Tăng cường tiếp cận công lý giúp giải quyết xung đột môi trường

Buổi tọa đàm được tổ chức bởi Chương trình phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam phối hợp với Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) với mục đích trình bày và thảo luận những phát hiện của nghiên cứu chuyên đề mới nhất, cung cấp những hiểu biết sâu sắc về nguyên nhân và hậu quả các xung đột môi trường đã và đang diễn ra. Tiếp cận từ góc độ công lý môi trường và xây dựng xã hội, nghiên cứu đã đưa ra những lựa chọn chính sách để Việt Nam xem xét thực hiện vì một môi trường lành mạnh cho tất cả mọi người.

Phát biểu tại Tọa đàm, Giám đốc UNDP tại Việt Nam Caitlin Wiesen đã nêu bật sự cần thiết phải hiểu rõ những động thái xung đột môi trường tại Việt Nam, những tác động chính trị và kinh tế xã hội để bảo vệ quyền về môi trường cũng như tiếp cận công lý cho những người chịu ảnh hưởng.

BàCaitlin Wiesen cho biết: “Các trường hợp được nghiên cứu và kinh nghiệm từ các nước chỉ ra ba yếu tố quan trọng giúp đảm bảo quyền môi trường: Thứ nhất là lấy ý kiến của cộng đồng trước khi tiến hành những hoạt động ảnh hưởng đến môi trường. Thứ hai là đảm bảo cho người dân có thể tiếp cận thông tin và tham gia vào quá trình ra quyết định các vấn đề môi trường ảnh hưởng đến cuộc sống của họ. Và cuối cùng là đảm bảo tiếp cận tới tòa án hoặc bất kỳ cơ thế hòa giải nào để giải quyết xung đột môi trường”.

Theo Báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tính (PAPI) năm 2016, các vấn đề về môi trường đứng thứ hai (sau đói nghèo) trong những vấn đề khản cấp nhất mà người dân mong muốn Nhà nước giải quyết. Ngoài ra, cuộc điều tra PAPI năm 2016 còn cho thấy 77% người được hỏi cho rằng Nhà nước nên bằng mọi giá ưu tiên bảo vệ môi trường hơn là tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh đó, theo GS. Trần Thọ Đạt, phần lớn các nghiên cứu và sáng kiến chính sách ở Việt Nam hiện nay đều tập trung vào yếu tố kiểm soát môi trường, mà chưa chú trọng nhiều đến công lý môi trường. Đánh giá thấp vai trò của công lý môi trường cũng là một nguyên nhân làm nảy sinh xung đột và thổi bùng xung đột môi trường.

GS. Đạt nhấn mạnh: “Xung đột môi trường không chỉ là vấn đề kinh tế - kỹ thuật mà còn là vấn đề xã hội. Kết quả nghiên cứu và kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nếu chỉ dựa vào kênh quản lý hành chính của nhà nước thì không thể quản lý hiệu quả ô nhiễm và giải quyết tốt các xung đột môi trường. Do đó, cần có chính sách khuyến khích sự tham gia của người dân, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức chuyên môn vào hệ thống quản lý môi trường”.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu trình bày và thảo luận về những phát hiện trong các nghiên cứu chuyên đề mới nhất, cung cấp những hiểu biết sâu sắc về nguyên nhân và hậu quả của các xung đột môi trường đã và đang diễn ra một cách khách quan và khẩn trương.

Hải Yến