Cách tính tỉ lệ lương hưu từ 1/1/2018 có bất bình đẳng giới?

Liên quan tới những thắc mắc của người lao động về cách tính lương hưu của lao động nữ từ 1/1/2018, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn cho biết, việc điều chỉnh tỉ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nam có lộ trình trong 5 năm, còn lao động nữ thì không có lộ trình.

Trước thắc mắc của dư luận về việc, cách tính tỉ lệ hưởng lương hưu từ ngày 1/1/2018 là bất bình đẳng giới, gây sốc cho lao động nữ và đề nghị dừng thực hiện khoản 2, Điều 56, luật BHXH năm 2014 hoặc phải có lộ trình như lao động nam, ông Phạm Lương Sơn cho rằng, cần nhìn nhận lại vấn đề.

Theo đó, quy định cách tính lương hưu đối với lao động nữ từ ngày 1/1/2018 trở đi không phải là quy định mới. Quan điểm cách tính lương hưu từ năm 2018 trở đi đối với lao động nữ thể hiện sự "bất bình đẳng giới" là chưa thấu đáo.

Bởi lẽ, khi kết thúc lộ trình thay đổi cách tính lương hưu, để đạt được tỉ lệ hưởng lương hưu ở mức tối đa thì số năm đóng BHXH của lao động nam vẫn luôn cao hơn lao động nữ là 5 năm. Vấn đề là, đối với lao động nữ thì áp dụng ngay nên tâm lý hụt hẫng, tác động mạnh hơn.

“Việc xử lý sự chênh lệch về cách tính lương hưu giữa lao động nam và lao động nữ, bộ Lao động – Thương binh và Xã hội là cơ quan chủ trì soạn thảo luật BHXH nên Bộ này sẽ tham mưu cho Chính phủ tính toán, cân nhắc các giải pháp nhằm đảm bảo nguyên tắc: Không để lao động nữ thiệt thòi; thực hiện có lộ trình; đảm bảo nguyên tắc đóng - hưởng; tạo điều kiện cho quỹ BHXH ổn định, phát triển bền vững và không gây bức xúc trong xã hội”, ông Sơn nói.

Cũng theo ông Sơn, trong tháng Mười vừa qua, tại cuộc họp với vụ BHXH (bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) bàn các phương án xử lý chênh lệch về cách tính lương hưu giữa lao động nam và lao động nữ, đại diện BHXH Việt Nam đã đề xuất phương án áp dụng lộ trình điều chỉnh cách tính lương hưu đối với lao động nữ trong 5 năm như sau:

Trong 15 năm đầu đóng BHXH tính bằng 45%. Sau đó, nghỉ hưu năm 2018: 8 năm tiếp theo, mỗi năm tính thêm 3%; thời gian tiếp theo, cứ mỗi năm tính thêm 2%, tối đa 75%; nghỉ hưu năm 2019: 6 năm tiếp theo, mỗi năm tính thêm 3%; sau đó cứ mỗi năm tính thêm 2%, tối đa 75%; nghỉ hưu năm 2020: 4 năm tiếp theo, mỗi năm cộng 3%; sau đó cứ mỗi năm tính thêm 2%, tối đa 75%; nghỉ hưu năm 2021: 2 năm tiếp theo, mỗi năm cộng 3%; sau đó cứ mỗi năm tính thêm 2%, tối đa 75%; nghỉ hưu từ năm 2022 trở đi: Các năm tiếp theo mỗi năm tính thêm 2%, tối đa 75%.

Theo phương án này, để đạt được tỉ lệ hưởng lương hưu ở mức tối đa là 75%, lao động nữ nghỉ hưu trong năm 2018 phải có 26 năm đóng BHXH; nghỉ hưu trong năm 2019 phải có 27 năm; trong năm 2020 là 28 năm; năm 2021 là 29 năm; từ năm 2022 trở đi là 30 năm.

Như vậy, phương án này hoàn toàn tương đồng với lộ trình thay đổi cách tính lương hưu như đối với lao động nam; nghĩa là khi kết thúc lộ trình vào năm 2022, để đạt được tỉ lệ hưởng 75% thì cả lao động nam và nữ đều phải có số năm đóng BHXH tăng thêm 5 năm (mỗi năm tăng thêm 1 năm đóng); đồng thời, đảm bảo tính hài hòa trong quá trình cải cách chính sách.

Trước câu hỏi của phóng viên về việc, có thông tin cho rằng, cách tính tỉ lệ % hưởng lương hưu theo khoản 2, Điều 56, luật BHXH năm 2014 từ ngày 1/1/2018 sẽ khiến hàng triệu lao động nữ bị giảm lương hưu, ông Phạm Lương Sơn nói: "Việc thay đổi cách tính lương hưu từ năm 2018 trở đi không chỉ tác động đến lao động nữ mà có tác động chung đến tất cả người lao động. Tuy nhiên, tác động đến lao động nam là từng bước theo lộ trình, còn với lao động nữ thì không có lộ trình".

“Theo dự báo của chúng tôi, năm 2017 cả nước có khoảng 57.500 lao động nữ nghỉ hưu; năm 2018, sẽ có khoảng 49.700 lao động nữ nghỉ hưu đúng tuổi 55 (chưa tính số lao động nghỉ hưu trước tuổi) và cách tính lương hưu mới sẽ tác động đến khoảng 21.000 lao động nữ trong số đó. Như vậy, thông tin hàng triệu lao động nữ bị giảm lương hưu là không đúng”, ông Sơn trao đổi.

Nguyễn Huệ