Trung Quốc nếm “trái đắng” với tham vọng tàu cao tốc nhanh nhất thế giới?

Trung Quốc nếm “trái đắng” với tham vọng tàu cao tốc nhanh nhất thế giới?

Trương Mạnh Kiên
Thứ 2, 18/12/2017 | 08:32
0
Trở thành cường quốc đường sắt cao tốc số 1 thế giới không phải là một tin vui với Trung Quốc khi chi phí đắt đỏ đang khiến tập đoàn đường sắt quốc gia nợ nần chồng chất.
Hồ sơ - Trung Quốc nếm “trái đắng” với tham vọng tàu cao tốc nhanh nhất thế giới?

Mở rộng quy mô đường sắt cao tốc trở thành gánh nặng của Trung Quốc.

Khi giành được danh hiệu quốc gia có tàu cao tốc nhanh nhất thế giới từ tay Nhật Bản, Trung Quốc có thể cảm thấy tự hào về công nghệ phát triển vượt bậc của mình. Nhưng niềm vui của quốc gia châu Á không kéo dài được bao lâu, khi chi phí mà họ phải bỏ ra để nắm giữ vị trí số một đang trở thành gánh nặng khổng lồ.

Với tên gọi “Trẻ hóa” – tàu cao tốc Fuxing nối liền Bắc Kinh - Thượng Hải đưa vào hoạt động hôm 21/9 đã vận hành an toàn ở vận tốc lên tới 350km/h. Đây được coi là một dấu mốc mới đầy tự hào của Trung Quốc sau vụ tai nạn tàu cao tốc ở Ôn Châu, Chiết Giang năm 2011 khiến 40 người thiệt mạng và làm bị thương khoảng 200 người. Sự cố này khiến cho tốc độ tối đa của tàu cao tốc nước này bị giới hạn ở 300 km/h.

Khi ra mắt tàu Fuxing, các nhà chức trách Trung Quốc đặc biệt nhấn mạnh về độ an toàn của tàu. Loại tàu mới này được trang bị thêm nhiều hệ thống cảm biến tối tân. Nếu có sự cố xảy ra, chuông báo động sẽ được kích hoạt và đoàn tàu có thể tự dừng. Tàu Fuxing cũng nhận được nhiều lời khen của hành khách về độ êm khi chạy ở tốc độ cao. Đoàn tàu mới cũng được thiết kế đẹp mắt hơn, có sóng Wi-Fi miễn phí và có thêm khoảng duỗi chân ở tất cả các khoang.

Các công ty Trung Quốc mất 13 năm học hỏi công nghệ sản xuất tàu cao tốc từ những quốc gia phát triển như Nhật Bản, Pháp, Đức, Canada và mất thêm 3 năm để lên ý tưởng, hoàn thành tàu mới. Công nhân từ hơn 20 công ty đã cùng kết hợp tạo thành đội ngũ nòng cốt chế tạo tàu Fuxing.

Ngay sau khi tuyến cao tốc Bắc Kinh-Thượng Hải được đưa vào hoạt động ở tốc độ tối đa, người dân bắt đầu đồn đoán rằng giá vé tàu cũng sẽ tăng cao hơn trước. Một phần của sự tăng giá cũng bắt nguồn từ “núi nợ” mà chương trình đường sắt đầy tham vọng này để lại.

Giá vé tàu cao tốc trên một số tuyến khác như Thượng Hải và Thâm Quyến trên thực tế cũng tăng 20-60% từ hồi tháng Tư như một cách để bổ sung thêm lợi nhuận. Tuy nhiên, giá vé tuyến Bắc Kinh-Thượng Hải vẫn giữ ở mức 933 nhân dân tệ (150 USD) cho vé hạng nhất và 553 nhân dân tệ (84 USD) cho vé hạng hai.

Bắt đầu xây dựng từ năm 2005, mạng lưới đường sắt cao tốc Trung Quốc đã phát triển lên tới 20.000km trên toàn quốc nhưng sự phát triển quá nóng cũng khiến tình trạng nợ lên tới mức báo động. Khi bộ Đường sắt bị giải tán vào năm 2013, tập đoàn Đường sắt Trung Quốc được độc quyền khai thác các dịch vụ đường sắt của nước này.

Theo kế hoạch đến năm 2020, sẽ có thêm gần 10.000km đường tàu cao tốc mới được đưa vào hoạt động, với mục đích kết nối 80% các thành phố có quy mô dân số trên 1 triệu dân. Nhưng đi cùng với sự mở rộng đường sắt là các khoản nợ ngày càng phình to. Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc – đơn vị Nhà nước vận hành tàu cao tốc – giờ đây đang đau đầu với hơn 700 tỷ USD nợ nần.

