Sửa 100 điều luật: DN hết cửa 'lách', công nhân không bị chèn ép?

Doanh nghiệp “lách luật”, người lao động bức xúc

Thực tế nhiều năm qua, tình trạng sử dụng lao động tại các doanh nghiệp còn nhiều bất cập. Việc sử dụng lao động thuê lại, thời vụ diễn ra khá phổ biến.

Đây là một hình thức để các doanh nghiệp lách luật trục lợi bảo hiểm xã hội. Không những thế, doanh nghiệp “tận thu” sức lao động của công nhân bằng việc tăng ca, tăng giờ làm thêm quá quy định. Thậm chí ngày thứ bảy, chủ nhật cũng phải đi làm tăng ca.

Kết qủa thanh tra năm 2015 cho thấy, quá trình thanh tra đã phát hiện nhiều chiêu trò né đóng bảo hiểm cho người lao động của doanh nghiệp như: không đóng đủ số người thuộc diện tham gia bảo hiểm; trốn đóng, đóng thiếu thời gian của người lao động. Thậm chí các doanh nghiệp còn dùng chiêu ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng nhiều lần để không phải đóng bảo hiểm cho người lao động.

Thực tế đó khiến người lao động trở nên búc xúc, “con giun xéo lắm cũng oằn”, các cuộc đình công tăng lương, giảm giờ làm gia tăng.

Trao đổi với PV, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (TLĐ) Mai Đức Chính cho hay, kể từ khi Bộ luật Lao động ra đời năm 1994, đã có 6.000 cuộc đình công trên toàn quốc nhưng đều không làm đúng trình tự pháp luật.

Trong khi doanh nghiệp tìm mọi cách để “lách luật”, còn tồn tại việc người lao động “qua mặt” doanh nghiệp. Thứ trưởng Phạm Minh Huân nhận định: “Có tình trạng người lao động lừa dối doanh nghiệp bằng việc cung cấp văn bằng, chứng chỉ giả mạo. Tuy nhiên pháp luật lao động lại chưa có quy định về việc xử lý đối với các trường hợp này”.

Từ những bất cập trong việc sử dụng lao động, trao đổi với PV, ông Phạm Minh Huân, thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH nhận định: “Bộ luật lao động năm 2012 có quá nhiều điểm không còn phù hợp, chồng chéo, vênh với các văn bản pháp luật khác khiến các doanh nghiệp, người lao động phải giơ tay hàng. Khoảng 100 điều ở 15/17 chương của bộ luật này sẽ được chỉnh sửa...”.

Nói về những búc xúc của người lao động, ông Huân dẫn chứng, quy định về lương tối thiểu cũng không chặt chẽ, không rõ nghĩa thế nào là đáp ứng “mức sống tối thiểu” hay “nhu cầu tối thiểu”...

Do vậy, doanh nghiệp cố tình lách luật bằng mọi cách làm sao “tăng thu, giảm chi”. Hơn nữa, duy định doanh nghiệp đối thoại định kỳ với người lao động 3 tháng/lần là không hợp lý bởi thời gian quá ngắn để phát sinh một vấn đề nào đó cho đối thoại...

Theo ông Huân, hầu hết các ý kiến tán thành cần sửa Bộ luật lao động cho phù hợp tình hình kinh tế - xã hội của đất nước, phù hợp xu thế hội nhập. Tuy nhiên, đại diện các doanh nghiệp mong Bộ luật Lao động sửa đổi cần chi tiết và có giá trị áp dụng trong thời gian dài, chứ không chỉ 3-4 năm rồi sửa khiến doanh nghiệp chạy theo không kịp.

Sửa luật: Ai mừng, ai lo?

Chia sẻ với PV, ông Phạm Minh Huân cho hay, Bộ thành lập nhóm nghiên cứu rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung Bộ luật Lao động và tiến hành đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp để nắm bắt các vướng mắc và kiến nghị về Bộ luật Lao động.

Theo Thứ trưởng LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân, dự luật sẽ sửa đổi, bổ sung những bất cập trong Bộ luật Lao động 2012 đã phát sinh hoặc dự kiến phát sinh trong thực tiễn nhằm bảo đảm sự phát triển hài hòa của quan hệ lao động, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, người sử dụng lao động; bảo đảm phù hợp với nội dung các luật ban hành trong thời gian gần đây.

Trao đổi với PV, chị Nguyễn Minh Th. (công nhân khu công nghiệp Sóc Sơn) bức xúc nói: “Tôi đã từng làm việc ở nhiều doanh nghiệp, điều mà người lao động vô cùng bức xúc chính là việc giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói trái quy định, doanh nghiệp thường xuyên ký hợp đồng lao động có thời hạn dưới 3 tháng để trốn tránh nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế nhân viên.

Người lao động chúng tôi nắm luật mù mờ, doanh nghiệp thì có “lách” bằng mọi cách. Họ sử dụng khái niệm “công việc tạm thời” khiến chúng tôi vô cùng thiệt thòi về các chế độ lương thưởng, bảo hiểm”.

Nhận định về pháp luật hợp đồng lao động, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân cho rằng, một số quy định trong Bộ luật lao động và các văn bản hướng dẫn vẫn còn chưa cụ thể, rõ ràng, gây khó khăn trong quá trình thực hiện. Đặc biệt, việc giao kết sai loại hợp đồng còn diễn ra phổ biến, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Nhận định về thực tế mà chị Thi phản ánh, ông Phạm Đức Chính cho rằng, những nội dung liên quan đến xóa bỏ lao động cưỡng bức, lao động trẻ em, phân biệt đối xử trong lao động và quy định bảo đảm điều kiện lao động về lương tối thiểu, giờ làm việc, an toàn lao động… luôn là “điểm nóng” và cần thiết phải có sự sửa đổi Luật để giải quyết những tồn tại.

N. Giang