Chủ trương này đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận, kỳ vọng sẽ "cởi trói" cho người dân, hạn chế tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong cấp giấy phép xây dựng. Xung quanh vấn đề này, PV đã có buổi trao đổi với TS. Nguyễn Bách Phúc, Chủ tịch hội Tư vấn khoa học công nghệ và quản lý TP.HCM.
Chủ trương bỏ thủ tục cấp giấy phép xây dựng của UBND TP.HCM đang được dư luận khá quan tâm. Là chuyên gia nhiều năm nghiên cứu về các vấn đề kinh tế - xã hội của TP, ông đánh giá gì về chủ trương này?
Việc bỏ giấy phép xây dựng và thay bằng đăng ký xây dựng là chủ trương hoàn toàn đúng đắn của UBND TP.HCM. Thực ra, giấy phép xây dựng và đăng ký xây dựng đều đòi hỏi bộ hồ sơ mà người dân nộp cho cơ quan Nhà nước phải phù hợp với pháp luật hiện hành. Hai loại giấy tờ này chỉ khác nhau ở tên gọi, một bên là giấy phép, bên kia là giấy đăng ký mà thôi.
Nhưng khi gọi là “giấy phép” sẽ khiến cơ quan công quyền lầm tưởng họ có quyền “cho” hoặc “không cho”. Từ đó, họ có thể lợi dụng những khe hở của pháp luật để nhũng nhiễu, hạch sách nhân dân, nhận tiền hối lộ. Còn với hồ sơ đăng ký, người dân có thể chủ động hơn.
Người dân khi đăng ký xây dựng chỉ cần hoàn tất các thủ tục theo đúng pháp luật, các cán bộ phụ trách đăng ký bắt buộc phải tiếp nhận, xử lý hồ sơ theo đúng trách nhiệm trước pháp luật, không thể lợi dụng thói “xin, cho”.
Nếu hồ sơ không được xử lý đúng pháp luật, người dân có quyền khiếu kiện ra tòa. Có thể so sánh câu chuyện này với “Giấy đăng ký kết hôn” chứ không phải là “Giấy phép kết hôn”, hoặc “Giấy đăng ký kinh doanh” chứ không phải “Giấy phép kinh doanh”.
Theo ông, khi bỏ thủ tục cấp giấy phép xây dựng sẽ có những thuận lợi và khó khăn gì?
Việc bỏ thủ tục cấp giấy phép xây dựng để thay thế bằng hồ sơ đăng ký là điều đúng đắn, phù hợp với xu hướng của thời đại, hoàn toàn không có bất kỳ khó khăn nào. Bởi, việc này không chỉ hợp với ý dân mà còn giảm sự cồng kềnh trong thủ tục hành chính của bộ máy chính quyền nước ta.
Những năm qua, để có được tờ giấy phép xây dựng hay bất kỳ một giấy phép nào, người dân đều bị “hành” rất nhiều. Chính điều này khiến nhiều hộ dân không xin giấy phép nữa mà quyết định “làm chui”. Khi nào chính quyền hỏi đến thì đút lót, hối lộ một vài triệu đồng cho xong chuyện. Đây là thực tế đáng lo ngại từ trước đến nay.
Nghe quyết định thí điểm bỏ giấy phép xây dựng, nhiều người dân cho rằng chỉ là “bình cũ rượu mới”. Thậm chí, có người lo ngại rằng thủ tục hoàn thành hồ sơ chờ phê duyệt sẽ phức tạp và rườm rà hơn. Ông nghĩ như thế nào về vấn đề này?
Khi chính quyền TP.HCM quyết định bỏ thủ tục cấp giấy phép xây dựng là đồng nghĩa với việc người dân không còn phải đến “xin xỏ” để được cấp giấy phép. Thay vào đó, người dân sẽ nắm thế chủ động để đến đăng ký đàng hoàng hơn.
Giấy phép xây dựng là một trong những loại giấy phép đáng hủy bỏ để thay thế bằng hồ sơ đăng ký xây dựng. Với việc này, sở Xây dựng sẽ phải lập một tổ chức chuyên tiếp nhận hồ sơ đăng ký xây dựng của người dân.
Tránh tình trạng hồ sơ đăng ký lại rườm rà hơn so với hồ sơ cấp giấy phép xây dựng, ông có những đề xuất gì?
Trước đây, những thủ tục về cấp phép xây dựng của chúng ta còn thiếu hoàn chỉnh. Chính điều này đã tạo khe hở cho một số cán bộ cấp phép gây nhũng nhiễu đến nhân dân. Vì thế, pháp luật cần bổ sung đầy đủ, cụ thể những quy định về xây dựng để tránh làm mất quyền lợi của nhân dân.
Ngoài ra, khi người dân đến hỏi về thủ tục đăng ký xây dựng, cần phải có cán bộ chuyên trách chịu trách nhiệm nói rõ thủ tục để hoàn thành hồ sơ đăng ký xây dựng, tránh các loại giấy tờ rườm rà không cần thiết.
Dương Hạnh - Lành Nguyễn
