Cái gọi là "đạo đức báo chí" ở xứ đó cũng được xây dựng trên nền tảng luật pháp rạch ròi kết hợp với tư duy đề cao giá trị con người.
Tại Hoa Kỳ, ký giả có thể dò sóng của radio cảnh sát để chạy đến hiện trường săn tin nhưng anh ta phải đứng ngoài cửa nếu cảnh sát nhận lệnh vào khám nhà. Nhà báo, không phải nhân viên công lực để có quyền xâm phạm gia cư, dù đó là hiện trường án mạng hay ổ bán ma túy.
Hoàng Khương, phóng viên báo Tuổi trẻ, người "dấn thân chống tiêu cực" đã trả giá cho sai lầm của mình bằng 4 năm tù.
Có lẽ, không một nhà báo nào phụ trách mảng đề tài xã hội ở xứ ta lại chưa từng theo chân cơ quan chức năng để vào tận hiện trường nhằm lấy tư liệu để chuyển đến cho độc giả phần tường thuật tỉ mỉ, chi tiết nhất có thể. Tiếc thay, sự dấn thân đó đôi khi lại sai luật.
Dù đó chỉ là một vụ bắt mại dâm hoặc kho hàng lậu, tất cả vẫn là tài sản của cá nhân và nhà báo không có quyền đi theo công an để tiến hành kiểm tra. Và cũng khó tìm thấy hình ảnh những cô gái lõa lồ, quay mặt đi đầy tủi nhục trên các trang báo được xuất bản trong những xã hội vẫn được gán cho là "thối nát".
Luôn luôn tồn tại một tranh luận, nhà báo chỉ nên là kẻ quan sát rồi tường thuật hay nên là người tham gia trực tiếp với sự dấn thân? Câu trả lời dù khó đến mấy cũng vẫn phải căn cứ trên luật pháp sở tại.
Một chính trị gia có thể biến báo "mục đích biện minh cho phương tiện". Nhà báo thì không! Với nhà báo, mọi biện pháp nghiệp vụ đều phải minh bạch và tôn trọng pháp luật, như chính mục tiêu của bài viết.
Sai lầm đó chính là một nhà báo, thay vì thực hiện chức nghiệp của mình bằng cách quan sát và tường thuật sự kiện, lại dấn thân sâu đến mức độ thúc đẩy quá trình phạm pháp.
Một nhà báo, không thể lấy hành vi phạm pháp để thực hiện bài viết chống tiêu cực. Bởi vì, sau mỗi tin bài luôn luôn là số phận con người.
Trung Bảo
(Tác giả là phóng viên báo Lao Động, bài được trên Facebook, tòa soạn biên tập lại)
