nướng cũng phải có kinh nghiệm, lật càng đều tay cá càng thơm ngon. Cá nướng than thì nó có vị đặc trưng riêng không lẫn vào đâu được”, chị Nguyễn Thị Hạnh, thợ nướng cá cho biết.
Cá nướng là một thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, mùi vị đặc biệt luôn được nhiều người lựa chọn trong bữa ăn hàng ngày. Trung bình mỗi mẻ cá nướng cần điều chỉnh lửa, than đỏ đủ độ trong khoảng 10-15 phút.
Cá được nướng bằng than củi, không thêm gia vị, phụ phẩm nên thơm ngon, sạch sẽ.
Theo ông Hoàng Thiên Long, Chủ tịch UBND xã Diễn Vạn, nghề nướng cá có từ lâu đời. Toàn xã hiện có hơn 20 hộ với khoảng 200 lao động làm nghề. Nghề nướng cá mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Địa phương đã làm thủ tục để xin chứng nhận làng nghề truyền thống, nhưng do đang vướng quỹ đất nên đến nay vẫn đang dang dở, chưa xong”.
