Tổng thống Trump từng tuyên bố sẽ công nhận Jerusalem là Thủ đô Israel từ khi còn vận động tranh cử.
Phản ứng dữ dội
Trong diễn biến gây tranh cãi mới nhất, Tổng thống Donald Trump sẽ công nhận Jerusalem là Thủ đô của Israel trong ngày 6/12 và thông báo kế hoạch chuyển Đại sứ quán về vùng lãnh thổ này.
Nhà Trắng cho biết trước khi đưa ra quyết định, Tổng thống Trump đã thảo luận với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và các nhà lãnh đạo Ả Rập khác.
Giới quan sát và truyền thông đánh giá động thái đi ngược hoàn toàn chính sách ngoại giao suốt 7 thập kỷ qua của Mỹ tại khu vực có thể làm hỏng các nỗ lực nhằm hòa giải giữa Israel với Palestine.
Hiện tại không có quốc gia nào có sứ quán tại Jerusalem và cộng đồng quốc tế, bao gồm cả Mỹ không công nhận thẩm quyền sở hữu của Israel với thành phố này.
Lãnh đạo Nhà nước Palestine Mahmoud Abbas và vua Abdullah II của Jordan đều phản ứng với quyết định của ông Trump khi gọi đây là động thái gây "những hậu quả nguy hiểm đối với sự ổn định và an ninh của khu vực".
Lãnh đạo liên đoàn Ả Rập Abul Gheit cho rằng coi Jerusalem là Thủ đô Israel tạo ra mối đe dọa đến "ổn định ở khu vực Trung Đông cũng như toàn thế giới".
Trong một tuyên bố khác, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi cũng cảnh báo Washington đang “làm suy yếu cơ hội hòa bình ở Trung Đông".
Trước đó vào hôm thứ Ba, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đe dọa sẽ cắt quan hệ ngoại giao với Israel trước tình hình Mỹ đang xem xét việc công nhận Jerusalem là Thủ đô của Israel.
Bước đi nguy hiểm
Jerusalem là thánh địa linh thiêng của ba tôn giáo lớn trên thế giới.
Trong chiến dịch tranh cử hồi năm ngoái, Tổng thống Trump từng nhiều lần cam kết sẽ sớm công nhận Jerusalem là Thủ đô của Israel và chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv về vùng đất gây tranh cãi này.
Tuy nhiên, đến tháng Sáu năm nay, vị Tổng thống 71 tuổi đã ký quyết định hoãn kế hoạch di dời trong 6 tháng nữa, để tập trung cho các cuộc đàm phán hòa bình Israel-Palestine vốn bị đình trệ.
Quyết định của Washington khi đó đã được xác định sẽ sớm trở thành sự thật, vấn đề chỉ là thời gian. Giới chức cao cấp Nhà Trắng cũng tuyên bố, quá trình di chuyển Đại sứ quán có thể sẽ mất nhiều năm.
Nếu được thực hiện, động thái trên sẽ biến Mỹ trở thành quốc gia đầu tiên có Đại sứ quán tại Jerusalem và làm xáo trộn tình trạng hiện tại.
"Kế hoạch di dời được tiến hành sẽ không khác gì một lời khẳng định Jerusalem là một và thống nhất với Israel", Zakaria Odeh, Giám đốc Liên minh Dân sự Quyền người Palestine ở Jerusalem, nói với Al Jazeera.
"Đây là một bước đi rất nguy hiểm", ông nói thêm. "Nó sẽ vô hiệu hóa bất kỳ phương án đàm phán nào về cuộc xung đột trong tương lai".
Trong kế hoạch phân chia của Liên Hợp Quốc đề xuất năm 1947, Jerusalem sẽ đặt dưới sự quản lý chung do ý nghĩa quan trọng của nó với ba tôn giáo lớn.
Thành phố này là thánh địa quan trọng nhất đối với người Do Thái bởi theo Kinh Thánh Hebrew, chính nơi đây vua David của Israel đã xây dựng Thủ đô của Vương quốc Israel thống nhất.
Còn theo Tân Ước, chính tại Jerusalem, Chúa Jesus đã bị đóng đinh trên thập tự giá; và trong truyền thống Hồi giáo dòng Sunni, đây là thành phố quan trọng thứ ba sau Mecca và Medina.
Do đó, thành phố trở thành một thánh địa chung của cả ba tôn giáo nói trên, lưu giữ nhiều di tích tôn giáo và là điểm hành hương hàng năm.
Israel tuyên bố Jerusalem là Thủ đô của mình sau khi chiếm Đông Jerusalem trong Chiến tranh Sáu ngày (1967) và coi Jerusalem là một thành phố "thống nhất", không bị chia cắt.
Điều này không được cộng đồng quốc tế thừa nhận rộng rãi. Trong khi có khoảng 20 vạn người Palestine sống ở phần Đông Jerusalem mang theo triển vọng thiết lập miền này thành Thủ đô tương lai của một Nhà nước Palestine độc lập.
Liên Hợp Quốc và Liên minh châu Âu (EU) luôn đề nghị xem Jerusalem như một di sản của nhân loại và không phải là Thủ đô của cả Israel lẫn Palestine.
Palestine nói rằng việc di chuyển Đại sứ quán sẽ xét đoán một trong những vấn đề nhạy cảm nhất trong cuộc xung đột - tình trạng của Jerusalem - và làm suy yếu địa vị của Mỹ như một trung gian hòa giải công bằng.
