Phải xử nghiêm ngân hàng thương mại "lách luật"
TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho biết: 30% doanh nghiệp không thể tiếp cận với nguồn vốn của ngân hàng, 30% doanh nghiệp khó tiếp cận. Không ít doanh nghiệp Việt Nam cho rằng, thủ tục các ngân hàng đặt ra là quá sức đối với họ. Ngay cả khi có chính sách ưu đãi của Chính phủ, cũng chỉ có 5 - 10% số doanh nghiệp nhỏ và vừa được vay vốn. Việc huy động vốn với lãi suất vượt trần quy định, đồng nghĩa với việc lãi suất cho vay cũng sẽ được nâng lên từ 20 - 22%/năm. Một số ngân hàng còn tự đặt ra nhiều loại phí, khiến mức lãi suất thật các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải vay có thể lên tới 27%/năm.
Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Thị Mùi, để có được nền lãi suất cho vay mà các doanh nghiệp có thể chấp nhận được, bên cạnh việc đẩy mạnh tìm kiếm nguồn vốn, xem xét để tiết kiệm chi phí trong quá trình hoạt động, các ngân hàng nên cùng với doanh nghiệp chia sẻ lợi ích bằng cách giảm chênh lệch giữa huy động và cho vay. Tiếp đó, rất cần xem xét việc định hướng và phân bổ nguồn vốn, hướng dòng vốn tập trung vào sản xuất kinh doanh. Ví dụ, hiện việc cho vay, đầu tư vào lĩnh vực bất động sản đang rất "nóng" nên cần sử dụng các công cụ tài chính để định hướng dòng vốn này.
Bà Mùi cũng có ý kiến Ngân hàng Nhà nước cần phải xử lý thật nghiêm những Ngân hàng thương mại "lách luật" để huy động vốn vượt trần. "Kỷ cương thị trường trong hoàn cảnh hiện nay là một vấn đề rất then chốt trong việc ổn định thị trường tiền tệ và nếu áp dụng nghiêm thì có thể từng bước lập lại trật tự về huy động lãi suất. Có ổn định được đầu vào mới ổn định được đầu ra", bà Mùi nói.
"Đau đầu" tìm lời giải
Quy định trần lãi suất huy động VNĐ là 14% có từ đầu tháng 3, từ thời điểm đó đến nay các ngân hàng thương mại luôn treo biển lãi suất huy động 14%, nhưng theo tìm hiểu của PV, một số ngân hàng đã "đi đêm" lãi suất huy động, có thể lên tới 16-18%, tùy từng thời điểm và lượng tiền gửi của khách.
PV đã gọi điện đến một loạt các ngân hàng thương mại để hỏi về lãi suất huy động, câu trả lời nhận được đều là một thái độ hết sức dè dặt. Nhân viên ngân hàng sau khi thông báo lãi suất huy động 14%/năm thường kèm thêm chú thích: "Đối với các chi nhánh tại Hà Nội và Tp.HCM thì khách hàng có thể trực tiếp thương lượng với ngân hàng nếu số tiền gửi lớn" hoặc "Mời đến làm việc trực tiếp với chi nhánh để có thêm những thông tin về lãi suất".
ỉai "bài toán khó" này, tại hội thảo, ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội thị trường trái phiếu hiến kế: Còn có nhiều kênh huy động vốn phi ngân hàng mà các doanh nghiệp có thể tận dụng như phát hành cổ phiếu, trái phiếu, các quỹ đầu tư nước ngoài và nguồn vốn từ chính gia đình, bạn bè của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, quan điểm này không được nhiều người đồng tình vì không phải doanh nghiệp nào cũng có thể huy động vốn qua kênh cổ phiếu, trái phiếu. Chỉ những doanh nghiệp cỡ vừa, cỡ lớn đã có mặt trên thị trường một thời gian đủ dài; có thương hiệu tốt trên thị trường; hoạt động công khai, minh bạch và có uy tín thì mới tạo được niềm tin và thu hút được các nhà đầu tư từ cổ phiếu, trái phiếu và các quỹ đầu tư của nước ngoài.
Ông Lê Xuân Nghĩa, Chủ tịch ủy ban Giám sát tài chính quốc gia đã từng nói: "Trần lãi suất huy động thực ra không có trên thực tế. Hiện các ngân hàng đều huy động lãi suất ở mức 17 - 18%/năm để rồi đẩy lãi suất cho vay lên 20 - 23%/năm, thậm chí có ngân hàng còn cho vay đến 27%/năm". ông Nghĩa đặt câu hỏi: "Doanh nghiệp nào sản xuất kinh doanh hiệu quả để có thể chi trả được mức lãi suất ngất ngưởng ấy mà vẫn có lợi nhuận?"
Lại Quỳnh