Đồng thời, doanh thu hàng năm đường sắt Trung Quốc đã suy giảm đáng kể từ năm 2014 khi nền kinh tế chậm lại. Trong năm 2016, đơn vị này chỉ thu về 137 tỷ USD. Năm 2017, tập đoàn cũng thua lỗ 4,6 tỷ USD chỉ trong 6 tháng đầu năm.

Hồ sơ - Trung Quốc nếm “trái đắng” với tham vọng tàu cao tốc nhanh nhất thế giới? (Hình 2).

Nhu cầu đi lại của người Trung Quốc thường tăng cao trong dịp Tết Nguyên đán.

Một số tuyến đường chủ chốt như Bắc Kinh-Thượng Hải, được khánh thành vào năm 2011 đã bắt đầu sinh lời kể từ năm 2014. Các tuyến nối liền các khu công nghiệp ven biển, bao gồm Thượng Hải-Nam Kinh, Nam Kinh-Hàng Châu và Quảng Châu-Thâm Quyến, cũng bắt đầu có lợi nhuận. Nhưng đa phần các tuyến khác đều thua lỗ.

Nguyên nhân khiến tình hình nợ nần ngày càng bết bát một phần bắt nguồn từ chính sách trợ giá vé tàu của Chính phủ Trung Quốc, trong khi nhu cầu di chuyển bằng tàu cao tốc của người dân không tăng nhiều. Thậm chí nếu tập đoàn Đường sắt Trung Quốc không thể trang trải chi phí từ lợi nhuận, điều này sẽ trở thành gánh nặng khi buộc chính quyền Trung Quốc sẽ phải trợ cấp nhiều hơn nữa.

Giới chức trách Trung Quốc đang phải tìm kiếm những hướng cải cách mới để cứu vãn tình hình đường sắt gặp nhiều khó khăn. Trong đó có những đề xuất tư nhân hóa ngành đường sắt, dừng lại việc trợ giá để tìm kiếm cách làm sinh lời mới. Tuy nhiên, các nhà kinh tế đang lo ngại Trung Quốc có thể rơi vào vết xe đổ của Nhật Bản trong quá khứ.

Vài thập kỷ trước, tập đoàn Đường sắt Quốc gia (JNR) của Nhật Bản khai trương dịch vụ tàu cao tốc đầu tiên trên thế giới Shinkansen như một biểu tượng của sự tái thiết sau chiến tranh. Nhưng khoản nợ hàng tỷ đô la bắt nguồn từ sự đầu tư quá sức của JNR đã khiến tập đoàn này rơi vào cảnh sụp đổ. Việc tăng giá vé tàu lên 50% càng phản tác dụng hơn khi lượng hành khách càng suy giảm. Số nợ của JNR phình to lên tới 328 tỷ USD. Chính phủ Nhật Bản đã buộc phải dùng ngân sách để trả số nợ 212 tỷ USD vào cuối năm 2015. Số còn lại sẽ trở thành gánh nặng cho người nộp thuế trong tương lai.

Cân đối chi phí là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc hoạch định và đánh giá các dự án cơ sở hạ tầng xã hội tầm vĩ mô như đường sắt cao tốc. Với món nợ cao chót vót đến từ tham vọng của mình, Trung Quốc có thể sẽ phải đi theo con đường của Nhật Bản, đó là chuyển gánh nặng nợ nần từ chương trình đường sắt cao tốc cho các thế hệ sau này.

Lợi dụng vấn đề Jerusalem, Trung Quốc muốn thay thế vị trí của Mỹ ở Trung Đông?

Thứ 4, 13/12/2017 | 21:30
Trung Quốc đang tìm cơ hội lấp đầy khoảng trống Mỹ để lại ở Trung Đông, nhưng dường như Bắc Kinh vẫn chưa đủ khả năng và kinh nghiệm để trở thành ông lớn khu vực.
Cùng tác giả

Các nước trên thế giới áp dụng EPR ra sao?

Chủ nhật, 26/09/2021 | 06:00
Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được áp dụng thành công từ cuối những năm 1980 tại các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp, Đức...

Vì sao các thương hiệu lớn đổ xô đi sản xuất... tiếng cười?

Thứ 3, 29/06/2021 | 16:22
Hài độc thoại trở thành phương thức quảng cáo mới để các công ty như JD.com, Meituan, Alibaba thu hút người tiêu dùng thế hệ Z.

