Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, viện Nghiên cứu ung thư Vương quốc Anh… đã thực hiện nhiều nghiên cứu tìm hiểu khả năng mà một số thành phần trong thức ăn cụ thể hoặc chất dinh dưỡng cụ thể liên quan ra sao với việc tăng hoặc giảm nguy cơ ung thư.
Các nghiên cứu của tế bào ung thư trong phòng thí nghiệm hoặc mô hình động vật đôi khi cung cấp bằng chứng rằng, một số thành phần biệt lập có thể gây ung thư (carcinogenic) hoặc ngược lại có hoạt tính chống ung thư (anticancer activity).
Các nghiên cứu trong cộng đồng người vẫn chưa chỉ ra rõ ràng bất cứ thành phần ăn uống nào gây ra hoặc bảo vệ chống lại ung thư.
Thông điệp mà BS. Phạm Thị Việt Hương gửi đến các bệnh nhân ung thư. (Ảnh: Tri thức trẻ).
Theo BS. Phạm Thị Việt Hương, bệnh viện K Trung ương, rất khó có thể nghiên cứu thức ăn có phải là thủ phạm gây ung thư trên người hay không bởi vì nhiều lý do.
Thứ nhất, không thể có hàng nghìn tình nguyện viên chấp nhận thử nghiệm ăn chất đó.
Thứ hai, không thể có hàng nghìn tình nguyện viên chấp nhận thử nghiệm ăn chất đó trong thời gian dài, với liều lượng không biết là bao nhiêu mới đạt nghiên cứu thành công.
Thứ ba, không thể chờ 10 năm, 20 năm để kết luận nghiên cứu rằng chất đó gây ung thư trên người. Bởi vì hàng ngày, chúng ta dung nạp vào người quá nhiều đồ ăn, với nhiều chất khác nhau, kiểu chế biến khác nhau. Chưa kể ngoài đồ ăn, con người còn phơi nhiễm với rất nhiều yếu tố gây ung thư đã được chứng minh và nhiều yếu tố nguy cơ ung thư chưa được chứng minh.
Ví dụ như nấu nướng ở nhiệt độ cao, như các món thịt nướng hoặc thịt quay, có thể tạo ra lượng nhỏ nhiều chất có khả năng gây ung thư có thể so sánh ngang với những chất gây ung thư được tìm thấy trong khói thuốc (như benzoapyrene). Việc nấu thức ăn bị cháy (khét) cũng tương tự như việc đốt thuốc và tạo ra lượng chất gây ung thư tương tự.
Có nhiều sản phẩm của sự nhiệt phân gây ung thư, như các hydrocarbon gốc thơm đa nhân, được chuyển hóa bởi các enzim thành các epoxide, thành phần gắn liền vĩnh cửu với DNA.
Các sản phẩm thịt được chế biến sẵn trong lò vi sóng khoảng 2-3 phút trước khi đem lên nướng làm giảm thời gian quay trên vỉ nướng và loại bỏ các amin vị vòng, giúp giảm thiểu sự hình thành các chất gây ung thư.
Trước những quan niệm sai lầm của người bệnh về việc “thủ phạm” gây ung thư bắt nguồn từ thực phẩm, với kinh nghiệm của một bác sĩ chuyên khoa Ung bướu, BS. Phạm Thị Việt Hương đưa ra 6 thông điệp ngắn giúp bệnh nhân hiểu rõ hơn về vai trò của thực phẩm đối với bệnh nhân ung thư.
1. Ung thư không phải là một bệnh mà là tập hợp hơn 200 loại ung thư, mỗi loại lại có hàng chục phân nhóm, liên quan đến nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh khác nhau. Vì thế, không có một món ăn nào, một kiểu ăn nào được cho là thủ phạm gây ung thư.
2. Không có một chế độ ăn hoàn hảo nào thiết kế cho tất cả bệnh nhân ung thư.
3. Dinh dưỡng hợp lý là yếu tố hết sức quan trọng góp phần vào thành công của điều trị.
4. Không cần thiết phải ăn uống quá cầu kỳ, đặc biệt - gây tốn kém, mệt mỏi, căng thẳng cho mỗi bữa ăn.
5. Không nhất thiết bữa nào cũng phải bổ dưỡng, nhiều, ngon. Thỉnh thoảng chấp nhận cơ thể đói, ăn những món tưởng như không có giá trị nhưng ngon miệng cũng được.
6. Dinh dưỡng chưa bao giờ được coi là một phương pháp điều trị ung thư. Vì vậy, người bệnh cần tham gia điều trị bài bản bởi những phương pháp hiệu quả đã được khoa học thừa nhận.
N.Giang