Vụ chặn tàu khu trục: "Gậy nhỏ" của Anh khó đấu "chiến ý lớn" của Nga?

Chủ nhật, 27/06/2021 | 10:00
Hành động mạo hiểm của tàu HMS Defender với Nga được cho là đã có tính toán từ trước, nhưng cách tiếp cận của Anh bị coi là “miệng to nhưng gậy nhỏ”.

Thả bom chặn tàu khu trục: Nga "rắn" là có ý đồ, Anh hành động kỳ lạ?

Thứ 7, 26/06/2021 | 10:00
Nga đã hành động "rắn" hơn mức cần thiết khi tuyên bố thả bom chặn tàu khu trục Anh nhưng hành trình "nhạy cảm" của tàu HMS Defender cũng được cho là mạo hiểm.

Xe ô tô điện Mitsubishi giá chỉ 400 triệu đồng sắp đổ bộ thị trường Đông Nam Á

Thứ 6, 25/06/2021 | 16:39
Dựa vào những chính sách trợ giá và tối ưu chi phí sản xuất, Mitsubishi sẽ ra mắt mẫu xe điện cỡ nhỏ có giá khoảng 18.000 USD ở Đông Nam Á vào năm 2023.
Cùng chuyên mục

Thông tin mới về Dự án tuyến đường BT trước "hoàng hôn" tại Thanh Hóa

Thứ 4, 12/07/2023 | 07:00
Tỉnh Thanh Hóa vừa có động thái "quay xe", khi điều chỉnh thanh toán đối ứng từ 5 khu đất xuống còn 3 tại dự án BT đường nối Tỉnh lộ 514 và Quốc lộ 47C, Triệu Sơn.

Kiên Giang: Xử phạt 38 cơ sở kinh doanh hàng giả vi phạm gần 1 tỷ đồng

Thứ 5, 29/06/2023 | 14:50
Trong 6 tháng đầu năm 2023, Cục QLTT phát hiện và xử lý 38 cơ sở kinh doanh vi phạm, phạt tiền 901.242.000 đồng, trị giá hàng hóa vi phạm 889.870.000 đồng.

Mỹ công bố thêm tài liệu mật về vụ ám sát cố Tổng thống Kennedy

Thứ 7, 18/12/2021 | 19:00
Giới chức Mỹ mới đây đã công bố tập tài liệu mật dài hàng nghìn trang về vụ ám sát cố Tổng thống John F. Kennedy.

Ấn Độ: Chủ quan ngủ dưới xe buýt, 18 người bị xe tải đâm tử vong

Thứ 4, 28/07/2021 | 19:38
Một xe tải chạy quá tốc độ đâm vào xe buýt hai tầng ở miền Bắc Ấn Độ khiến ít nhất 18 người tử vong và nhiều người khác bị thương.

Virus Corona chỉ gây bệnh cho chó lại xuất hiện ở người viêm phổi

Thứ 5, 20/05/2021 | 20:15
Một nhóm khoa học quốc tế đã phát hiện ra một loại virus corona mới có thể lây nhiễm cho con người. Trước đó, loại virus này được biết đến chỉ gây bệnh ở chó.
     
Nổi bật trong ngày

Khoảnh khắc tên lửa dẫn đường Nga tấn công, hệ thống P-18 của Ukraine nổ tung, bốc cháy dữ dội

Thứ 5, 28/03/2024 | 13:55
Hai video vừa được công khai cho thấy, tên lửa Nga tấn công chính xác, hai hệ thống radar giám sát trên không và cảnh báo sớm P-18 của Ukraine nổ tung.

Sau trận chiến kéo dài, Nga vào Krasnoe, Ukraine nỗ lực phản công

Thứ 5, 28/03/2024 | 09:55
Lá cờ của Lực lượng Dù Nga đã được treo ở thị trấn Krasnoe, phía tây nam Artyomovsk.

Vì sao Trung Quốc đóng cửa hơn 20.000 trường mẫu giáo?

Thứ 5, 28/03/2024 | 06:00
Theo số liệu từ Bộ Giáo dục Đào tạo Trung Quốc, năm 2023, Trung Quốc chỉ còn 274.400 trường mẫu giáo, ít hơn 20.400 trường so với năm 2021.

Lý giải vụ tên lửa Nga tấn công kho chứa khí đốt ngầm ở Ukraine

Thứ 5, 28/03/2024 | 16:15
Cho đến nay, Nga vẫn kiềm chế các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng Ukraine hỗ trợ vận chuyển khí đốt tới các khách hàng châu Âu.